Karabin maszynowy UKM-2000

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Karabin maszynowy UKM-2000C)
UKM-2000
Ilustracja
UKM-2000P (przed modernizacją)
Państwo

 Polska

Producent

Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A.

Rodzaj

uniwersalny karabin maszynowy

Obsługa

2 osoby

Historia
Prototypy

19982000

Produkcja

stałe zamówienia od 2007

Wyprodukowano

do 2014 ponad 1200 egzemplarzy[1]

Dane techniczne
Kaliber

7,62 mm

Nabój

7,62 × 51 mm NATO

Magazynek

100 lub 200 nabojów (skrzynka na taśmę, wersje P i D)
250 nabojów (skrzynka na taśmę, wersja C)

Taśma nabojowa

rozsypna, M13

Wymiary
Długość

1203 mm (wersje P i D)
1098 mm (wersja C)

Wysokość

212 mm (wersje P i D)
117 mm (wersja C)

Szerokość

91,5 mm

Długość lufy

547 mm (wersje P i D)
636 mm (UKM-2000C)

Długość linii celowniczej

702 mm (wersje P i D)

Masa
karabinu właściwego

8,4 kg (UKM-2000P)
8,9 kg (UKM-2000D)
10,7 kg (UKM-2000C)
10,1 kg (UKM-2000P zmodernizowany)[2]

lufy

2,25 kg (wersje P i D)
3,30 kg (UKM-2000C)

Inne
Prędkość pocz. pocisku

840 m/s (wersje P i D)
850 m/s (wersja C)

Energia pocz. pocisku

3280 J (wersje P i D)
3360 J (wersja C)

Szybkostrzelność teoretyczna

700–850 strz./min

Szybkostrzelność praktyczna

do 250 strz./min

Zasięg skuteczny

1500 m

Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska, Nigeria
UKM-2000P
UKM-2000P

UKM-2000 – polski uniwersalny karabin maszynowy, używany od pierwszej dekady XXI w. w Siłach Zbrojnych RP.

Historia konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

W związku z perspektywą przystąpienia Polski do NATO (w marcu 1999 roku), pojawił się problem przystosowania broni znajdującej się na uzbrojeniu Sił Zbrojnych RP do standardowej amunicji natowskiej[3]. Decyzję o tym podjęto zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego w sprawie unifikacji kalibrów z 1996 roku[4]. Po wprowadzeniu na stan Sił Zbrojnych karabinka automatycznego wz. 1996 (5,56 × 45 NATO), pistoletu WIST-94 i pistoletu maszynowego wz. 84 (9 × 19 mm NATO), postanowiono opracować nowy uniwersalny karabin maszynowy. Konstrukcję oparto na sprawdzonym i udanym ukm-ie PKM konstrukcji radzieckiej, produkowanym na licencji w zakładach H. Cegielski – Poznań. Już wcześniej opracowano tam modyfikację tej broni, tworząc w 1995 roku karabin maszynowy PKM-NATO na naboje 7,62 × 51 mm[4]. Był on badany w 1997 roku, ale nie został przyjęty na uzbrojenie, między innymi z uwagi na zachowanie pośredniego dosyłania amunicji i niezgodnej ze standardem NATO, niewymiennej z innymi konstrukcjami taśmy nabojowej[4]. Wskazało to na konieczność głębszego przekonstruowania broni. Prace badawczo-konstrukcyjne rozpoczęto w 1998 roku w Instytucie Techniki Uzbrojenia Wojskowej Akademii Technicznej we współpracy z zakładami H. Cegielski – Poznań[3]. Modele broni poddano próbom w pierwszej połowie 2000 roku, wraz z opracowaną w Polsce amunicją standardu NATO[3].

