Józef z Nazaretu

Święty
Józef z Nazaretu
	Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny rzemieślnik, cieśla
Data urodzenia	I wiek p.n.e.
Data śmierci	ok. 20 r. n.e.
Czczony przez	Kościół katolicki
Wspomnienie	19 marca, 1 maja
Atrybuty	lilia, młotek, hebel, Dzieciątko Jezus, laska
Patron	rodzin, robotników, stolarzy, gospodarzy, ojców
Szczególne miejsca kultu	bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kaliszu
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 15 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Józef z Nazaretu, hebr. יוֹסֵף, cs. Prawiednyj Iosif Obrucznik, Sprawiedliwy – małżonek Marii z Nazaretu, tradycyjnie nazywany jej Oblubieńcem, opiekun Świętej Rodziny, święty Kościoła powszechnego, uznany za patrona chrześcijańskich małżeństw, rodzin oraz ludzi pracy i dobrej śmierci, częstokroć porównywany do Abrahama.

Życie

Głównymi źródłami wiedzy o świętym Józefie są Ewangelie, ale mówią o nim także niektóre apokryfy, np. Protoewangelia Jakuba, Ewangelia Tomasza, Historia Józefa Cieśli. Ewangelie Mateusza i Łukasza podają dwa różne rodowody Józefa; według obu Józef wywodził się z rodu króla Dawida z pokolenia Judy. Według tradycji katolickiej Mateusz (rozdz. 1) podaje rodowód św. Józefa, a Łukasz (rozdz. 3) rodowód Maryi.

Według apokryfów przed małżeństwem z Maryją Józef poślubił Salomę (lub Eschę), z którą miał doczekać się synów Jakuba i Judę Tadeusza^[1]^[2] (apokryf Opowiadanie o Józefie cieśli wymienia jeszcze Szymona i Józefa/Justusa) oraz 2 córki: Lizję i Lidię. Owdowiawszy, Józef poślubił Maryję. Zgodnie z proroctwem arcykapłan ogłosił, że wszyscy nieżonaci mężczyźni z domu i z rodu Dawida, odpowiedni do małżeństwa, mają złożyć swoje różdżki na ołtarzu. Czyja zaś różdżka po złożeniu zakwitnie, a na końcu jej ukaże się Duch Pański w postaci gołębicy, temu Dziewica powinna być powierzona i przez tego poślubiona^[3].

Po zaślubinach Matki (Jezusa), Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego (Mt 1:18). Józef chciał potajemnie oddalić Maryję, przez co ocalić ją przed ukamienowaniem (taka kara groziła w Izraelu za domniemane cudzołóstwo), ponieważ wiedział, że nie jest ojcem dziecka, jednak we śnie otrzymał nakaz, aby przyjąć ją do siebie. Nadał mającemu się narodzić chłopcu imię Jezus. Według żydowskiego prawa ojciec dziecka mógł nadać mu imię – czynność ta była uznaniem dziecka za swoje. To Bóg nadał imię Jezusowi, ale przed ludźmi uczynił to Józef i był on uważany za ziemskiego ojca Jezusa (czyż nie jest On synem cieśli? Mt 13,55). Józef przyjął Maryję do swego domu w Nazarecie. Biblia nie podaje nam wieku Józefa, ani Maryi w dniu ich zaślubin. Według objawień prywatnych, jakich doznała María z Ágredy opisanych w książce Mistyczne miasto Boże, Józef poślubiając Maryję miał 33 lata, a ona 14. Inne źródła, m.in. Apokryfy Nowego Testamentu, podają „podeszły wiek” Józefa (ok. 80 lat)^[3]^[4].

Zanim jeszcze urodził się Jezus, ukazało się zarządzenie cesarza Augusta o spisie ludności. Każdy mieszkaniec spisywany był w miejscu swego urodzenia, więc Józef udał się z rodziną w podróż do judzkiego Betlejem, skąd pochodził (Łk 2, 1nn). Gdy dotarli na miejsce, Maryja urodziła Jezusa i położyła w żłobie, nie było bowiem dla nich miejsca w gospodzie. Św. Józef był świadkiem pokłonu pasterzy nowo narodzonemu dziecięciu. Po ośmiu dniach obrzezano dziecię, a potem zaniesiono do Jerozolimy, by przedstawić je Panu i złożyć ofiarę wykupującą. Złożyli ofiarę ubogich – parę synogarlic lub dwa gołębie, co by wskazywało, że nie byli zamożni. Mateusz (Mt 2,nn) zrelacjonował pokłon mędrców ze Wschodu w Betlejem. Nie wiadomo, ile lat miał wówczas Jezus.

Józef we śnie otrzymał nakaz natychmiastowego udania się do Egiptu, by ochronić życie Jezusa. Powrócili dopiero po ponownym śnie Józefa, który dowiedział się, że Herod nie żyje. Osiedli w Nazarecie w Galilei. Łukasz wspomniał jeszcze Józefa, gdy dwunastoletni Jezus odłączył się od rodziców i został po trzech dniach poszukiwań odnaleziony w świątyni (Łk 2,42). Później ewangelie o nim milczą.

