Juta (roślina)

Juta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Rodzaj	juta
	Nazwa systematyczna
	Corchorus L.; Sp. Pl. 529. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Corchorus olitorius L.
Synonimy
	Nettoa Baill.; Oceanopapaver Guillaumin; Rhizanota Lour. ex Gomes;
	Nettoa Baill.; Oceanopapaver Guillaumin; Rhizanota Lour. ex Gomes;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Juta (Corchorus L.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych Malvaceae (w niektórych, zwłaszcza dawniejszych systemach z lipowatych Tiliaceae). Należy do niego co najmniej 77 gatunków^[5] występujących w obszarach tropikalnych.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do podrodziny Grewioideae, rodziny ślazowatych Malvaceae, rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )^[2]^[4].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Tiliineae Rchb., rodzina lipowate (Tiliaceae Juss.), rodzaj juta (Corchorus L.)^[6].

Wykaz gatunków^[5]

Corchorus aestuans L.
Corchorus africanus Bari
Corchorus angolensis Exell & Mendonça
Corchorus aquaticus Rusby
Corchorus argillicola Moeaha & P.J.D.Winter
Corchorus asplenifolius Burch.
Corchorus aulacocarpus Halford
Corchorus baldaccii Mattei
Corchorus brevicornutus Vollesen
Corchorus bricchettii Weim.
Corchorus capsularis L. – juta torebkowa
Corchorus carnarvonensis Halford
Corchorus chrozophorifolius (Baill.) Burret
Corchorus cinerascens Deflers
Corchorus confusus Wild
Corchorus congener Halford
Corchorus cunninghamii F.Muell.
Corchorus deccanensis H.B.Singh & M.V.Viswan.
Corchorus depressus (L.) Stocks
Corchorus detersilis Gand.
Corchorus elachocarpus F.Muell.
Corchorus elderi F.Muell.
Corchorus erinaceus Weim.
Corchorus erodioides Balf.f.
Corchorus fascicularis Lam.
Corchorus foliosus Spreng.
Corchorus gillettii Bari
Corchorus hamatus Baker
Corchorus hirsutus L.
Corchorus hirtus L.
Corchorus hygrophilus A.Cunn. ex Benth.
Corchorus incanus Halford
Corchorus junodii (Schinz) N.E.Br.
Corchorus kirkii N.E.Br.
Corchorus laniflorus Rye
Corchorus lasiocarpus Halford
Corchorus leptocarpus A.Cunn. ex Benth.
Corchorus longipedunculatus Mast.
Corchorus macropetalus (F.Muell.) Domin

Corchorus macropterus G.J.Leach & Cheek
Corchorus merxmuelleri Wild
Corchorus mitchellensis Halford
Corchorus neocaledonicus Schltr.
Corchorus obclavatus Halford
Corchorus olitorius L. – juta kolorowa, j. warzywna
Corchorus orinocensis Kunth
Corchorus parviflorus (Benth.) Domin
Corchorus parvifolius Sebsebe
Corchorus pascuorum Domin
Corchorus pinnatipartitus Wild
Corchorus psammophilus Codd
Corchorus pseudo-olitorius Islam & Zaid
Corchorus pseudocapsularis Schweinf.
Corchorus puberulus Halford
Corchorus pumilio R.Br. ex Benth.
Corchorus reynoldsiae Halford
Corchorus rostratus Danguy
Corchorus saxatilis Wild
Corchorus schimperi Cufod.
Corchorus sericeus Ewart & O.B.Davies1
Corchorus siamensis Craib
Corchorus sidoides F.Muell.
Corchorus siliquosus L.
Corchorus stenophyllus (K.Schum.) Weim.
Corchorus subargentus Halford
Corchorus sublatus Halford
Corchorus sulcatus Verd.
Corchorus tectus Halford
Corchorus thozetii Halford
Corchorus tiniannensis Hosok.
Corchorus tomentellus F.Muell.
Corchorus torresianus Gaudich.
Corchorus tridens L.
Corchorus trilocularis L.
Corchorus urticifolius Wight & Arn.
Corchorus velutinus Wild
Corchorus walcottii F.Muell.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Dwa gatunki mają duże znaczenie gospodarcze. Juta torebkowa (Corchorus capsularis) pochodząca z Indii, jest rośliną roczną dostarczającą cennego włókna (druga co do ważności po bawełnie wśród roślin tropikalnych). Uprawiana w Azji południowo-wschodniej i w Ameryce Południowej. Juta warzywna (Corchorus olitorius) również pochodzi z Indii, a uprawiana jest w tropikalnej Azji, w Egipcie, na południu Europy i w Ameryce Południowej. Dostarcza włókna, a młode rośliny są także cenionym warzywem.

Najwięksi producenci juty (2008) (w tysiącach ton)^[7]
Indie	1 846 000
Bangladesz	848 715
Chiny	48 000
Mjanma	30 000
Uzbekistan	20 000
Nepal	16 988
Wietnam	8 800
Tajlandia	5 000
Sudan	3 300
Egipt	2 200
Łącznie na świecie	2 833 041 ton

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-24].
↑ ^a ^b United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Corchorus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-10-21].
↑ Crescent Bloom: Corchorus. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).
↑ Jute and jute-like fibres praca=FAOSTAT. Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division. [dostęp 2011-02-27].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-24].

[grin-4] United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19]. (ang.).

[tpl-5] Corchorus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-10-21].

[6] Crescent Bloom: Corchorus. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).

[7] Jute and jute-like fibres praca=FAOSTAT. Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division. [dostęp 2011-02-27].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]