Język burgenlandzko-chorwacki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
gradišćanskohrvatski jezik
Obszar

Burgenland (Austria)

Liczba mówiących

ok. 19 tys.

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 3 zdecydowanie zagrożony
Kody języka
ISO 639-2 sla
Glottolog burg1244
Linguist List hrv-bur
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język burgenlandzko-chorwacki (chorw. gradišćanskohrvatski jezik, niem. Burgenlandkroatische Sprache) – język blisko spokrewniony z serbsko-chorwackim, uznawany przez Austrię za jeden z jej języków mniejszościowych[1]. Używany jest również w Czechach, na Węgrzech i Słowacji.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Burgenland na mapie Austrii

Pojawienie się i ukształtowanie języka burgenlandzko-chorwackiego w Austrii (w ówczesnych czasach, na Węgrzech) było spowodowane migracjami ludności chorwackiej z powodu wojny z Turkami. Użytkownicy tego języka żyją w Burgenlandzie.

Chociaż potomkowie burgenlandzkich Chorwatów posługiwali się wszystkimi trzema dialektami serbsko-chorwackimi (tj. czakawskim, sztokawskim i kajkawskim), ostatecznie to dialekt czakawski przeważył jako dominujący substrat językowy w wyodrębniającym się i ewoluującym etnolekcie, wobec czego to na nim właśnie jest oparty standard języka. Jednakże współczesne dialekty burgenlandzko-chorwackie pochodzą także od sztokawskiego i kajkawskiego.

Kwestia odrębności[edytuj | edytuj kod]

Po rozpadzie Jugosławii podjęto dyskusję nad tym, czy standardy językowe oparte na dialekcie sztokawskim tworzą jeden język serbsko-chorwacki czy może raczej istnieją trzy języki narodowe: chorwacki, serbski i bośniacki. Sytuację dodatkowo skomplikowało odłączenie się Czarnogóry od tzw. „małej Jugosławii” i dążenie do standaryzacji czwartego języka narodowego – czarnogórskiego. Zwolennicy jednego języka wielonarodowego argumentują zaistniałą sytuację dążeniem do kulturalnego i językowego indywidualizmu państw wchodzących niegdyś w skład tego bałkańskiego kraju, co nie ma podłoża czysto językoznawczego. Faktem jest, iż wszystkie cztery deklarowane języki są do siebie bardzo zbliżone pod względem strukturalnym.

Język burgenlandzko-chorwacki to mowa oparta na dialekcie czakawskim, a więc dzieli go od powyższych standardów narodowych więcej różnic. Rząd Austrii uznał tę mowę za język regionalny odrębny od (serbsko-)chorwackiego.

Ojcze Nasz w językach słoweńskim, burgenlandzko-chorwackim i chorwackim[edytuj | edytuj kod]

słoweński burgenlandzko-chorwacki chorwacki
Oče naš, ki si v nebesih,

posvečeno bodi tvoje ime,
pridi k nam tvoje kraljestvo,
zgodi se tvoja volja
kakor v nebesih tako na zemlji.
Daj nam danes naš vsakdanji kruh
in odpusti nam naše dolge,
kakor tudi mi odpuščamo svojim dolžnikom,
in ne vpelji nas v skušnjavo,
temveč reši nas hudega. Amen.

Oče naš, ki si na nebesi,

sveti se ime tvoje,
pridi kraljevstvo tvoje,
budi volja tvoja,
kako na nebu tako i na zemlji.
Kruh naš svakidanji daj nam danas,
i otpusti nam duge naše,
kako i mi otpušćamo dužnikom našim,
i ne zapeljaj nas u skušavanje,
nego oslobodi nas od zla. Amen.

Oče naš, koji jesi na nebesima,

sveti se ime tvoje,
dođi kraljevstvo tvoje,
budi volja tvoja,
kako na nebu tako i na zemlji.
Kruh naš svagdanji daj nam danas,
i otpusti nam duge naše,
kako i mi otpuštamo dužnicima našim,
i ne uvedi nas u napast,
nego izbavi nas od zla. Amen.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]