Karol II Podiebradowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol II Podiebradowicz
Ilustracja
Wizerunek herbu
Herb Podiebradów
Książę oleśnicki
Okres

od 1569
do 1617

Poprzednik

Karol Krzysztof Podiebradowicz

Następca

Karol Fryderyk Podiebradowicz

Książę legnicko-brzeski (jako regent)
Okres

od 1605
do 1609

Poprzednik

Anna Maria Anhalcka

Następca

Jan Chrystian brzeski

Starosta generalny Śląska
Okres

od 1608
do 1617

Poprzednik

Jan VI von Sitsch

Następca

Adam Wacław cieszyński

Dane biograficzne
Dynastia

Podiebradowie

Data i miejsce urodzenia

15 kwietnia 1545
Oleśnica

Data i miejsce śmierci

28 stycznia 1617
Oleśnica

Miejsce spoczynku

bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy

Ojciec

Henryk II Podiebradowicz

Matka

Małgorzata von Mecklenburg-Schwerin

Rodzeństwo

Karol (1543), Jerzy (1544–1556) Henryk III Podiebradowicz, Anna (1539–1568), Salomena (1540–1567), Katarzyna (1548–1579)

Żona

1. Katarzyna Berke (Berkova) z Dube i Lipy (1570)
2. Elżbieta Magdalena (1585)

Dzieci

1.1 Henryk Wacław (st.)
1.2 Małgorzata Magdalena
2.1 Jerzy
2.2 Karol
2.3 Henryk Wacław (mł.)
2.4 Karol Fryderyk
2.5 Barbara Małgorzata
2.6 Jerzy Joachim
2.7 Elżbieta Magdalena
2.8 Zofia Katarzyna

Karol II Podiebradowicz, czes. Karel II minstenbersko-olesnicky, niem. Karl II von Münsterberg-Öls lub Karl II von Podiebrad (ur. 15 kwietnia 1545 w Oleśnicy, zm. 28 stycznia 1617 tamże) – książę ziębicki i oleśnicki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Karol II był piątym dzieckiem Henryka II Pobiedradowicza, księcia ziębicko–oleśnickiego i Małgorzaty von Mecklenburg-Schwerin (1515–1559), córki księcia Meklemburgii Henryka V Zgodnego. Po śmierci ojca, w 1548, Karol II wraz z bratem Henrykiem III objął panowanie w bierutowskiej części księstwa oleśnickiego pod regencją stryja Joachima, biskupa brandenburskiego, za którego sprawą Karol II w latach 1561–1570 przebywał na dworze cesarskim Ferdynanda I i Maksymiliana II. Obracając się w kręgu dworu cesarskiego młody Karol zdobył doświadczenie dworskie, które predestynowało go później do wykonywania misji dyplomatycznych na rzecz Habsburgów; w 1587 cesarz Rudolf II wysłał Karola II na elekcję do Warszawy, na której jednym z kandydatów do tronu polskiego był Maksymilian III Habsburg. W 1568 Karol II wraz z bratem Henrykiem III kupili od swojego stryjecznego brata Karola Krzysztofa oleśnicką część księstwa oleśnickiego, a po jego śmierci, 17 marca 1569, obaj bracia weszli w posiadanie całego księstwa oleśnickiego.

17 września 1570 Karol II poślubił Katarzynę Berke (Berkova) z Dube i Lipy (1553–1583), po jej śmieci Karol II poślubił 17 listopada 1585 Elżbietę Magdalenę, córkę Jerzego II brzeskiego. Uroczystość zaślubin zaszczycił swoją obecnością cesarz Rudolf II, król Danii Fryderyk II oraz elektorowie i książęta Rzeszy.

Karol II został pochowany w kościele zamkowym w Oleśnicy.

Rządy i działalność kulturalna[edytuj | edytuj kod]

W 1574 za niespłacone długi traci na rzecz wierzycieli Złoty Stok wraz z mennicą, zastawia także Bierutów z zamkiem i okolicznymi wsiami rodzinie von Schindel. Gdy sytuacja finansowa Karola II poprawiła się, w 1599 nabył od Andrzeja Leszczyńskiego Międzybórz, a 1609 wykupił z zastawu Bierutów z okolicznymi wsiami. W 1600 wybudował kanał doprowadzający wodę do Oleśnicy, tym samym miasto otrzymało wodociągi. W 1614 nakazał wybudować młyny papiernicze i zbożowe na rzece Oleśnicy w Smardzowie. Za czasów Karola II następuje rozwój mieszczaństwa w Oleśnicy; w 1592 nadał miastu przywilej handlu bydłem. Mieszczanie oleśniccy bogacili się handlując wyrobami rzemieślniczymi oraz uprawiając gospodarkę rolną. W 1606 Karol II skupił w swoich rękach władzę w znacznej części Śląska; w latach 1605–1609, do czasów uzyskania pełnoletniości bratanków swojej drugiej żony – Jana Chrystiana i Jerzego Rudolfa – sprawował władzę regencką w księstwie legnickobrzeskim; w 1608 roku został generalnym starostą Śląska. Zainicjował powstanie tak zwanego listu majestatycznego, równouprawniającego wyznanie luterańskie z katolickim.

Działalność kulturalna i budowlana Karola II zaowocowała gruntowną przebudową oleśnickiego zamku w stylu renesansowym; zmienił się także charakter zabudowy Oleśnicy - książę osobiście interweniował, aby budynki miejskie powstawały w nowym stylu odrodzenia. W 1593 rozpoczęła ponownie w Oleśnicy pracę drukarnia; w 1594 Karol II założył w mieście szkołę średnią zwaną Gymnasium Illustre. W tym samym czasie z inicjatywy księcia powstała biblioteka łańcuchowa w kościele zamkowym. Na dworze Karola II prężnie rozwijała się kultura muzyczna dzięki sprowadzeniu przez księcia do Oleśnicy znakomitych muzyków. Zgodnie w wymaganiami epoki odrodzenia założył ogród zwany Fasanerie, sprowadzając nieznane wcześniej egzotyczne drzewa i krzewy.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Głogowski S. Genealogia Podiebradów, Gliwice 1997
  • Matwijowski K. Od schyłku XV wieku do końca wojny trzydziestoletniej, w: Oleśnica. Monografia miasta i okolic, red. Michalkiewicz S., Ossolineum 1981
  • Przyłęcki M. Renesans Oleśnicy, [w:] Panorama Oleśnicka, nr 30, 1994
  • Petry L., Menzel J.J.,Geschichte Schlesiens, tom 2, Stuttgart 2000
  • Weczerka H., Handbuch der historischen Stätten: Schlesien, Stuttgart 1977

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]