Katedra Świętego Jana Chrzciciela w Trnawie
48°22′50″N 17°35′18″E/48,380556 17,588333| katedra | |||||||||||
 Katedra św. Jana Chrzciciela w Trnawie | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie kraju trnawskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie Słowacji  | |||||||||||
| 48°22′50″N 17°35′18″E/48,380556 17,588333
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Katedra Świętego Jana Chrzciciela[1] (słow. Katedrála svätého Jána Krstiteľa) – główna świątynia rzymskokatolickiej archidiecezji trnawskiej na Słowacji pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (Trnawa, ul. Hollého).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Katedra została wzniesiona w latach 1629–1637 na miejscu średniowiecznego kościoła i klasztoru dominikanów, według projektu włoskiego architekta Antonio Canevala (?). Pracami budowlanymi kierował inny Włoch, Pietro Spazzo. Budowa katedry została sfinansowana przez palatyna Mikołaja Esterházyego i arcybiskupa Petera Pázmánya, który w 1635 roku ufundował w Trnawie uniwersytet. Nowo wybudowany kościół stał się nieodłączną częścią uczelni, kierowanej przez jezuitów. Dlatego jeszcze dziś często nazywany jest jezuickim lub uniwersyteckim i to mimo tego, że został podniesiony do godności katedry i jest najważniejszą świątynią archidiecezji trnawskiej.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół, orientowany na zachód, jednonawowy, ma długość 61 m i szerokość 28 m. Posiada cztery pary kaplic po bokach oraz trzyczęściowe prezbiterium, zamknięte ścianą prostą. Posiada trójkondygnacyjną, monumentalną elewację frontową, zakończoną trójkątnym szczytem ze spływami wolutowymi, podtrzymywanym przez dwie kwadratowe wieże, posiadające barokowe hełmy z latarniami. Portal główny podtrzymywany jest przez dwie pary kolumn wspierających przerwany, segmentowy przyczółek, z rzeźbami aniołów w pozycji siedzącej i kamiennym herbem rodu Esterházych. Wewnątrz prezbiterium i nawy znajdują się sklepienia kolebkowe z lunetami, a kaplice, oddzielone od nawy półkolistymi arkadami, są nakryte sklepieniami krzyżowymi. Ściany są podzielone pilastrami.
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Prace przy wystroju wnętrza trwały do 1700 r. i brali w nich udział twórcy wiedeńscy, włoscy i miejscowi. Wykonana została wtedy bogata dekoracja stiukowa sklepienia, którą stworzyli włoscy twórcy Giovanni Battista Rosso i Giacomo Tornini, a także malowidła na sklepieniu ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela, które zostały wykonane przez Włocha Pietro Antonio Contiego i wiedeńskiego malarza E. J. Grubera. Ozdobą świątyni jest jednak monumentalny ołtarz główny, wykonany z drewna w latach 1637–1640, w budowie którego oprócz rzeźbiarzy wiedeńskich Baltazara Knillinga i W. Knotha uczestniczyli również Veit Stadler z Trnawy oraz mistrz Ferdynand z Cífera. Ołtarz ma wysokość 20,3 m i szerokość 14,8 m. Jest jednym z największych drewnianych ołtarzy w Europie. W ołtarzu umieszczony jest obraz ukazujący Chrzest Pański.
Od 1977 r. świątynia uniwersytecka jest katedrą metropolity archidiecezji bratysławsko-trnawskiej (od 2008 r. archidiecezji trnawskiej).
W 2003 r. świątynię odwiedził papież Jan Paweł II.
W krypcie katedry został 18 października 2006 r. pochowany jezuita, biskup Pavol Hnilica (1921-2006), współpracownik papieży Pawła VI i Jana Pawła II, watykański ekspert ds. komunizmu[2][3]. 16 kwietnia 2008 r. został tu pochowany kolejny "tajny" biskup z okresu prześladowania Kościoła w Czechosłowacji, jezuita Peter Dubovský (1921-2008)[2][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b Katedrála svätého Jána Krstiteľa (na stronie Archidiecezji Trnawskiej). [dostęp 2024-02-05]. (słow.).
- ↑ Veriaci v Trnave si pripomenuli 17. výročie smrti biskupa Pavla Hnilicu (strona Archidiecezji Trnawskiej). 9 października 2023. [dostęp 2024-02-05]. (słow.).
- ↑ V Trnave ďakovali za život biskupa Dubovského (na stronie Konferencji Biskupów Słowacji). 16 kwietnia 2008. [dostęp 2024-02-05]. (słow.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Świątynia Katedralna Św. Jana Chrzciciela - Trnava. www.slovakia.travel. [dostęp 2011-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-20)]. (pol.).
- Trnava, katedra św. Jana Chrzciciela. www.zabytkowekoscioly.net. [dostęp 2011-10-31]. (pol.).