Kacza (dopływ Zatoki Gdańskiej)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kacza
Ilustracja
Kacza w Orłowie nieopodal ul. Spacerowej
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Lokalizacja

gm. Szemud
Gdynia

Potok I rzędu
Długość 14,8 km
Spadek

10,6‰ do 12,8‰

Powierzchnia zlewni

53,8 km²

Źródło
Miejsce we wsi Bojano nieopodal osiedla Czarna Góra
Wysokość

od 157 do 190 m n.p.m.

Współrzędne

54°28′29″N 18°21′55″E/54,474722 18,365278

Ujście
Recypient Morze Bałtyckie
(Zatoka Gdańska)
Miejsce

GdyniaOrłowo

Wysokość

0 m n.p.m.

Współrzędne

54°28′51″N 18°33′54″E/54,480833 18,565000

Położenie na mapie Gdyni
Mapa konturowa Gdyni, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, po prawej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”

Kacza (Kaczy Potok[1], kaszb. Kaczô lub Kaczô Strëga) – potok, będący najdłuższym ciekiem wodnym przepływającym przez Gdynię i leżącym w zlewisku Morza Bałtyckiego. Długość Kaczej wynosi 14,8 km, natomiast powierzchnia zlewni 53,8 km². Obejmuje ona tereny gęsto porośnięte krzewami, lasami i niewielkimi płatami bagnistych łąk i torfowisk.

Do stycznia 1920 roku i w okresie zaboru pruskiego rzeka nosiła nazwę niemiecką Katzfließ.

W państwowym rejestrze nazw geograficznych Kacza sklasyfikowana jest jako potok[1]. We wcześniejszej publikacji z 2006 roku Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych określiła Kaczą jako rów[2].

W planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły z 2011 Kacza jest jednolitą częścią wód powierzchniowych o kodzie PLRW20001747989 i typie 17 (potok nizinny piaszczysty)[3].

Kacza w okolicach dzielnicy Dąbrowa

Źródło i górny bieg[edytuj | edytuj kod]

Obszar źródliskowy Kaczej znajduje się we wsi Bojano nieopodal osiedla Czarna Góra. Rzeka wypływa z mokradeł rozpościerających się na wysokości 157 do 190 m n.p.m. Jedna jej odnoga, na zachód od Bojana, wypływa z zalewu, powstałego w wyniku spiętrzenia wypływającej ze źródła wody, która wpada następnie do głębiej położonego koryta rzeczki. Tam również doprowadzana jest woda drenami i spływem grawitacyjnym z okolicznych terenów. W odległości 700 m od tego źródła na północ znajduje swój początek druga odnoga rzeczki, która przepływa przez osiedle Czarna Góra (Bojano) i kieruje się na wschód, aby połączyć się w jeden wspólny ciek, który od tego miejsca płynie w kierunku Zatoki Gdańskiej.

Dalszy bieg[edytuj | edytuj kod]

Rzeka już po chwili wpływa do Gdyni, do dzielnicy Wiczlino. Przepływając przez wiczlińskie pola, rzeka wpływa do Dąbrowy, gdzie jako niewielki jeszcze strumyk, przepływając pod ulicą Wiczlińską, zmierza w kierunku lasu. W lesie przepływa pod Obwodnicą Trójmiasta, torami kolejowymi na Kościerzynę i wpływa na teren rezerwatu leśnego Kacze Łęgi. Następnie płynie przez ogródki działkowe w Małym Kacku, przepływa pod torami kolejowymi, Aleją Zwycięstwa i wzdłuż ulicy Spacerowej zbliża się do ujścia. Kacza uchodzi do Zatoki Gdańskiej na orłowskiej plaży tuż nad molem spacerowym, w miejscu, gdzie swą przystań mają orłowscy rybacy.

Walory przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]

Kacza płynie w wąwozie o krawędziach wysokich na 50-60 metrów. W większości swej długości Kacza płynie wśród lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Kacza przepływa przez rezerwat leśno-florystyczny Kacze Łęgi, natomiast uchodzi nieopodal rezerwatu przyrody Kępa Redłowska.

Dopływy[edytuj | edytuj kod]

Kacza posiada trzy nazwane dopływy. Pierwszy to lewobrzeżny Potok Wiczliński, który wpływa do Kaczej w Gdyni-Wiczlinie, w okolicach Polany Krykulec. Dalej z prawej strony dopływa potok Źródło Marii, który wlewa swe wody na terenie rezerwatu Kacze Łęgi. Natomiast w granicach dzielnicy Mały Kack prawym dopływem jest Potok Przemysłowy[4]. Ponadto Kacza posiada kilka bezimiennych dopływów.

Jakość wody w Kaczej[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie monitoringu z lat 2016 i 2019 stan ekologiczny wód sklasyfikowano jako słaby, o czym zadecydował stan makrobezkręgowców bentosowych, podczas gdy stan fitobentosu i makrofitów był w lepszym stanie. Również stan większości elementów fizykochemicznych mieścił się w granicach dobrego stanu. Wśród badanych w tych latach substancji priorytetowych normy dobrego stanu chemicznego przekroczyła zawartość fluorantenu i benzo-a-pirenu[5].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 47890
  2. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 102, ISBN 83-239-9607-5.
  3. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły s. 3552 (M.P. z 2011 r. nr 49, poz. 549)
  4. Odprowadzanie wód deszczowych. [w:] STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GDYNI [on-line]. s. 34. [dostęp 2009-07-01].
  5. Ocena stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w latach 2014-2019 na podstawie monitoringu - tabela [xlsx], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.