Podstawową zmianą była zmiana amunicji 7,62 × 54 mm R na natowską 7,62 × 51 mm i taśmy ciągłej na rozsypną natowską M13 (jej polskim odpowiednikiem jest taśma GSM-01), co wiązało się także ze zmianą mechanizmu zasilania[5]. Nowa taśma i amunicja pozwoliły uprościć konstrukcję karabinu poprzez zastosowanie bezpośredniego dosyłania amunicji[3]. Karabiny maszynowe systemu UKM-2000 mogą być używane na dotychczasowo używanych podstawach 6T5, a wersja pokładowa montowana w miejscu PKT. Jednakże, w celu zachowania zgodności z używanymi w Polsce podstawami, zachowano nietypowe dla konstrukcji NATOwskich zasilanie taśmą z prawej strony, zamiast z lewej[5]. W 2000 powstały prototypy karabinów maszynowych: UKM-2000P (piechoty, standardowy ukm z lufą długości 547 mm), UKM-2000D (desantowy, ze składaną kolbą i lufą 547 mm) i UKM-2000C (czołgowy – pokładowy karabin maszynowy wyposażony w elektrospust, z lufą 636 mm)[5]. W 2008 roku opracowano też wersję pokładową UKM-2000CL z lewostronnym podawaniem taśmy nabojowej[6]. Prototypy broni zbudowano w zakładach H. Cegielski w Poznaniu, lecz w 2000 roku zdecydowano o zakończeniu tam produkcji broni strzeleckiej, po czym oprzyrządowanie oraz dokumentację przekazano w 2003 roku do Zakładów Mechanicznych „Tarnów”[5]. W 2004 wyprodukowano tam 30 egzemplarzy (po 10) partii próbnej i w tym roku zakończono też badania kwalifikacyjne (państwowe)[7]. W 2005 broń została przyjęta na uzbrojenie Wojska Polskiego[7].

UKM-2000 jest produkowany seryjnie i został wprowadzony do uzbrojenia Wojska Polskiego jako uniwersalny karabin maszynowy wz. 2000. Początkowo do armii trafiła krótka seria próbna karabinów w wersji D i P, a na większą skalę dostarczano tylko czołgowe UKM-2000C instalowane w KTO Rosomak[5]. Większe zakupy UKM-2000P rozpoczęły się w 2007 roku, po wyposażeniu broni na żądanie wojska we wspornik pod szynę montażową do celowników[5]. Zgodnie z planami do końca tego roku Wojsko Polskie miało odebrać 130 ukm-ów w wersji P (odmiana z szyną montażową STANAG 2324 na pokrywie komory zamkowej)[8]. Powstał także w 2007 projekt wersji wyposażonej w stałą kolbę teleskopową o regulowanej długości, lecz nie trafił do produkcji[7].

W 2008 Ministerstwo Obrony Narodowej zakupiło 252 UKM-2000P[5]. Do końca 2011 dostarczono 1000 seryjnych UKM-2000 (w tym 655 wersji P, 337 wersji C i 8 wersji D)[7]. W 2011 podpisano umowę na dostawę kolejnych 239 UKM-2000P[7].

UKM-2000 w wersjach C i P znajdowały się na wyposażeniu polskich pododdziałów wchodzących w skład sił ISAF w Afganistanie[7]. UKM-2000D (desantowe) są używane przez Żandarmerię Wojskową[2].

Zmodernizowany UKM-2000[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie doświadczeń bojowych w 2011 na Wojskowej Akademii Technicznej podjęto prace nad ulepszeniem broni, pod nieformalnym oznaczeniem UKM-2013[7]. Prace nad modernizacją podjęto następnie u wytwórcy – w Zakładach Mechanicznych „Tarnów”, które doprowadziły do opracowania w 2015 zmodyfikowanego UKM-2000, o polepszonej ergonomii i niezawodności[7]. Wprowadzono 26 zmian, skutkujących wprowadzeniem 69% nowych zespołów i elementów (14% pozostawało z poprzedniego modelu a 17% z PKM)[7]. Najbardziej widoczną zmianą stała się nowa kolba, zastępująca wywodzącą się z PKM – składana na bok, o regulowanym wysunięciu stopki, z regulowaną poduszką podpoliczkową i chwytem dla ręki podtrzymującej broń. Lepiej ukształtowano chwyt pistoletowy i wysuwaną rękojeść lufy[7]. Wprowadzono możliwość domontowania chwytu przedniego i zespół dwóch szyn montażowych na osłonie rury gazowej[7]. Dostosowano broń do dowolnego rodzaju amunicji 7,62 × 51 mm (poprzednio jedynie do amunicji polskiej produkcji, różniącej się prędkością wylotową)[7]. Wprowadzono wiele ulepszeń mechanizmów broni. Metalowe skrzynki amunicyjne zostały zastąpione przez lżejsze miękkie torby na 100 lub 150 nabojów w taśmie[7]. Wzrosła jednak o około 1,7 kg ogólna masa broni, głównie z powodu nowej kolby, co jest niekorzystne[2]. Na etapie rozwoju broń była określana jako UKM-2000M, lecz oficjalnym oznaczeniem pozostało UKM-2000P[2].

W 2015 Inspektorat Uzbrojenia poinformował o podpisaniu umowy z Zakładami Mechanicznymi „Tarnów” na zakup 378 kolejnych karabinów maszynowych UKM-2000P kalibru 7,62 mm. Wartość kontraktu wynosi 24 759 000 złotych łącznie z VAT (23%)[9]. Istnieje możliwość modyfikacji starszych UKM-2000P do wersji zmodernizowanej[2].

