Kałuszyn (gmina)

Kałuszyn
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	miński
TERC	1412093
Siedziba	Kałuszyn
Burmistrz	Arkadiusz Czyżewski
Powierzchnia	94,52 km²
Populacja (30.06.2020); • liczba ludności	; 5749
• gęstość	62,7 os./km²
Nr kierunkowy	25
Tablice rejestracyjne	WM
	Adres urzędu:ul. Pocztowa 1; 05-310 Kałuszyn
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	31
	Położenie na mapie powiatu;
	52°12′30″N 21°48′42″E/52,208333 21,811667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Kałuszyn – gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim.

Siedziba gminy to Kałuszyn.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwały 6182 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku gminę zamieszkiwało 5749 osób^[5].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[6] gmina Kałuszyn ma obszar 94,52 km², w tym:

użytki rolne: 69%
użytki leśne: 23%

Gmina stanowi 8,12% powierzchni powiatu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Za Królestwa Polskiego gmina Kałuszyn (utworzona 1 stycznia 1867) należała do powiatu mińskiego w guberni warszawskiej^[7]^[8].

Gminę zniesiono w połowie 1870 roku a jej obszar włączono do gmin Chrościce i Kuflew^[9]^[10]^[11].

Gminę reaktywowoano w 1973 roku^[12]. Gmina objęła obszary, należące dawniej do 6 gmin:

miasto Kałuszyn w powiecie mińskim;
gminy Chróścice w powiecie mińskim – Abramy, Chrościce, Falbogi, Kazimierzów, Kluki, Milew, Mroczki, Olszewice, Ryczołek, Szembory, Szymony, Wąsy, Wity i Wólka Kałuska;
gminy Czarnogłów w powiecie mińskim – Garczyn Duży, Garczyn Mały, Zimnowoda i Żebrówka;
gminy Jakubów w powiecie mińskim – Budy Przytockie, Leonów, Marianka i Przytoka;
gminy Kuflew w powiecie mińskim – Patok;
gminy Sinołęka w powiecie węgrowskim – Gołębiówka, Groszki Nowe, Groszki Stare, Marysin i Piotrowina^[13]^[14].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6182	100	3104	50,2	3078	49,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	65,4		32,8		32,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Kałuszyn w 2014 roku^[1].

Miejscowości sołeckie[edytuj | edytuj kod]

Abramy, Budy Przytockie, Chrościce, Falbogi, Garczyn Duży, Garczyn Mały, Gołębiówka, Kazimierzów, Kluki, Leonów, Marianka, Milew, Mroczki, Nowe Groszki, Olszewice, Patok, Piotrowina, Przytoka, Ryczołek, Sinołęka, Stare Groszki, Szembory, Szymony, Wąsy, Wity, Wólka Kałuska, Zimnowoda, Żebrówka^[2]

Wieś bez statusu sołectwa Marysin.

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Cegłów, Dobre, Grębków, Jakubów, Kotuń, Mrozy, Wierzbno

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Kałuszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b BIP gminy, sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Warszawie
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ GUS, dane demograficzne, 30 czerwca 2020 .
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
↑ Krótka statystyka gubernij Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże gubernij oraz wykaz miast, osad i gmin (Przedruk uzupełniony ze Skorowidza do Dziennika Praw, wydanego w połowie 1870 r.). Warszawa 1870
↑ Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
↑ Powiat (nowo)miński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 452 .
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).
↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki : dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136

[populacja2016-1] Gmina Kałuszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[soł-2] BIP gminy, sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Warszawie

[autonazwa2-4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[5] GUS, dane demograficzne, 30 czerwca 2020 .

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[7] Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)

[8] Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)

[9] Krótka statystyka gubernij Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże gubernij oraz wykaz miast, osad i gmin (Przedruk uzupełniony ze Skorowidza do Dziennika Praw, wydanego w połowie 1870 r.). Warszawa 1870

[10] Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2

[11] Powiat (nowo)miński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 452 .

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[13] Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).

