Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jurkowie
49°40′56″N 20°13′59″E/49,682222 20,233056 A/163/M z dnia 17.02.2009
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Dobra  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |||||||||
| 49°40′56″N 20°13′59″E/49,682222 20,233056
| |||||||||
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jurkowie – drewniana świątynia rzymskokatolicka, zbudowana w 1913 roku, znajdująca się w Jurkowie, w powiecie limanowskim, na terenie gminy Dobra. Kościół znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1913 roku biskup Leon Wałęga podjął decyzję o wyłączeniu z parafii w Dobrej nowej ekspozytury w Jurkowie. W tym samym roku rozpoczęto budowę kościoła[1].
Autorem projektu świątyni był architekt Jan Tarczałowicz.
W latach 1920-1932 stopniowo ozdabiano świątynię, fundując kolejne ołtarze i elementy wyposażenia. W roku 1966 kościół ozdobiono polichromią ornamentalną i figuralną.
Kościół kilkakrotnie poddawano renowacjom i przebudowom. W roku 1980 rozebrano grożącą zawaleniem wieżę i wzniesiono całkowicie nową, lżejszą i znacznie uproszczoną w formie[2]. U podstaw wieży wybudowano kamienną kruchtę.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Jest to świątynia trójnawowa, zbudowana w układzie bazylikowym na planie krzyża łacińskiego, z transeptem z ramionami zamkniętymi trójbocznie[3]. Kościół drewniany, oparty na konstrukcji zrębowo-słupowej, oszalowany deskami, kryty blachą. Góruje nad nim wieża wzniesiona na konstrukcji szerokiego kamiennego przedsionka. Wieża posiada pochyłe ściany, jest szalowana deskami, w dolnej części czworoboczna, przykryta ostrosłupowym hełmem[4]. Na skrzyżowaniu naw została umieszczona wieżyczka na sygnaturkę z latarnią[5].
Kształt budowli nawiązuje stylistycznie do gotyckich kościołów drewnianych Podhala i stanowi eklektyczną interpretację tradycji regionalnego budownictwa sakralnego[6], podobnie jak kościół zaprojektowany przez tego samego architekta w Witowie.
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze kościoła nakryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, wspartym na dekoracyjnych podporach. Całość zdobi oryginalna polichromia, nawiązująca do sztuki wschodniej, wykonana w 1966 przez krakowskich artystów Teresę Stankiewicz[7] i Witolda Damasiewicza[8]. Do najciekawszych jej elementów należą:
- Stworzenie świata - na sklepieniu nawy głównej,
- Chrystus Pantokrator - wzorowany na bizantyjskich ikonach
- Droga Krzyżowa - namalowana w 1966 r. przez Teresę Stankiewicz[9]
Ołtarze[edytuj | edytuj kod]
- Ołtarz główny
- Wykonany w stylu neoromańskim przez Franciszka Adamka w 1920. Umieszczono w nim obraz Matka Boża Nieustającej Pomocy, który przesłaniany jest obrazem Święty Józef.
- Ołtarze boczne
- neoromańskie, wykonane przez Antoniego Wróbla w 1932.
- ołtarz Serca Jezusowego, z figurą Jezusa, której strzegą posągi śś. Piotra i Pawła.
- ołtarz z kopią obrazu Przemienienie Pańskie (oryginał obrazu przechowywany jest w kościele w Dobrej). Obraz podobno przynieśli w te okolice pasterze wołoscy, którzy w XV wieku zbudowali tu niewielką cerkiew, którą następnie przekształcono w kaplicę. Ta świątynia została zniszczona przez powódź.
Wyposażenie kościoła[edytuj | edytuj kod]
Kamienna chrzcielnica, wykonana w 1932, zwieńczona jest pokrywą, na której siedzi gołąb, symbolizujący Ducha Świętego.
Ambonę wykonano z drewna i ozdobiono płaskorzeźbami, przedstawiającymi Chrystusa Dobrego Pasterza oraz Ewangelistów.
Organy 8-głosowe, wykonane w 1930 r. w firmie Rieger.
Na placu przed kościołem znajduje się wolno stojąca strzelista dzwonnica, na której wiszą trzy dzwony:
- św. Jan, wykonany w 1935 r. w Odlewni dzwonów Schwabe w Białej,
- św. Józef, wykonany w 1959 r. w firmie T. Dróżdż i F. Kubica w Dąbrowie Górniczej,
- św. Stanisław, wykonany w 1959 r. w firmie T. Dróżdż i F. Kubica w Dąbrowie Górniczej.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok z boku (wschód) -
Widok z przodu (północ) -
Widok z boku (północny zachód)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Historia i kościół parafialny. Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jurkowie. [dostęp 2018-05-05].
- ↑ Historia i kościół parafialny. Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jurkowie. [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Jurków: Kościół MBNP. dziedzictwo.ekai. [dostęp 2010-10-17]. (pol.).
- ↑ M. Sztorc: Jurków koło Dobrej, kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. [dostęp 2018-06-01].
- ↑ D. Gacek: Beskid Wyspowy. Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz", 2012, s. 206. ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ M. Michniewska, A. Michniewski, M. Duda: Kościoły drewniane Karpat - Polska i Słowacja. Oficyna Wydawnicza „Rewasz", 2006, s. 139. ISBN 83-89188-43-0.
- ↑ Teresa Stankiewicz - biogram. artinfo.pl. [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Witold Damasiewicz. Zachęta. Narodowa Galeria Sztuki. [dostęp 2018-05-06].
- ↑ M. Sztorc: Jurków koło Dobrej, kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. [dostęp 2018-05-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 16-21. ISBN 978-83-88383-43-4.
- M. Michniewska, A. Michniewski, M. Duda, Kościoły drewniane Karpat - Polska i Słowacja, Oficyna Wydawnicza „Rewasz", Pruszków 2006, s. 139. ISBN 83-89188-43-0
- D. Gacek, Beskid Wyspowy. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Rewasz", Pruszków 2012, s. 206. ISBN 978-83-62460-25-0