Boeing KC-46
-KC-46A_Boeing_Aircraft_Co_(USAF)_PAE_29JUL15.jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Załoga |
3 |
| Historia | |
| Data oblotu |
25 września 2015 |
| Lata produkcji |
2013-[2] |
| Liczba egz. |
48 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc |
2 × 289,13 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
47,5 m |
| Długość |
50,4 m |
| Szerokość kadłuba |
5,03 m |
| Wysokość |
16,1 m |
| Masa | |
| Startowa |
188 241 kg |
| Paliwa |
96 265 kg |
| Zapas paliwa |
94 198 kg (do przetoczenia) |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
0,86 Ma (913 km/h) |
| Prędkość przelotowa |
0,80 Ma (851 km/h) |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 114 pasażerów lub 54 nosze | |
| Przestrzeń ładunkowa | |
| 18 palet typu 463L lub 29 484 kg | |
| Użytkownicy | |
| United States Air Force | |
Boeing KC-46 Pegasus – amerykański tankowiec powietrzny i samolot transportowy, wersja rozwojowa Boeing KC-767A, projektowany jako następca Boeing KC-135 Stratotanker, wykorzystywanego w tej roli od 1957 roku. Samolot ma zabierać więcej paliwa od KC-767, otrzyma nowy przewód sztywny oraz kokpit firmy Honeywell pochodzący z modelu Boeing 787. Wczesne wizje samolotu przewidywały też skrzydła z wingletami, z których później zrezygnowano.
Program KC-X[edytuj | edytuj kod]
W odróżnieniu od konkursu na pierwszy odrzutowy tankowiec dostawcy samolotu tankującego nowej generacji, dla zastąpienia 50-letnich Boeing KC-135 nie można było wybrać spośród kilku amerykańskich producentów, ponieważ po przejęciu wytwórni McDonnell Douglas, Boeing stał się monopolistą w USA na rynku odrzutowców pasażerskich i transportowych. Potencjalny konkurent Lockheed Martin skupił się w tym czasie na produkcji C-130 Hercules i F-16 Fighting Falcon oraz nad realizacją zlecenia na F-35 Lightning II.
W maju 2002 United States Air Force miało 604 tankowce, w tym 411 KC-135R (z nowymi silnikami CMF-56), 134 KC-135E (z silnikami JT3D z B707) i 59 KC-10 Extender. W 2003 USAF zaproponowało leasing 100 KC-767 (Boeing 767-200ER) oraz ich wykup w 2017 dla zastąpienia KC-135E.[3] Konkurencyjną propozycję przedstawił też Airbusa, ale nie znalazła uznania USAF. Po pierwszej negatywnej opinii o leasingu jako zbyt kosztownym, propozycję zmieniono na leasing 20 maszyn, a następnie bezpośredni zakup 80 sztuk. Senacka komisja sił zbrojnych z czynnym udziałem senatora Johna McCaina nie wyraziła zgody na leasing i we wrześniu 2003 skierowała list do Departamentu Obrony w celu zbadania propozycji i określenia alternatyw. W lutym 2004 roku sekretarz obrony Donald Rumsfeld w oczekiwaniu na raport wstrzymał proces pozyskania tankowców[4]. Jedna z osób odpowiedzialnych za postępowanie znalazła zatrudnienie u Boeinga. W wyniku śledztwa dwie osoby skazano na dziewięć i cztery miesiące więzienia, Boeing zgodził się zapłacić 615 mln USD kary, a dyrektor generalny firmy podał się do dymisji[5]. Jak się później okazało, Boeing oczekiwał za tankowce 16 mld USD więcej niż były one warte[6].
