Chemnitz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Kamienica Saska)
Chemnitz
Ilustracja
Stary i Nowy Ratusz
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Saksonia

Zarządzający

Sven Schulze

Powierzchnia

220,85 km²

Wysokość

267–523 m n.p.m.

Populacja (31.12.2013)
• liczba ludności
• gęstość


242 022
1096 os./km²

Nr kierunkowy

0371, 037200, 037209, 03722, 03726

Kod pocztowy

09111-09131, 09224, 09228, 09247

Tablice rejestracyjne

C

Podział miasta

39 Stadtteile

Plan Chemnitz
Położenie na mapie Saksonii
Mapa konturowa Saksonii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Chemnitz”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej znajduje się punkt z opisem „Chemnitz”
Ziemia50°50′N 12°55′E/50,833333 12,916667
Strona internetowa

Chemnitz (w latach 1953–1990 Karl-Marx-Stadt) – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodnich Niemczech, w Saksonii, nad rzeką Chemnitz, u podnóża Rudaw. Po Lipsku i Dreźnie trzecie co do wielkości miasto Saksonii.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o miejscowości w formie locus Kameniz pochodzi z 1143 roku[1]. Nazwa miasta została ponowiona od nazwy rzeki Chemnitz, która pochodzi z kolei od starołużyckiej nazwy *Kamenica, utworzonej przez dodanie przyrostka -ica do słowa *kameń ‘kamień’[2][3].

W latach 1953–1990 miasto nosiło nazwę Karl-Marx-Stadt na cześć Karla Marxa – niemieckiego filozofa i działacza politycznego, jednego z najważniejszych teoretyków i ideologów socjalizmu.

Dawniej stosowaną polską nazwą była Kamienica Saska[4].

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Miasto Chemnitz dzieli się na 39 części miejscowości (Stadtteil):

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1136 roku cesarz Lotar III lokował na terenie obecnego miasta klasztor benedyktynów, który w roku 1143 otrzymał przywilej targowy. W pobliżu na rzece Chemnitz, Fryderyk I Barbarossa lokował osadę o charakterze miejskim. Ze względu na rosnącą stale liczbę ludności osadę już wkrótce przeniesiono na podmokłe tereny w głąb doliny, które w ciągu kolejnych dziesięcioleci stopniowo osuszano. W pierwszej połowie XIII wieku powstały mury miejskie z czterema bramami i furtą. Do 1308 Chemnitz było wolnym miastem, następnie przeszło pod panowanie Wettynów. Nadany przez nich monopol na wybielanie płócien z całego terytorium Marchii Miśnieńskiej zapewnił miastu rozkwit i dobrobyt przez kolejne stulecia. Ważną rolę w życiu gospodarczym grodu odgrywało ponadto hutnictwo.

Chemnitz w XVII wieku

W roku 1539 w mieście wprowadzono reformację. Pod rządami Georgiusa Agricoli, niemieckiego humanisty, lekarza i mineraloga, który w latach 1546–1555 sprawował urząd burmistrza, Chemnitz było ważnym ośrodkiem humanizmu. Bujny rozwój miasta wyhamowały liczne klęski w XVII wieku: zaraza w latach 1612 i 1613, wielki pożar w 1631 oraz wojna trzydziestoletnia. 14 kwietnia 1639 miała tu miejsce bitwa, w której Szwedzi odnieśli zwycięstwo nad Saksonią. W ich wyniku liczba ludności spadła z 5500 do 3000. Część zabudowy została zniszczona, a miasto popadło w długi.

W początkach XVIII wieku Chemnitz osiągnęło ponownie stan zaludnienia sprzed wieku, miasto ucierpiało jednak ponownie w wyniku III wojny północnej oraz wojny siedmioletniej, podczas których było wielokrotnie plądrowane przez obce wojska i obciążane kontrybucjami.

Chemnitz (1914)

Po 1800 roku Chemnitz stało się ważnym ośrodkiem przemysłowym, przede wszystkim włókienniczym. Za ojca włókiennictwa w tym regionie uważa się Johanna Esche, który rozpoczął produkcję rajstop i skarpet na szeroką skalę, stosując najnowsze techniki i francuskie maszyny. Region wokół Chemnitz zaczęto nazywać „Saksońskim Manchesterem”. W 1871 Chemnitz znalazło się w granicach Niemiec. W 1893 w mieście zaczęły kursować tramwaje elektryczne. W latach 1906–1909 wzniesiono gmach opery, a w 1907–1911 Nowy Ratusz[potrzebny przypis].

W czasie II wojny światowej miasto zostało silnie zniszczone wskutek nalotów. W maju 1945 zostało zajęte przez wojska Związku Radzieckiego, po czym znalazło się w obrębie radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 utworzono NRD. Od 1952 stolica okręgu. W latach 1953–1990 miasto nosiło nazwę Karl-Marx-Stadt (Miasto Karola Marksa). Miasto było czwartym najludniejszym w NRD po Berlinie Wschodnim, Lipsku i Dreźnie.

Przed zjednoczeniem Niemiec z 1990 roku miasto liczyło 313,8 tys. mieszkańców (w roku 1987). Od 1990 Chemnitz stanowi część odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia[potrzebny przypis].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Słupy pocztowe
Słup milowy w Röhrsdorf
Słup ćwierćmilowy w Röhrsdorf
Słup ćwierćmilowy w Schloßchemnitz
Słup ćwierćmilowy w Klaffenbach

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Zmiany populacji miasta od 1450 do 2014 roku:

Najwyższą populację miasto osiągnęło w 1930 roku – 361 200 mieszkańców. Po 1990 miasto się stopniowo wyludnia. Według oficjalnych danych niemieckich liczba mieszkańców w 2014 roku (243 521) jest porównywalna z liczbą z 1905 roku (244 927).

Według danych z 2012 roku najliczniejsze grupy obcokrajowców pochodzą z Ukrainy, Rosji, Wietnamu, Węgier, Chin i Czech (od 300 do 1100 osób).

Transport[edytuj | edytuj kod]

Dworzec kolejowy Chemnitz Hauptbahnhof

Sport[edytuj | edytuj kod]

Współpraca[edytuj | edytuj kod]

Kamienice przy rynku

Miejscowości partnerskie:

Osoby[edytuj | edytuj kod]

urodzone w Chemnitz[edytuj | edytuj kod]

związane z miastem[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Karlheinz Hengst: Ortsnamen Südwestsachsens. Die Ortsnamen der Kreise Chemnitzer Land und Stollberg. Berlin: Akademie Verlag, 2003, s. 32. ISBN 978-3-05-003684-7.
  2. „Slawische Ortsnamen in Deutschland” strona niemieckiego magazynu językowego”: Onomastik”.
  3. Ernst Eichler, „Namenforschung: Ein Internationales Handbuch Zur Onomastik, Tom 1”, Walter de Gruyter, 1995, ISBN 3-11-020342-1, s. 712.
  4. Kamienica Saska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 745.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Praca zbiorowa, Piękno saksońskich miast, TMGS, Drezno

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]