Karen Carpenter

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Karen Ann Carpenter)
Karen Carpenter
Ilustracja
Karen Carpenter w Białym Domu, 1972
Imię i nazwisko

Karen Anne Carpenter

Data i miejsce urodzenia

2 marca 1950
New Haven, Connecticut

Data i miejsce śmierci

4 lutego 1983
Downey, Kalifornia

Przyczyna śmierci

niewydolność serca, anoreksja

Instrumenty

perkusja, instrumenty perkusyjne

Typ głosu

kontralt

Gatunki

pop

Zawód

wokalista

Aktywność

1969–1983

Wydawnictwo

A&M Records

Powiązania

The Carpenters, Richard Carpenter

Zespoły
The Carpenters
Strona internetowa

Karen Anne Carpenter (ur. 2 marca 1950, zm. 4 lutego 1983) – amerykańska piosenkarka i perkusistka, wraz ze swoim starszym bratem Richardem tworzyła duet Carpenters. Ceniona z powodu trzyoktawowego kontraltu. Cierpiała na mało znaną wówczas anoreksję, jej śmierć z powodu niewydolności serca w wieku 32 lat, związana z powikłaniami po chorobie doprowadziła do zwiększenia świadomości zaburzeń odżywiania.

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Karen Anne Carpenter urodziła się 2 marca 1950 r. w New Haven w stanie Connecticut jako córka Agnes Reuwer (ur. 5 marca 1915, zm. 10 listopada 1996) oraz Harolda Bertrama Carpentera (ur. 8 listopada 1908, zm. 15 października 1988)[1]. Jej jedynym rodzeństwem był 3 lata starszy brat, Richard, który był cudownym dzieckiem grającym na fortepianie. Lubiła tańczyć, w wieku czterech lat zapisano ją na zajęcia stepowania i balet[2].

Rodzina przeprowadziła się w czerwcu 1963 r. do Downey na przedmieścia Los Angeles[3]. Karen rozpoczęła naukę w Downey High School w 1964 roku o rok młodsza od kolegów z klasy[2]. Dołączyła do orkiestry szkolnej, aby uniknąć zajęć sportowych. Początkowo grała na dzwonkach, namówiła kolegę z klasy Frankie Chaveza aby nauczył ją grać na perkusji. Ten namówił rodzinę, by kupiła jej zestaw perkusyjny za 300 $. Jej entuzjazm doprowadził ją do nauczenia się gry skomplikowanych metrum i chwytów w krótkim czasie[2][3].

Karen ukończyła Downey High School wiosną 1967 roku, otrzymując nagrodę John Philip Sousa Band Award i zapisała się na specjalizację muzyczną w stanie Long Beach, gdzie występowała w chórze studenckim z Richardem. Dyrektor chóru, Frank Pooler odkrył, że Karen ma dobry głos, który szczególnie nadaje się do popu i zaczął udzielać lekcji, rozwijając jej głos do zakresu trzech oktaw[2][3].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Z Carpenters[edytuj | edytuj kod]

Karen Carpenter gra na perkusji na początku lat 70

Pierwszym zespołem Karen było Two Plus Two, dziewczęce trio utworzone z przyjaciółmi z Downey High School. W 1965 r. Karen, Richard i jego kolega ze studiów, Wes Jacobs (basista i trębacz) utworzyli Richard Carpenter Trio[2]. Zespół grał jazz w klubach nocnych, pojawił się w telewizyjnym programie talentów Your All-American College Show[3]. W tym okresie Karen jeszcze nie śpiewała, okazyjną wokalistką była Margaret Shanor[2]. Trio podpisało kontrakt z RCA Records i nagrało dwa single, które nie zostały wydane[3].

W kwietniu 1966 roku rodzeństwo Carpenters zostało zaproszone na przesłuchanie z basistą Joe Osbornem, członkiem zespołu The Studio Wrecking Crew. Chociaż początkowo oczekiwano, że będzie tylko perkusistką, Karen próbowała śpiewać i zrobiła na zespole wrażenie swoim nietypowym głosem. Osborn podpisał z nią umowę nagraniową dla swojej wytwórni Magic Lamp Records, natomiast nie był szczególnie zainteresowany zaangażowaniem jej brata[2].

