Karcharodontozaur
| Carcharodontosaurus saharicus | |||
| Stromer, 1931 | |||
| Okres istnienia: Cenoman i Turon (Pozna Kreda) | |||
 Replika czaszki karcharodontozaura | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
'karcharodontozaur' | ||
| Podgatunek |
Carcharodontosaurus iguidensis | ||
| Synonimy | |||
| |||
Karcharodontozaur (Carcharodontosaurus) – rodzaj teropoda z rodziny Carcharodontosauridae, którego nazwa oznacza "jaszczur o zębach rekina" (gr. καρχαρος karkharos „zębaty, ostro-zęby”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”; σαυρος sauros „jaszczurka”[1]). Jego szczątki odnajdywane są na terenach Egiptu i Maroka, a pojedyncze zęby napotkuje się w Nigrze, Algieri oraz Tunezji. Konkretnie jego szczątki odnajdywane są w formacjach i grupach geologicznych Bahariya, Kem Kem Beds, Echkar oraz Continental Intercalaire.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze szczątki karcharodontozaura odkryli w roku 1927 Charles Depéret i J. Savornin, którzy opatrzyli je nazwą Megalosaurus saharicus, natomiast Depéret i Savornin (i in 1925) uznali M.saharicus za synonim Karcharodontozaura, opisując jako pierwsi Karcharodontozaura, okaz BSP 1922 X-46. To samo tyczyło się Megalosaurus africans który został ostatecznie przez Huene w 1956r. został uznany za takson o Nazwie nadanej bez opisu naukowego. Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach zmienił tę nazwę na obecnie używaną w roku 1931. Podczas II wojny światowej skamieniałe kości karcharodontozaura uległy zniszczeniu. W roku 1996 Paul Sereno natrafił na nowe okazy.
Wartości[edytuj | edytuj kod]
Gregory Paul w 2010 roku oszacował wagę C. saharicus na 6 ton, a C. iguidensis na 4 tony. Jego zęby dochodziły do 20 cm długości. Czaszka mierzyła nawet 1,6 m. Stosunek masy mózgu do masy ciała jest podobny do tego jaki występuje u współczesnych gadów, jednak mniejszy niż u nieptasich celurozaurów i ptaków. Długość Carcharodontosaurus saharicus, szacuje się na ok. 14 m, chociaż większość badan wskazuje bardziej ok. 12,5 m, na podstawie prac Seebacher (2001), Paul (2010) i Holz (2011) dają mu bardziej przyziemne 12m[2][3]. Natomiast C. iguidensis na 10,5 m.[4]
Materiał kopalny[edytuj | edytuj kod]
Neotyp SGM-Din 1 zawiera strasznie niekompletna czaszka, z brakiem kości przedszczękowej, kości łuskowych, kości kwadratowojarzmowej oraz całej żuchwy. Osobników Carcharodontosaurus odkryto do teraz bardzo wiele np. IPHG 1922 czyli osobnik Stromera, ząb z Maroka pod nr. katalogowym MUZ PIG 1647.II.3, Co ciekawe, była kiedyś taka sytuacja ze 3 kręgi wcześniej uznawane za kręgi Carcharodontosaurus (Brussate i Sereno i in. 2007[5]) zostały przypisane do Sigilmassasaurus (Evers i in. 2015[6]) wprost mówiąc do Spinozaura a dokładnie to do jednego gatunku Spinosaurus aegyptiacus, były to kręgi również osobnika.
Paleośrodowisko[edytuj | edytuj kod]
W środowisku w którym żył jaszczur o zębach rekina występowały krzewy, paprocie, drzewa grubolistne w tym palmy, z pewnością jakieś chwasty. Gdzie nie gdzie występowały drobne jeziora, stawy, i coś na kształt morza. Grupę zamieszkiwały bardzo licznie dinozaury, ale oprócz nich odnaleziono tam zauropody, teropody, ryby, krokodylomorfy i gady morskie (Sauropterygia, Mosasauroidea) latajaące inne Łuskonośne i Archozaury jak węże, żółwie i jaszczurki.
Najnowsze odkrycia[edytuj | edytuj kod]
W związku z tym, że materiał kopalny jest pomieszany u C.iguidensis możliwe jest to, że kości mogą należeć do innego gatunku, sugerując tu Sigilmassasaurus brevicolis, ze względu na podobieństwo i wcześniejsze argumenty Eversa (Chiarenza i Cau, 2016[7]). Na kości kulszowej nienazwanego i nieokreślonego tytanozaura z formacji Kem Kem Beds znaleziono ślady ugryzień, być może pozostawione przez karcharodontozaura, a chociaż tak twierdza Lamanna i Hasegawa w pracy z 2014 r.[8]
Gatunki[edytuj | edytuj kod]
- C. saharicus (Depéret & Savornin, 1927) Stromer, 1931
- C. iguidensis Brusatte & Sereno, 2007
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, 41, 151, 203, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ Frank Seebacher, A new method to calculate allometric length-mass relationships of dinosaurs, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 21 (1), 2001, s. 51–60, DOI: 10.1671/0272-4634(2001)021[0051:ANMTCA]2.0.CO;2, ISSN 0272-4634 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
- ↑ Gregory S. Paul, The Princeton Field Guide to Dinosaurs, 31 grudnia 2011, DOI: 10.1515/9781400836154 [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Carcharodontosaurus – Encyklopedia Dinozaury.com [online], encyklopedia.dinozaury.com [dostęp 2023-08-18] (pol.).
- ↑ Stephen L. Brusatte, Paul C. Sereno, A New Species of Carcharodontosaurus (Dinosauria: Theropoda) from the Cenomanian of Niger and a Revision of the Genus, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 27 (4), 2007, s. 902–916, ISSN 0272-4634, JSTOR: 30117458 [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Serjoscha W. Evers i inni, A reappraisal of the morphology and systematic position of the theropod dinosaur Sigilmassasaurus from the “middle” Cretaceous of Morocco, „PeerJ”, 3, 2015, e1323, DOI: 10.7717/peerj.1323, ISSN 2167-8359 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
- ↑ Alfio Alessandro Chiarenza, Andrea Cau, A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa, „PeerJ”, 4, 2016, e1754, DOI: 10.7717/peerj.1754, ISSN 2167-8359 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
- ↑ Matthew Lamanna, New titanosauriform sauropod dinosaur material from the Cenomanian of Morocco: implications for paleoecology and sauropod diversity in the Late Cretaceous of North Africa, „Bulletin of Gunma Museum of Natural History”, 1 stycznia 2014 [dostęp 2023-08-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dinozaury.com
- Carcharodontosaurus saharicus w serwisie Dinosaurier-Info.de (niem.)
- https://encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Carcharodontosaurus
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