W 2007 do nowego postępowania nazwanego KC-X zgłosiło się, oprócz Boeinga, konsorcjum Northrop Grumman-EADS proponując maszynę Airbus A330 MRTT (dla celów marketingowych nazywany Northrop Grumman KC-30), który bazował na większym i młodszym Airbus A330-200. Siły powietrze ogłosiły chęć zakupu 179 samolotów, a preferowane było, aby nowe cysterny oferowały większy zasięg, ekonomiczność oraz większy zapas paliwa od maszyn zastępowanych. Wartość kontraktu oszacowano na 35 mld USD. W lutym 2008 ogłoszono zwycięstwo samolotu Airbusa, który zobowiązał się zbudować w USA nową linie montażową dla zamawianych samolotów oraz nowo projektowanych transportowych A330-200F[7][8]. Kluczem do zwycięstwa był ładunek zabieranego paliwa, większy o 20% od konkurencyjnego Boeinga – 111 ton dla A330 MRTT i tylko 91,6 ton u Boeinga KC-767, dla porównania KC-135 zabierał 90,7 ton paliwa[9]. Wojsko nadało nowej cysternie oznaczenie KC-45A, a pierwsze dostawy zaplanowano na 2013 rok[8]. Boeing oprotestował decyzje, kwestionując kryteria wyboru, co wraz z protestami jego pracowników i wspierających go kongresmenów doprowadziło do anulowania zakupu[10][11][12][7].
W 2009 roku sekretarz obrony Robert Gates ogłosił 373 nowe kryteria, a decydujące przy zakupie miał być koszt użytkowania przez kolejne 40 lat. amerykański Northrop ogłosił, że nie złoży swojej nowej oferty ponieważ nowe wymagania preferowały mniejszy samolot Boeinga, EADS zdecydował o samotnym starcie w przetargu, podtrzymując chęć otwarcia linii montażu finalnego w Mobile, w stanie Alabama[10]. W 2010 roku USAF wysłały recenzje wstępnych propozycji obu oferentów na adresy konkurentów, te przeznaczone dla Airbusa do Boeinga i na odwrót[13]. Na sam koniec postępowania Antonow wspólnie z US Aerospace zaproponowali stworzenie nieistniejącego An-112KC, który miał być zmodyfikowanym samolotem An-124[14], ale dokumenty zostały dostarczone po terminie, przez co nie były rozpatrywane[15].
Tym razem Airbus reklamował się jako samolot kompletny i już oblatany, podczas gdy oferta Boeinga oznaczała stworzenie nowej wersji samolotu opartej na KC-767[9][12]. Boeing zachęcał oszczędnością, mniejszy samolot był tańszy w zakupie, eksploatacji, nie wymagający dużych inwestycji w infrastrukturę, ale sugerował także że samolot jest amerykański i zagwarantuje 50 tysięcy miejsc pracy, podczas gdy Airbus byłby montowany z części sprowadzanych w większości z Europy[9][7]. Media w USA ochrzciły KC-X mianem Wojny Tankowców[16].
24 lutego 2011 propozycja Boeinga bazująca na KC-767 została ogłoszona zwycięzcą konkursu na nowy tankowiec USAF, samolotowi nadano oznaczenie KC-46A. EADS North America poinformowało, że nie oprotestuje tej decyzji[6].
Produkcja i testy[edytuj | edytuj kod]
W czerwcu 2011 Boeing wybrał ponad 800 poddostawców z 40 stanów[17]. Montaż pierwszego egzemplarza rozpoczęto 26 czerwca 2013[18][2]. Prace projektowe nad samolotem zakończono w sierpniu 2013[19]. Montaż czwartego, ostatniego egzemplarza testowego rozpoczęto w styczniu 2014 roku[20]. 20 lutego 2014 USAF poinformowały, że samolot będzie nosił nazwę Pegasus (pol. Pegaz)[21].
28 grudnia 2014 roku odbył się pierwszy lot demonstratora (bez możliwości przetaczania paliwa), Boeinga 767-2C o numerze seryjnym EMD1[22]. W sierpniu samolot zakończył próby flatterowe i uzyskał certyfikat do lotów z zasobnikami tankującymi i bomem paliwowym. Pierwszy prototyp jest przeznaczony do uzyskania zmienionego certyfikat typu (ATC) FAA. Pierwszy przedseryjny KC-46 nr EMD2 w docelowej konfiguracji oblatano 25 września 2015[18][23]. Samolot przeznaczono do uzyskania uzupełniającego certyfikatu typu (STC) i certfikatu wojskowego. Trzeci samolot będzie kolejnym 767-2C, a czwarty kolejnym kompletnym KC-46A[24].