Gdy w 1967 roku Jacobs opuścił trio (by studiować w Juilliard School) Karen wraz z pozostałymi muzykami utworzyła grupę Spectrum – eksperymentując z wielościeżkowymi harmoniami wokalnymi nagrali wiele taśm demonstracyjnych w garażowym studio Osborna. Taśmy te zostały odrzucone przez wytwórnie. Grupa miała trudności z przyciągnięciem fanów na żywo, ponieważ ich brzmienie było zbyt odmienne od hard rocka i psychodelicznego rocka, popularnego wówczas w klubach[2][3].

A&M Records ostatecznie podpisało kontrakt z Carpenters na kontrakt nagraniowy w 1969 roku[3]. Karen rozpoczęła swoją karierę jako perkusista i wokalistka grupy, początkowo śpiewała spoza zestawu perkusyjnego[2]. Zaśpiewała większość piosenek na pierwszym albumie zespołu, Offering (w reedycjach zatytułowanyTicket to Ride), brat napisał dziesięć z trzynastu piosenek z albumu i zaśpiewał pięć z nich. Utwory początkowe i końcowe zostały wspólnie zaśpiewane przez oboje. Oprócz perkusji Karen grała na gitarze basowej w dwóch utworach[2]. „Ticket to Ride”, cover Beatlesów, który później stał się utworem tytułowym albumu, wydany jako pierwszy singiel osiągnął 54 pozycję na liście Billboard Hot 100[2]. Na ich następnym albumie Close to You z 1970 znalazły się już dwa hity: (Long Long to Be) Close to You i We Have Only Just Begun, które dotarły na 1 i 2 miejsce Hot 100[2].

Ponieważ Karen mierzyła 1,63 m widzom trudno było dostrzec ją zza zestawu perkusyjnego[2]. Z recenzji wynikało, że zespołowi w występach na żywo brakuje lidera. Richard i menedżer Sherwin Bash namówili Karen, aby stanęła przy mikrofonie, a inny muzyk (Cubby O’Brien) zastąpił ją na perkusji[2][4]. Początkowo czuła się niekomfortowo śpiewając solo, ponieważ czuła się pewniej za perkusją[2]. Po nagraniu kolejnych płyt (Now & Then w 1973) Karen coraz więcej śpiewała i rzadziej grała stając się centralnym punktem występów na żywo. Niemniej zawsze uważała się za „śpiewającą perkusistkę”[4] elementem koncertów były prawie zawsze jej długie solówki perkusyjne[2]. Chociaż miała zakres wokalny trzech oktaw, większość przebojów duetu opierało się na dolnych rejestrach jej kontraltu, co sama komentowała żartobliwie „Pieniądze są w piwnicy” („The money’s in the basement”)[4].

W połowie lat 70. Richard Carpenter cierpiący na bezsenność uzależnił się od metakwalonu. Zespół zaczął odwoływać trasy koncertowe, ostatni występ na żywo miał miejsce 4 września 1978 roku w MGM Grand w Las Vegas. W 1980 roku Karen wykonała składankę standardów w duecie z Ella Fitzgerald w programie telewizyjnym Carpenters Muzyka, muzyka, muzyka[5]. W 1981 roku, po wydaniu albumu Made in America (który okazał się ich ostatnim), Carpenters powrócili na scenę i odbyli trasy promocyjne, w tym występ w programie BBC Nationwide[2][6]. Ostatnia piosenka nagrana przez Karen w kwietniu 1982 roku nosi tytuł Now[7].