Kult i wzór świętego Józefa

Kościół katolicki ukazuje św. Józefa jako wzór takich cnót, jak posłuszeństwo Bogu, wiara, pracowitość, męstwo, sprawiedliwość, czystość, piękna miłość, skromność, ubóstwo, milczenie, opanowanie i inne. Por. ks. Jan Berthier "Kult i naśladowanie Świętej Rodziny"; święty Józef jest wzorem męstwa i paradygmatem ojcostwa. Na jego temat wydawane jest wiele publikacji.

Na całym świecie istnieją ośrodki badawcze prowadzące studia z zakresu józefologii tj, refleksji teologicznej na temat świętego Józefa. W Polsce m.in. w Kaliszu działa Polskie Studium Józefologiczne^[5], a od 1673 tamtejsza bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest narodowym sanktuarium św. Józefa. W 2009 również w Kaliszu miał miejsce X Międzynarodowy Kongres Józefologiczny.

Jako postać biblijna św. Józef jest zwieńczeniem Starego Testamentu. Święty Józef jest doskonale oddany woli Bożej. Jako głowa Świętej Rodziny z Nazaretu, został przez Boga obdarzony wyjątkową łaską i zaufaniem, wyrażająca się w tym, że Bóg powierzył mu Maryję i Jezusa - Syna Bożego pod jego opiekę, w związku z tym Kościół katolicki uważa go za postać wyjątkową, godną kultu i naśladowania. Św. Józef przez Kościół katolicki jest ukazywany również jako pogromca duchów piekielnych.

Patronat

Święty Józef jest patronem wielu świątyń i parafii, a także:

Kościoła Powszechnego,
czystości
rodzin, ojców, kobiet w ciąży,
umierających,
robotników, pracujących,
ubogich
obu Ameryk i tzw. Nowego Świata,
ekonomistów,

krajów:

Austrii od 1689,
Belgia,
Chin,
Chorwacji,
Czech od 1655,
Hiszpanii od 1679,
Kanady od 1624,
Korei,
Meksyku,
Peru,
Portugalii od 1744,
Wietnamu,

miast:

Krakowa,
Kalisza,
Florencji,
Turynu,
Baton Rouge,
Swarzędza
Buffalo w Nowym Jorku,
Cheyenne w Wyoming,
Louisville w Kentucky,
Nashville w Tennessee,
San Jose w Kalifornii,
Sioux Falls w Południowej Dakocie,

regionów:

diecezji:

Dzień obchodów

W Kościele prawosławnym jego święto przypada w styczniu (niedziela po Narodzeniu Chrystusa), 19 marca obchodzone jest jego święto w Kościele anglikańskim, ewangelickim i katolickim.

W Kościele katolickim jest to uroczystość liturgiczna Świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Cały marzec jest poświęcony świętemu Józefowi, a dniem tygodnia, w którym się go wspomina, jest środa.

1 maja katolicy obchodzą również wspomnienie dowolne Świętego Józefa Rzemieślnika.

Św. Józef w liturgii Kościoła katolickiego

Liturgiczne święto św. Józefa po raz pierwszy spotykamy w IV wieku. w klasztorze św. Saby pod Jerozolimą. W zachodnim chrześcijaństwie zaczęło przyjmować się powoli po VIII wieku. Dopiero papież Sykstus IV w 1479 wprowadził je do brewiarza i Mszału Rzymskiego. W XVII wieku Grzegorz XV rozszerzył je na cały Kościół.

Na początku XIX w. przełożeni generalni 43 zakonów oficjalnie złożyli prośbę w Stolicy Apostolskiej o utworzenie nowego święta Opieki świętego Józefa nad Kościołem Chrystusa. W 1847 ustanowił je Pius IX, było obchodzone w trzecią niedzielę po Wielkanocy, Pius X podniósł je 1913 do rangi uroczystości I klasy. Natomiast w 1955, Pius XII zniósł je, by wprowadzić nowe tej samej klasy tj. Świętego Józefa Rzemieślnika na 1 maja. W 1969 reforma liturgiczna zmieniła rangę tego święta do wspomnienia dowolnego.

8 grudnia 1870, papież Pius IX ogłosił św. Józefa patronem Kościoła Powszechnego. W 1903 Leon XIII wydał pierwszą w dziejach Kościoła encyklikę o św. Józefie Quamquam plurie o nabożeństwie do św. Józefa. Papież Pius X zatwierdził Litanię do świętego Józefa do publicznego odmawiania, a w 1919 Benedykt XV dodał osobną prefację do Mszy o św. Józefie. Jan XXIII wprowadził imię św. Józefa do Kanonu Rzymskiego. Jan Paweł II 15 sierpnia 1989 ogłosił adhortację apostolską Redemptoris Custos o św. Józefie. Franciszek wprowadził imię św. Józefa do drugiej, trzeciej i czwartej modlitwy eucharystycznej zaraz po imieniu Najświętszej Maryi Panny^[6].

Ikonografia

W ikonografii Święty Józef przedstawiany jest:

z Maryją i Jezusem – obraz Świętej Rodziny;
w scenach: w szopce betlejemskiej, ofiarowania w świątyni, przy pokłonie Mędrców ze Wschodu, ucieczki do Egiptu, znalezienia dwunastoletniego Jezusa w świątyni;
z Jezusem – trzyma Go na ręku lub stoi obok Niego;
sam z narzędziami cieśli lub lilią – symbolem czystości.