Kościół św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku
| kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
ul. Dworska 2 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Gdańska  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||
 54°24′32,30″N 18°37′52,76″E/54,408972 18,631322
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku – rzymskokatolicka świątynia parafialna w Gdańsku-Brzeźnie[1] zbudowana w latach 1922-1924 według projektu prof. Friedricha Fischera, a konsekrowana 13 czerwca 1926 roku przez biskupa Edwarda O’Rourke.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wraz z rozbudową rybackiej osady i kąpieliska w Brzeźnie, miejscowi katolicy rozpoczęli starania o posiadanie własnego kościoła.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
1912 - z inicjatywy katolickich mieszkańców Brzeźna proboszcz parafii przy kościele pw. św. Jadwigi w Nowym Porcie zwrócił się z pismem do kurii biskupiej w Pelplinie o zgodę na zakup ziemi i budowę kościoła w Brzeźnie; Brzeźno liczyło ok. 2 000 katolików;
1913, 13 maja - powołanie Komitetu Budowy Kościoła w Brzeźnie;
1914 - wydanie przez Kurię zgody i 1 kwietnia zakup działki przy Danzigerstraße (obecnie ulica Gdańska);
1920 - po przerwie spowodowanej wojną, Komitet Budowy Kościoła wznowił działalność sprzedając działkę pod budowę i zakupując nową przy ul. Dworskiej 2 (do 1945 Weißhöfer Straße), stanowiącą docelową lokalizację kościoła;
1922, 18 lutego - mianowanie dekretem kurii biskupiej ks. Pawła Schütza kuratorem w Brzeźnie;
1922, 19 czerwca - rozpoczęcie budowy kościoła;
1922, 16 lipca - uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego przez biskupa O’Rourke;
1922, październik - pierwsze odprawienie nieszporów w surowych jeszcze murach świątyni;
1923 - przyszła parafia liczyła 2 511 wiernych;
1923, czerwiec - pierwsza msza; wstawienie okien, budowa dachu, chóru i wieży (dzwon na wieży pochodzi z niedokończonego okrętu SMS Graf Spee[2]);
1923, 31 października - wydanie przez Senat Wolnego Miasta Gdańska zgody na budowę parafialnej nekropolii;
1924 - otynkowanie ścian, wykończenie stropów, wstawienie ław;
1924, 26 października - uroczyste poświęcenie kościoła;
1925 - przyszła parafia liczyła 1 549 wiernych; Theo Landmann wykonał pięć witraży przeznaczonych do świątyni, przedstawiających sceny z życia św. Antoniego[3];
1926, 13 czerwca - konsekracja świątyni pw. św. Antoniego Padewskiego;
1928 - 1930 - powstały kolejne witraże autorstwa Theo Landmanna: „Patroni stowarzyszeń parafialnych” (3 okna)[4], „Tajemnice Różańca Świętego” (15 okien)[5], „Tajemne symbole katakumb” (4 okna)[6], „Przez Krzyż do zwycięstwa” (2 okna)[7];
1929, 20 lutego - ustanowienie Brzeźna parafią filialną przez biskupa gdańskiego.
Okres do 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
1930 - parafia liczyła 2650 wiernych;
1938 - proboszczem parafii został brat Pawła Schütza - Leon; parafia liczyła 2805 wiernych;
1939 - powołanie na proboszcza Bruno Binnebesela;
1943 - aresztowanie Bruno Binnebesela pod zarzutem słuchania stacji radiowych głoszących treści niezgodnych z duchem narodowego socjalizmu;
1944, 13 listopada - egzekucja Bruno Binnebesela;
1944 - tymczasową funkcję administratora parafii obejmuje Leon Schlipe;
1945, luty - przejęcie parafii przez Piotra Thiessena;
1945, marzec - w wyniku walk na terenie Brzeźna zniszczony został dach świątyni, popękały jej mury, strącono wieżę kościelną. Ponadto zniszczeniu uległy okna, witraże oraz część ławek. Rozkradzione zostały naczynia liturgiczne;
1945, kwiecień - zajęcie kościoła i plebanii przez żołnierzy Armii Czerwonej. Kościół zamieniono na magazyn sprzętu wojskowego i stajnię, natomiast plebanię na kwaterę radzieckich oficerów;
Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]
1945, 30 lipca - nominację na proboszcza otrzymał Adam Szczepański;
1945, sierpień - wyjazd Piotra Thiessena do Niemiec;
1946, 31 marca - oddanie do użytku odbudowanego kościoła;
1947 - budowa nowej wieży kościelnej;
1952 - proboszczem został Brunon Głombiowski;
1962 - parafia liczyła 6000 wiernych;
1966 - rezygnacja proboszcza Głombiowskiego i przejęcie parafii przez Zygmunta Pawłowicza;
1969 - parafia liczyła 8000 wiernych;
1980 - rozbudowa i remont kościoła;
1981 - rozpoczęcie trwającej 2 lata budowy domu katechetycznego;
1985 - mianowanie Zygmunta Pawłowicza biskupem pomocniczym diecezji gdańskiej. Funkcję proboszcza objął Bernard Zieliński;
2003 - parafia liczyła 12 354 wiernych
Proboszczowie[edytuj | edytuj kod]
- Paweł Schütz od 1922 roku
- Leon Schütz od 1938 roku
- Bruno Binnebesel od 1939 roku
- Leon Schlipe od 1944 roku
- Piotr Thiessen od 7 lutego 1945 roku
- Adam Szczepański od 30 lipca 1945 roku
- Brunon Głombiowski od 1952 roku
- Zygmunt Pawłowicz od 1966 roku
- Bernard Zieliński od 1985 roku
- Jan Świstowicz od 2015
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalna strona Archidiecezji Gdańskiej. [dostęp 2008-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-21)].
- ↑ Dzwon trafił na wieżę kościoła
- ↑ Aus dem Leben des Hl. Antonius. www.theo-landmann.de. [dostęp 2020-07-29]. (niem.).
- ↑ Die Patrone der Pfarrvereine. www.theo-landmann.de. [dostęp 2020-07-29]. (niem.).
- ↑ Die Geheimnisse des Rosenkranzes. www.theo-landmann.de. [dostęp 2020-07-29]. (niem.).
- ↑ Die geheimen Zeichen der Katakomben. www.theo-landmann.de. [dostęp 2020-07-29]. (niem.).
- ↑ Durch das Kreuz zum Sieg. www.theo-landmann.de. [dostęp 2020-07-29]. (niem.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ks. bp Zygmunt Pawłowicz, Historia Parafii Św. Antoniego w Gdańsku - Brzeźnie
- Waldemar Nocny, Brzeźno - Najstarsze Kąpielisko Wybrzeża Gdańskiego
- Miasto jak ogród - Brzeźno, Polski Klub Ekologiczny, 2/1997