Solo[edytuj | edytuj kod]

Karen wydała swoją pierwszą solową płytę Looking for Love/I’ll Be Yours w 1967 roku w wytwórni Osborn’s Magic Lamp, wytłoczono tylko 500 kopii[2]. W 1979 r. (gdy Richard leczył swoje uzależnienie) Karen nagrała solowy album współpracując z producentem Philem Ramone[1]. Nagrano muzykę w odmiennym stylu niż typowy repertuar Carpenters – w stylu disco, wykorzystując w pełni górny rejestr wokalny Karen. Nagrania spotkały się z chłodną reakcją brata oraz kierownictwa wytwórni. Na początku 1980 roku, został odłożony na półkę przez współwłaściciela A&M Records Herba Alperta a wytwórnia obciążyła Karen kwotą 400 000 $ na pokrycie kosztów nagrania niewydanego albumu[1]. Część tego albumu została komercyjnie wydana w 1989 r. – niektóre z jego utworów (zremiksowane przez Richarda) znalazły się na albumie Lovelines – ostatnim niekompilacyjnym albumie z utworami Carpenters. Dopiero w 1996 roku ukazał się pełny album solowy z tej sesji zatytułowany Karen Carpenter[2][8].

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

Karen miała skomplikowane relacje z rodzicami, którzy byli zawsze pewni, że talent muzyczny Richarda zostanie doceniony, natomiast nie byli przygotowani na sukces Karen[2]. Mieszkała z nimi do roku 1974[9]. We wczesnych wywiadach nie wykazywała zainteresowania romansami ani małżeństwem, uważając, że taki związek nie przetrwa ciągłych tras koncertowych[10]. Później spotykała się z kilkoma mężczyznami, m.in. z Tony Danza, Markiem Harmonem, Stevem Martinem[1].

Po kolejnym romansie wyszła za mąż za dewelopera Thomasa Jamesa Burrisa 31 sierpnia 1980 r. Burris, rozwodnik z 18-letnim synem, był o dziewięć lat starszy od niej. Para zamieszkała w Newport Beach[2]. Karen desperacko pragnęła dzieci, lecz mąż przeszedł wazektomię i odmówił wykonania operacji jej odwrócenia. Ich związek nie przetrwał tego konfliktu i zakończył się po 14 miesiącach. Karen złożyła pozew o rozwód w październiku 1982 gdy przebywała w szpitalu[2][11].

Choroba i śmierć[edytuj | edytuj kod]

Karen, będąc puszystą nastolatką (ponad 70 kg) zaczęła się odchudzać w szkole średniej. Pod kierunkiem lekarza rozpoczęła dietę Stillmana, pijąc osiem szklanek wody dziennie i unikając tłustych potraw zmniejszyła swoją wagę do 54 kg[2]. W 1973 roku uznała, że wygląda grubo, początkowo zatrudniła osobistego trenera, który doradził jej zmianę diety, następnie zwolniła go i rozpoczęła własny program odchudzania, używając sprzętu do ćwiczeń. Zrzuciła kolejne 9 kg, we wrześniu 1975 r. Jej waga wynosiła 41 kg[12] co było widoczne podczas występów na żywo[7]. Brat później stwierdził, że on i jego rodzice nie wiedzieli, jak pomóc Karen. W 1981 roku rozpoczęła leczenie w Nowym Jorku u psychoterapeuty Stevena Levenkrona[2][7].

Pod koniec 1981 r. Karen zaczęła stosować lek na tarczycę (lewotyroksynę) w celu przyśpieszenia metabolizmu. Stosowała go w połączeniu z codziennym spożywaniem dużej ilości środków przeczyszczających. Stan jej nadal się pogarszał, Karen zaczęła mieć zawroty głowy i jej serce biło nieregularnie. Wreszcie we wrześniu 1982 r. została przyjęta do szpitala Lennox Hill w Nowym Jorku, gdzie została poddana dożylnemu żywieniu pozajelitowemu. Kuracja się powiodła i przybierała na wadze w stosunkowo krótkim czasie[12] do końca życia utrzymywała względnie stabilną wagę. Karen wróciła ze szpitala do Kalifornii w listopadzie 1982 r. zdecydowana kontynuować karierę i sfinalizować rozwód. 11 stycznia 1983 r. Karen po raz ostatni wystąpiła publicznie na zebraniu byłych laureatów nagrody Grammy[13], wydawała się nieco wyczerpana, ale według Dionne Warwick była żywa i towarzyska.

