Kelpie (rasa psa)
| |
| Inne nazwy |
ang. australian kelpie, barb, |
|---|---|
| Kraj patronacki | |
| Kraj pochodzenia | |
| Wymiary | |
| Wysokość | |
| Masa |
ok. 20 kg |
| Klasyfikacja | |
| FCI |
Grupa I, sekcja 1, |
| ANKC |
Grupa 5 – Working Dogs |
| CKC |
Grupa 7 – Herding |
| NZKC |
Working |
| UKC |
Grupa 6 – Herding Dog |
| Wzorce rasy | |
Kelpie (nazwa oryginalna: australian kelpie) – rasa psa zaliczana do psów pasterskich, wyhodowana w Australii w XIX wieku do zaganiania zwierząt domowych. Typ wilkowaty[1]. Podlega próbom pracy[2].
Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]
Rasa australian kelpie powstała około 1870 roku i odegrała dużą rolę w rozwoju przemysłu owczarskiego i wełnianego w Australii. Pochodzący od angielskich i szkockich „użytkowych collie” (rodowód dzieli z border i scotch collie oraz owczarkami angielskimi).
Podstawy rasy wywodzą się ze szkockiego Rutheford, w północnej części kraju, od pasterskich collie. Te zwartej budowy, gładkowłose i uważne psy miały czarne, brązowo podpalane umaszczenie. Pierwsza suka rozrodcza urodziła się w Victorii (Australia), a jej właściciel nazwał ją „Kelpie”. Tam też została skojarzona z czarnym psem o imieniu „Moss”, sprowadzonym z osady Rutheford. Kelpie i Moss zostali rodzicami linii pracujących psów pasterskich. Dwa inne, czarne, brązowo podpalane psy – Brutus i Jenny – zostały rodzicami Cesara, z którym później oszczeniła się Kelpie. Z tego miotu pochodziła czarna podpalana suka, również nazwana Kelpie. Później imię Kelpie stało się popularnym słowem. W 1890 roku odmiana „Kelpie” była całkowicie przyjęta.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Owczarek australijski kelpie jest gibkim, muskularnym psem. Porusza się gładko, lekko, płynnymi i długimi krokami.
Szata[edytuj | edytuj kod]
Szata powinna być umiarkowanie krótka, prosta, odporna na warunki atmosferyczne, z gęstym podszerstkiem. Na głowie, uszach, stopach i nogach sierść musi być krótka. Może być dłuższa na szyi, tworzyć ładnie prezentującą się kryzę. Na pośladkach formuje delikatne portki; sierść na ogonie tworzy szczotkę.
Umaszczenie[edytuj | edytuj kod]
Umaszczenie czarne albo czarne podpalane, niebieskie od ciemnego do jasnego odcienia, z lub bez podpalania; podpalanie od ciemnego do kremowego. Minimalne jasne znaczenia.
Zachowanie i charakter[edytuj | edytuj kod]
Kelpie jest czujny, gorliwy, inteligentny, o łagodnym usposobieniu. Wierny i wytrzymały, pełen poświęcenia w pracy. Ma naturalny, wrodzony instynkt i zdolności do pracy z owcami zarówno w otwartym terenie, jak i w ogrodzeniu.
Użytkowość[edytuj | edytuj kod]
Australian kelpie jest hodowany głównie przez ranczerów oraz farmerów i używany jako pies pasterski. W Stanach Zjednoczonych psy tej rasy są używane do pracy z wieloma gatunkami zwierząt hodowlanych. Uczestniczą w próbach pracy, zawodach posłuszeństwa (obedience) i agility.
Kelpie był przystosowywany do surowego, gorącego klimatu i pracy z owcami merino na rozległych australijskich areałach. Kelpie wykorzystuje różne style pracy; używa wzroku, głosu, chwytu oraz ruchu. W australijskim buszu często pracował nienadzorowany, metodą polegającą na umiejętności znalezienia i zgromadzenia zwierząt hodowlanych.
Klasyfikacja FCI[edytuj | edytuj kod]
W klasyfikacji FCI rasa ta, pod nazwą owczarek australijski – kelpie, została zaliczona do grupy I – Owczarki i inne psy pasterskie, sekcja 1 – Owczarki[4]. Psy tej rasy podlegają próbom pracy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. s. 43.
- ↑ a b c Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. s. 46.
- ↑ a b Wzorzec rasy nr 293 (FCI Standard N° 293) (pdf), Związek Kynologiczny w Polsce – Zarząd Główny
- ↑ Systematyka ras według FCI z uwzględnieniem polskiego nazewnictwa ras (pdf), Związek Kynologiczny w Polsce – Zarząd Główny
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
- Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1998, s. 137. ISBN 83-7073-122-8.
- Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09354-7.