W Pegasusie zastosowano nowy wysięgnik sztywny typu fly-by-wire, czyli sterowany joystickiem za pośrednictwem komputera, o wydajności 4540 l/min, zapożyczony z KC-10. Operator wykorzystuje 24-calowy 3-wymiarowy ekran i okulary stereoskopowe oraz 3 ekrany podglądowe. Dostawcą zasobników z przewodami elastycznymi, o wydajności ok. 1200 l/min, jest brytyjski Cobham[24]. W pierwszym etapie prób w locie w październiku 2015 badane było zachowanie aerodynamiczne samoloty z wysuniętymi przewodami tankującymi[25]. W następnym etapie trwającym ok. 6 miesięcy przeprowadzane są testy przetaczania paliwa do różnych rodzajów statków powietrznych[23].
24 stycznia 2016 roku wykonano pierwsze, testowe przetoczenie paliwa z KC-46 przy użyciu sztywnego boomu podczas lotu. Podczas trwającej ponad 5 godzin próby, wykonano wiele połączeń z biorącym udział w testach samolotem F-16C i podano mu 726 kg paliwa. Pierwsze przetestowanie podawania paliwa przy użyciu giętkiego łącza w powietrzu odbyło się 10 lutego tego samego roku. Odbiorcą paliwa był należący do US Navy samolot F/A-18C Hornet z jednostki doświadczalnej VX-23[26]. Próby w locie trwały łącznie 3300 godzin. Wzięło w nich udział sześć przedseryjnych samolotów. W ich trakcie KC-46 przekazały innym biorącym udział w próbach maszynom ponad 900 ton paliwa. Zakończenie testów w powietrzu ogłoszono 13 lipca 2018 roku[27].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze 18 sztuk miało być dostarczonych do 2017[10]. Zamówienie na cztery samoloty wpłynęło 7 marca 2011[28]. 29 sierpnia 2016 zamówiono dalsze 19 tankowców[28][29]. W związku z opóźnieniami w maju 2016 harmonogram dostaw pierwszych 18 sztuk przesunięto z do końca marca 2017 na do lutego 2018[30], a w marcu 2017 przesunięto go dalej do października 2018[31]. W styczniu 2017 zawarto drugi kontrakt na dostawę 15 KC-46 do sierpnia 2019 roku[32]. 5 grudnia 2017 oblatano pierwszy seryjny KC-46A[33]. Siły powietrzne USA odebrały pierwszego Pegasusa 10 stycznia 2018 roku[34]. Pierwszym użytkownikiem samolotu jest 22d Air Refueling Wing w bazie McConnell AFB w Wichita, Kansas, gdzie trafi 36 tankowców[35].
Wersje[edytuj | edytuj kod]
- KC-46A
- Oznaczenie pierwszej wersji produkcyjnej, podajnik sztywny i trzy przewody giętkie. Bazowe B767-2C będą produkowane w Seattle-Everett, a doposażane w Oklahoma City. Konstrukcja wykorzystuje kadłub Boeinga 767-200, skrzydła z 767-300 oraz awionikę Honeywell z Boeinga 787.
Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]
- United States Air Force (od 2018)
- Siły Powietrzne Izraela - w 2020 Kongres i Departament Stanu USA poinformowały o możliwej sprzedaży do 8 szt. KC-46A dla Izraela. W 2021 roku zawarto porozumienie (LoA) ws. sprzedaży dwóch samolotów.
- Japońskie Powietrzne Siły Samoobrony - japońskie siły powietrzne są pierwszym zagranicznym użytkownikiem maszyn KC-46. Japonia zamówiła cztery samoloty. Pierwszy z nich został oblatany 9 lutego 2021 roku[36].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ KC-46A Pegasus. boeing.com, dostęp: 2015-10-12.
- ↑ a b Boeing Begins Assembly of 1st KC-46A Tanker Aircraft. boeing, 26 czerwca 2013.
- ↑ KC-135 Stratotanker, globalsecurity.org.
- ↑ KC-767 Lease Deal [online], globalsecurity.org [dostęp 2011-08-10] (ang.).
- ↑ Price of Boeing scandals: $615 million U.S. penalty [online], The Seattle Times, 15 maja 2006 [dostęp 2012-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-27] (ang.).
