Klonowa (siedziba marszałka Rydza-Śmigłego)

Klonowa, także „Klonowa” (w cudzysłowie), „ulica Klonowa” lub „GISZ” – określenie jednego z ośrodków władzy państwowej w II RP^[1], zgrupowanego wokół Edwarda Rydza-Śmigłego. Określenie pochodzi od ulicy Klonowej w Warszawie, przy której mieściła się siedziba Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (konkretnie ul. Belwederska 53, róg ul. Klonowej)^[2] oraz prywatna willa Rydza-Śmigłego.

Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego w 1935 wykształcił się układ ośrodków władzy^[3], zgrupowanych wokół czterech osób: Edwarda Rydza-Śmigłego (tzw. „Klonowa” lub „GISZ”), prezydenta Ignacego Mościckiego (tzw. „Zamek”), Józefa Becka (tzw. „Wierzbowa”) i Walerego Sławka.

Jako rozwinięcie społeczno-polityczne tej grupy utworzono Obóz Zjednoczenia Narodowego^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Sokrates i Zagłoba, „Echo tureckie”, XV (11), 13 marca 1938, s. 2, Cytat: Czyni to zwłaszcza typ plotkarza, grasującego w „polityce”. Wszystko wie! Ledwo otrząsnął się rano z sennych marzeń, jeszcze nie dopił szklanki herbaty, a już „wie”: i co postanowiono „na Zamku”, i co mówiono „przy ul. Klonowej', i co będzie przedmiotem decyzji w „Pałacu Namiestnikowskim”, i co planuje się „przy ul. Wierzbowej”, i co knuje się „przy placu Bankowym” lub w „pałacu prymasowskim” [...] .
↑ Siedziba Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Stajnie i wozownie belwederskie. Belwederska 53 róg Klonowa [online], warszawa1939.pl [dostęp 2019-05-13], Cytat: W budynku mieściły się instytucje związane z wojskiem. Był także siedzibą Edwarda Rydza-Śmigłego (Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – patrz siedziba GISZ przy Al. Ujazdowskich 3), który po śmierci marszałka Piłsudskiego stopniowo stawał się najważniejszą osobą w państwie, czego potwierdzeniem była nadana mu w 1936 buława marszałkowska. Ponieważ Belweder stał się muzeum i miejscem kultu Piłsudskiego, to właśnie rezydencja nowego marszałka na krótko stała się jednym z najważniejszym miejsc w kraju .
↑ RafałR. Kuzak RafałR., Ostatnie lata II RP 1935-39. Polska po śmierci Józefa Piłsudskiego [online], historia.org.pl, 9 lutego 2010 [dostęp 2019-05-13], Cytat: Postępujący w obozie sanacyjnym proces „dekompozycji” spowodował utworzenie początkowo trzech ośrodków władzy, a mianowicie: „grupy zamkowej” skupionej wokół prezydenta Mościckiego, grupy GISZ Śmigłego-Rysza i coraz bardziej tracącej na znaczeniu grupy „pułkowników” z Walerym Sławkiem na czele [...] Zarówno w rządzie jak i na niższych szczeblach władzy zarysował się wyraźny podział na obóz „zamkowy” i „GISZ”, co nie sprzyjało sprawnemu zarządzaniu państwem, jak gdyby ponad tym znajdowało się MSZ kierowane przez Józefa Becka, który umiejętnie podtrzymując opinię, według której miał on być jedynym dyplomatą, któremu marszałek Piłsudski przekazał wytyczne dotyczące polityki zagranicznej, nie wiązał się z żadna z grup, prowadząc niezależną politykę .
↑ Prywatna Lewica Grzędzińskiego, [w:] Agnieszka J.A.J. Cieślikowa Agnieszka J.A.J., O człowieku, który się nie zgadzał. Biografia pułkownika Januarego Grzędzińskiego 1891-1975, Wydawnictwo Neriton i Instytut Historii PAN, 2009, s. 149, ISBN 978-83-7543-100-1, Cytat: Próby konsolidacji obozu sanacyjnego jako zaplecza Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych doprowadziły do powstania Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) kierowanego przez plk. Adama Koca .

[1] Sokrates i Zagłoba, „Echo tureckie”, XV (11), 13 marca 1938, s. 2, Cytat: Czyni to zwłaszcza typ plotkarza, grasującego w „polityce”. Wszystko wie! Ledwo otrząsnął się rano z sennych marzeń, jeszcze nie dopił szklanki herbaty, a już „wie”: i co postanowiono „na Zamku”, i co mówiono „przy ul. Klonowej', i co będzie przedmiotem decyzji w „Pałacu Namiestnikowskim”, i co planuje się „przy ul. Wierzbowej”, i co knuje się „przy placu Bankowym” lub w „pałacu prymasowskim” [...] .

[2] Siedziba Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Stajnie i wozownie belwederskie. Belwederska 53 róg Klonowa [online], warszawa1939.pl [dostęp 2019-05-13], Cytat: W budynku mieściły się instytucje związane z wojskiem. Był także siedzibą Edwarda Rydza-Śmigłego (Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – patrz siedziba GISZ przy Al. Ujazdowskich 3), który po śmierci marszałka Piłsudskiego stopniowo stawał się najważniejszą osobą w państwie, czego potwierdzeniem była nadana mu w 1936 buława marszałkowska. Ponieważ Belweder stał się muzeum i miejscem kultu Piłsudskiego, to właśnie rezydencja nowego marszałka na krótko stała się jednym z najważniejszym miejsc w kraju .

[3] RafałR. Kuzak RafałR., Ostatnie lata II RP 1935-39. Polska po śmierci Józefa Piłsudskiego [online], historia.org.pl, 9 lutego 2010 [dostęp 2019-05-13], Cytat: Postępujący w obozie sanacyjnym proces „dekompozycji” spowodował utworzenie początkowo trzech ośrodków władzy, a mianowicie: „grupy zamkowej” skupionej wokół prezydenta Mościckiego, grupy GISZ Śmigłego-Rysza i coraz bardziej tracącej na znaczeniu grupy „pułkowników” z Walerym Sławkiem na czele [...] Zarówno w rządzie jak i na niższych szczeblach władzy zarysował się wyraźny podział na obóz „zamkowy” i „GISZ”, co nie sprzyjało sprawnemu zarządzaniu państwem, jak gdyby ponad tym znajdowało się MSZ kierowane przez Józefa Becka, który umiejętnie podtrzymując opinię, według której miał on być jedynym dyplomatą, któremu marszałek Piłsudski przekazał wytyczne dotyczące polityki zagranicznej, nie wiązał się z żadna z grup, prowadząc niezależną politykę .

[4] Prywatna Lewica Grzędzińskiego, [w:] Agnieszka J.A.J. Cieślikowa Agnieszka J.A.J., O człowieku, który się nie zgadzał. Biografia pułkownika Januarego Grzędzińskiego 1891-1975, Wydawnictwo Neriton i Instytut Historii PAN, 2009, s. 149, ISBN 978-83-7543-100-1, Cytat: Próby konsolidacji obozu sanacyjnego jako zaplecza Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych doprowadziły do powstania Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) kierowanego przez plk. Adama Koca .

[1]

[2]

[3]

[4]