[14] Warszawski Dziennik Wojewódzki : dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wsie	Abramy Budy Przytockie Chrościce Falbogi Garczyn Duży Garczyn Mały Gołębiówka Kazimierzów Kluki Leonów Marianka Marysin Milew Mroczki Nowe Groszki Olszewice Patok Piotrowina Przytoka Ryczołek Sinołęka Stare Groszki Szembory Szymony Wąsy Wity Wólka Kałuska Zimnowoda Żebrówka
Kolonie	Górki
Integralne części wsi	Nowa Przytoka Ogrodziarze Piaski

Miasta	Cegłów Dobre Halinów Kałuszyn Latowicz Mińsk Mazowiecki Mrozy Siennica Sulejówek
Gminy miejskie	Mińsk Mazowiecki Sulejówek
Gminy miejsko-wiejskie	Cegłów Dobre Halinów Kałuszyn Latowicz Mrozy Siennica
Gminy wiejskie	Dębe Wielkie Jakubów Mińsk Mazowiecki Stanisławów

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–1939) woj. warszawskie (1945–1975)
Miasta	Cegłów (do 1870) Dobre (do 1852) Kałuszyn Kamieńczyk (1915–19) Karczew (do 1870) Kołbiel (do 1870) Latowicz (do 1870 i 1915–19) Mińsk Mazowiecki (Nowomińsk) (Otwock (1916–24 →)) Siennica (do 1870) Stanisławów (do 1870 i 1915–19)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Barcząca (1867–18??) Cegłów (1870–1954 i 1973–1975) Chrościce (1867–1954) Czarnogłów (← 1927–39) Dębe Małe (1867–70) Dębe Wielkie (1867–1954 i 1973–1975) Dobre (1973–1975) Duchnów (1867–70) Glinianka (1867–1954) Halinów (1973–1975) Iwowe (1867–1954) Jakubów (1867–1954 i 1973–1975) Jeruzal (1923–54) Kałuszyn (1867–70) Kałuszyn (1973–1975) (Karczew (1916–24→)) Kołbiel (1870–1954) Kuflew (1867–1954) Latowicz (1870–1915 i 1919–54) Latowicz (1973–1975) Ładzyń (1867–1939) Łaziska (1867–70) Łukowiec (1867–1923) Mienia (1867–70) Mińsk (Mazowiecki) (1867–1954 i 1973–1975) Mrozy (1973–1975) Otwock (1867–1916 →) Ruda (1867–70) Rudno (1867–70) Rudzienko (← 1916–54) Siennica (1867–1954 i 1973–1975) Stanisławów (1870–1915 i 1919–54) Stanisławów (1973–1975) Stara Wieś (1867–68) Wiązowna (1867–1916/1924→) Wielgolas (1867–70 i 1923–54)
Gromady (1954–1972)	Barcząca (1954–1961) Brzóze (1954–1961) Budy Janowskie (1954–1961) Cegłów (1954–1972) Chrośla (1954–1959) Cielechowizna (1954–1968) Czarnogłów (1954–1957) Dębe Małe (1954–1961) Dębe Wielkie (1954–1972) Dobre (1954–1972) Glinianka (1954–1957 →) Grodzisk (1954–1968) Groszki Nowe (← 1958–68) Grzebowilk (1954–1959) Iwowe (1954–1972) Jakubów (1954–1972) Jeruzal (1954–1972) Jędrzejów Nowy (1954–1959) Kałuszyn (1954–1972) Kąty (1954–1957 →) Kiczki (1954–1961) Kluki (1954–1959) Kołbiel (1954–1957 →) Kuflew (1954–1972) Latowicz (1954–1972) Lipiny (1954–1961) Ładzyń (1954–1972) Łaziska (1954–1959) Mińsk Mazowiecki (1961–72) Mrozy (1954–1972) Niedziałka Stara (1954–1961) Nowy Zglechów (1954–1961) Pogorzel (1954–1961) Posiadały (1954–1957) Pustelnik (1954–1972) Rudno (1954–58) Rudzienko k/Dobrego (1954–1972) Rudzienko k/Kołbieli (1954–1972) Rynia (1954–1959) Rządza (1954–1959) Siennica (1954–1972) Sołki (1954–1968) Stanisławów (1954–1972) Starogród (1954–1959) Stojadła (1954–1972) Sufczyn (1954–1957 →) Wielgolas (1954–1972) Wiśniew (1954–1972) Wola Rafałowska (1954–1961) Zamienie (1954–1961) Żaków (1954–1959)