1 lutego 1983 r. Karen po raz ostatni spotkała się z bratem omawiając dalsze plany wznowienia tras koncertowych. Na 4 lutego zaplanowała podpisać dokumenty oficjalnie potwierdzające rozwód. Noc z 3 na 4 lutego spędziła w domu rodziców w Downey. Krótko po przebudzeniu upadła w sypialni. Ratownicy stwierdzili, że jej serce bije 6 razy na minutę[14]. Zawieziona do szpitala Downey Community została uznana za martwą o 9:51 rano[2][15].

Pogrzeb Karen Carpenter miał miejsce 8 lutego 1983 r. w Downey United Methodist Church. Wzięło w nim udział około tysiąca żałobników, w tym m.in. Dorothy Hamill, Olivia Newton-John, Petula Clark i Dionne Warwick[16]. Jej mąż również brał udział w uroczystości wrzucając obrączkę ślubną do trumny[1]. Została pochowana w Forest Lawn Memorial Park w Cypress w Kalifornii[17]. W 2003 r. jej ciało zostało przeniesione i Karen pochowano obok rodziców (którzy odeszli w latach dziewięćdziesiątych) w mauzoleum w Pierce Brothers Valley Oaks Memorial Park w Westlake Village w Kalifornii[2].

Autopsja wykluczyła przedawkowanie narkotyków[18], przypisując śmierć „kardiotoksyczności emetyny z powodu lub w wyniku jadłowstrętu psychicznego[12]”, poziom cukru we krwi wynoszący 1110 miligramów na decylitr – ponaddziesięciokrotność maksymalnej[2]. (raport z autopsji Karen) Dwa lata później koroner powiedział, że niewydolność serca była spowodowana nadużywaniem syropu Ipecac (dostępnym bez recepty) stosowanym do wywoływania wymiotów w przypadkach przedawkowania lub zatrucia[12].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Gwiazda Carpenters na Hollywood Walk of Fame

12 października 1983 r. the Carpenters otrzymali gwiazdę na Hollywood Walk of Fame[19]. W 1999 r. VH1 umieścił Karen na 29 miejscu na liście 100 największych kobiet rock and rolla[20]. W 2010 roku Rolling Stone umieściła ją na 94 pozycji na liście 100 największych piosenkarzy wszech czasów[21].

Śmierć Karen Carpenter zwróciła uwagę mediów na jadłowstręt psychiczny[22][23], choroba ta nie była wcześniej powszechnie znana. Jej rodzina założyła Karen A. Carpenter Memorial Foundation, która zbiera pieniądze na badania nad jadłowstrętem psychicznym i innymi zaburzeniami odżywiania[24].

Biografie[edytuj | edytuj kod]

W 1987 powstał 43-minutowy animowany film lalkowy zatytułowany Superstar: The Karen Carpenter Story, wyreżyserowany przez Todda Haynesa. Został wycofany z obiegu w 1990 roku, po tym, jak Haynes przegrał pozew o naruszenie praw autorskich złożony przez brata Karen[2][25]. Jest traktowany jako kultowy.

W 1989 r. ukazał się film telewizyjny The Karen Carpenter Story (został wyemitowany w CBS) z Cynthią Gibb w roli tytułowej. Użyto podkładów muzycznych z głosem Karen (z wyjątkiem utworu The End of the World)[2][26]. Film pomógł przywrócić popularność muzyki duetu[27]. Richard początkowo entuzjastyczny wobec projektu o latach uznał współpracę przy filmie za błąd. Richard współpracował przy realizacji filmów dokumentalnych Close to You: Remembering The Carpenters (1997)[28] oraz Only Yesterday: The Carpenters Story (2007)[2].

Randy Schmidt napisał opublikowaną w 2010 biografię Karen Carpenter, Little Girl Blue z przedmową Dionne Warwick opartą na wywiadach z innymi przyjaciółmi i współpracownikami[2].