W 2017 Inspektorat Uzbrojenia poinformował o prowadzonych rozmowach dotyczących zakupu i dostarczenia w latach 2017–2019 ponad 2 tysięcy sztuk karabinów maszynowych UKM-2000P dla potrzeb pododdziałów Wojsk Obrony Terytorialnej[10].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000 jest zespołową bronią samoczynną. Zasada działania oparta o odprowadzanie gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Ryglowanie przez obrót zamka. Mechanizm spustowy umożliwia tylko ogień ciągły. Łuski wyrzucane są na lewą stronę[11]. Zasilanie jest taśmowe z taśmy rozsypnej M13 lub polskiej GSM-01, niedopuszczalne jest stosowanie niemieckiej taśmy DM13 (pomimo że także ona jest zgodna ze STANAG). Mechanizm zasilania wzorowany jest na powszechnie stosowanym wzorcu wprowadzonym przez karabin maszynowy MG 42, natomiast z uwagi na specyfikę PKM, taśma podawana jest z prawej strony, odmiennie od większości konstrukcji zachodnich[11]. Jeśli karabin jest używany jako ręczny karabin maszynowy, taśma o pojemności 100 naboi jest przechowywana w blaszanej skrzynce amunicyjnej przyłączonej pod komorą zamkową broni (masa skrzynki z taśmą 3,9 kg). Zapewnia to dobre wyważenie broni w odróżnieniu od części konstrukcji zachodnich, w których łuski wyrzucane są w dół i skrzynka nabojowa jest niesymetryczna[11]. Jako ciężki karabin maszynowy karabin jest używany z taśmą o pojemności 200 naboi (skrzynka amunicyjna jest w takim przypadku ustawiana obok broni, masa skrzynki 8 kg). Karabin posiada lufę szybkowymienną, zakończoną szczelinowym tłumikiem płomienia. Przyrządy celownicze składają się z muszki stałej i nastawnego celownika krzywkowego.

Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Zmodyfikowany UKM-2000M od 2015?. Agencja Lotnicza Altair. [dostęp 2018-12-16]. (pol.).
  2. a b c d e Maciej Szopa: Próby zmodyfikowanego UKM-2000P w: Wojsko i Technika nr 1/2015, s. 62-70.
  3. a b c d Gacek, Woźniak i Zahor 2000 ↓, s. 27.
  4. a b c Wilk 2008 ↓, s. 86.
  5. a b c d e f g Wilk 2008 ↓, s. 88.
  6. Wilk 2008 ↓, s. 90.
  7. a b c d e f g h i j k l m Wilk 2015 ↓, s. 68-74
  8. Remigiusz (REMOV) Wilk. Na chwilę przed MSPO. „Broń i Amunicja”. 2007. Numer 4. s. 16-17. ISSN 1644-339X. 
  9. Kolejne karabiny maszynowe UKM-2000 dla Wojska Polskiego [online], Defence24.pl, 3 czerwca 2015 [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-28] (pol.).
  10. 2 tysiące karabinów UKM-2000P dla Obrony Terytorialnej [online], Defence24.pl, 29 stycznia 2017 [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-03] (pol.).
  11. a b c Gacek, Woźniak i Zahor 2000 ↓, s. 28.
  12. Nigeryjskie sukcesy polskiej zbrojeniówki. Agencja Lotnicza Altair. [dostęp 2018-12-16]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Przemysław Kupidura, Ryszard Woźniak, Mirosław Zahor: 7,62 mm uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Agencja Wydawnicza CB, 2002. ISBN 831109564-7.
  • Józef Gacek, Ryszard Woźniak, Mirosław Zahor. Modele UKM-2000 wraz z amunicją po badaniach. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/2000, s. 27-28, wrzesień 2000. ISSN 1230-1655. 
  • Przemysław Kupidura, Ryszard Woźniak, Mirosław Zahor. Uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000. „Nowa Technika Wojskowa”. 2002. numer 9. s. 45-48. ISSN 1230-1655. 
  • Remigiusz Wilk. Nowości ZM Tarnów. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 09/2008, s. 86-90, 2008. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x. 
  • Remigiusz Wilk. Nowy UKM-2000P. „Raport - Wojsko Technika Obronność”. Nr 09/2015, s. 68-74, 2015. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270X. 
  • Maciej Szopa. Próby zmodyfikowanego UKM-2000P. „Wojsko i Technika”. 1/2015 (wrzesień). s. 62-70. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]