- ↑ a b EADS nie oprotestuje wyniku przetargu [online], altair.com.pl, 7 marca 2011 [dostęp 2011-08-10] (pol.).
- ↑ a b c Wybór samolotu tankującego USAF w marcu [online], altair.com.pl, 13 lutego 2008 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ a b Tankowiec USAF od Airbusa! [online], altair.com.pl, 1 marca 2008 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-04] (pol.).
- ↑ a b c Oferty EADS i Boeinga [online], altair.com.pl, 11 lutego 2011 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ a b c A jednak Boeing! [online], altair.com.pl, 25 lutego 2011 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2011-03-12] (pol.).
- ↑ GAO uwzględnia protest Boeinga [online], altair.com.pl, 19 czerwca 2008 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-18] (pol.).
- ↑ a b Przetarg na tankowce został anulowany [online], altair.com.pl, 11 lipca 2008 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-04] (pol.).
- ↑ USAF pomyliły EADS z Boeingiem [online], altair.com.pl, 22 listopada 2010 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-11-25] (pol.).
- ↑ Antonow w przetargu na KC-X [online], altair.com.pl, 3 lipca 2010 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-07-07] (pol.).
- ↑ Protest US Aerospace [online], altair.com.pl, 5 sierpnia 2010 [dostęp 2011-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-31] (pol.).
- ↑ Rebecca Grant, 9 Secrets of the Tanker War [online], wrzesień 2010 [zarchiwizowane z adresu 2015-04-05].
- ↑ Boeing Names KC-46 Tanker Suppliers. boeing, 22 czerwca 2011.
- ↑ a b Leszek A. Wieliczko, Boeing Company Potentat w światowym lotnictwie 2, „Lotnictwo Aviation International”, nr 3 (2019), s. 56–62, ISSN 2450-1298
- ↑ US Air Force, Boeing Finalize KC-46A Tanker Aircraft Design. boeing, 4 sierpnia 2013.
- ↑ Boeing Starts Assembly of Final KC-46A Test Aircraft.boeing, 16 stycznia 2014.
- ↑ KC-46 otrzymał nazwę Pegasus, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 3 (2014), s. 65, ISSN 1230-1655
- ↑ Łukasz Golowanow, Pierwszy lot (prawie) KC-46 [online], Konflikty.pl, 29 grudnia 2014 [dostęp 2014-12-29].
- ↑ a b Pierwszy lot Pegaza, „Lotnictwo”, nr 11 (2015), s. 5–6, ISSN 1732-5323
- ↑ a b Andre Forkert, International Opportunities for KC-46A [online], miltechmag.com, 30 czerwca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-07-17] (ang.).
- ↑ Pegasus demonstruje zdolności. altair, 12 października 2015.
- ↑ Pierwsze tankowanie z KC-46, „Lotnictwo”, nr 3 (2016), s. 4, ISSN 1732-5323
- ↑ KC-46A Pegasus zakończył próby, „Wojsko i Technika”, nr 8 (2018), s. 71, ISSN 2450-1301
- ↑ a b Boeing Orders Reports.
- ↑ Kontrakt na Pegasusy. Altair, 19 sierpnia 2016.
- ↑ Boeing and U.S. Air Force Adjust KC-46 Tanker Schedule. boeing, 27 maja 2016/.
- ↑ Delivery of First Fully Capable Aircraft Has Been Delayed over One Year and Additional Delays Are Possible.
- ↑ Kolejny kontrakt na KC-46A. Altair, 28 stycznia 2017.
- ↑ Pierwszy seryjny KC-46A oblatany. Altair, 6 grudnia 2017.
- ↑ USAF odebrały pierwszego KC-46A. Altair, 11 stycznia 2019.
- ↑ McConnell gets final OK for refueling tankers, prepares to spend $219 million for construction. kansas.com, 22 kwietnia 2014.
- ↑ Japan's first KC-46 flies, „Combat Aircraft”, nr 4 (2021), s. 8, ISSN 2041-7489
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- KC-46A Tanker [online], af.mil, 18 maja 2011 [dostęp 2012-07-03] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-20] (ang.).
- KC-46A Pegasus [online], af.mil, 1 lutego 2016 [dostęp 2020-01-22] (ang.).