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Z Carpenters[edytuj | edytuj kod]

Albumy pośmiertne[edytuj | edytuj kod]

Solowe[edytuj | edytuj kod]

  • Karen Carpenter (1996)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Ray Coleman, The Carpenters: The Untold Story. An Authorized Biography, 1994, ISBN 978-0-060-92586-4.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Randy Schmidt, Little Girl Blue: The Life of Karen Carpenter., 2010, ISBN 978-1-556-52976-4.
  3. ↑ a b c d e f g Randy Schmidt, Yesterday Once More: The Carpenters Reader, 2012.
  4. ↑ a b c What Do You Know About...Karen Carpenter? [online], Modern Drummer Magazine [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  5. ↑ music music music, „Fort Lauderdale News”, Fort Lauderdale, Florida, 11 maja 1980, s. 233 [dostęp 2020-04-18].
  6. ↑ William and Mary Libraries Special Collections Research Center, Cash Box, Cash Box Pub. Co., 13 stycznia 1979 [dostęp 2020-04-18].
  7. ↑ a b c A Brother Remembers [online], PEOPLE.com [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  8. ↑ Neil McCormick, Karen Carpenter and the mystery of the missing album, „The Telegraph”, 4 lutego 2016, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  9. ↑ Tom Nolan, Tom Nolan, The Carpenters: Up From Downey, Rolling Stone, 4 lipca 1974 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  10. ↑ Brother & Sister Act [online], PEOPLE.com [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  11. ↑ Remembering Karen Carpenter, 30 Years Later [online], NPR.org [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  12. ↑ a b c d Randy Schmidt, Karen Carpenter: starved of love, by Randy Schmidt – Extract, „The Observer”, 23 października 2010, ISSN 0029-7712 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  13. ↑ Schmidt 2010 ↓.
  14. ↑ Karen Carpenter’s Death, 30 Years On: The Tipping Point For Eating Disorder Awareness [online], yahoo.com [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  15. ↑ Karen Carpenter obit, „The Los Angeles Times”, Los Angeles, California, 4 lutego 1983, s. 2 [dostęp 2020-04-18].
  16. ↑ Karen Carpenter funeral 2, „The Los Angeles Times”, Los Angeles, California, 9 lutego 1983, s. 24 [dostęp 2020-04-18].
  17. ↑ 9 Feb 1983, Page 5 – The Los Angeles Times at Newspapers.com [online], Newspapers.com [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  18. ↑ The Victoria Advocate – Wyszukiwanie w archiwum Wiadomości Google [online], news.google.com [dostęp 2020-04-18].
  19. ↑ The Carpenters [online], Hollywood Walk of Fame, 25 października 2019 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  20. ↑ Rock On The Net: VH1: 100 Greatest Women of Rock & Roll [online], www.rockonthenet.com [dostęp 2020-04-18].
  21. ↑ Rolling Stone, Rolling Stone, 100 Greatest Singers of All Time [online], Rolling Stone, 3 grudnia 2010 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  22. ↑ How Karen Carpenter’s Death Changed the Way We Talk About Anorexia [online], Time [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  23. ↑ The real reason Karen Carpenter was driven to anorexia [online], independent [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  24. ↑ Memorial Foundation, „The Los Angeles Times”, Los Angeles, California, 23 października 1983, s. 720 [dostęp 2020-04-18].
  25. ↑ Stephen Holden, FILM; Focusing on Glam Rock’s Blurring of Identity, „The New York Times”, 8 listopada 1998, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  26. ↑ Karen Carpenter CBS film 1989, „Detroit Free Press”, Detroit, Michigan, s. 78 [dostęp 2020-04-18].
  27. ↑ Rob Hoerburger, RECORDINGS VIEW; Revisionist Thinking On the Carpenters, „The New York Times”, 3 listopada 1991, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-04-18] (ang.).
  28. ↑ Remembering the Carpenters, „St. Louis Post-Dispatch”, St. Louis, Missouri, 4 grudnia 1997, s. 62 [dostęp 2020-04-18].
  29. ↑ Carpenters [online], Billboard [dostęp 2020-04-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karen_Carpenter&oldid=72455019”