Kościół Najświętszej Marii Panny na Żłobku w Krakowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Najświętszej Marii Panny (na Żłobku)
A-439 z 19.02.1968[1]
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków
Wawel

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

Najświętszej Marii Panny

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszej Marii Panny (na Żłobku)”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszej Marii Panny (na Żłobku)”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszej Marii Panny (na Żłobku)”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszej Marii Panny (na Żłobku)”
Ziemia50°03′46,7″N 19°56′17,9″E/50,062972 19,938306

Kościół Najświętszej Marii Panny nazywany na Żłobku (łac. ad Praesepe) – XVII-wieczny kościół w Krakowie, przy dzisiejszej ulicy św. Jana, pomiędzy Rynkiem Głównym a ulicą św. Tomasza. Kościół funkcjonował do końca XVIII wieku, po czym został przebudowany najpierw na oberżę później na kino.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół powstał na miejscu kamienicy zwanej „Brogiem”, pełniącej w końcu XVI w. funkcje zboru protestanckiego i całkowicie zniszczonej podczas rozruchów w 1591[2].

 Osobny artykuł: Zbór ewangelicki przy ul. św. Jana w Krakowie.

W 1622 nieużytkowaną parcelę przejął prawem kaduka król Zygmunt III Waza, który przekazał ją Stanisławowi Lubomirskiemu. Ten po dwóch latach ofiarował ją bernardynom[3][2]. Ci zbudowali tutaj najpierw drewniany kościół (z muru pruskiego), poświadczony w źródłach w 1633, który został zburzony w 1644. Na jego miejscu bernardyni dzięki fundacji Lubomirskiego wznieśli nową, murowaną świątynię, którą konsekrowano w 1648. Był to jednonawowy kościół, z fasadą od strony obecnej ul. św. Jana[2]. Przy kościele istniała też kaplica św. Tekli[4]. W XVII w. rozbudowywano przylegający do kościoła klasztor, stopniowo włączając do niego sąsiadujące zabudowania przy obecnych ulicach św. Jana i św. Tomasza[5].

W 1788 prymas Michał Poniatowski usunął stąd bernardynów i oddał kościół wraz z klasztorem bazylianom. Tych było jednak niewielu, a kościół popadł w zaniedbanie. Bazylianie odeszli stąd w 1796, a w roku kolejnym władze austriackie nakazały sprzedaż kościoła[4][2]. Budynki nabył w 1801 kupiec krakowski Maciej Knotz, który w 1802 przerobił je na oberżę „Pod węgierskim królem”, później rozbudowaną o sąsiednie domy[2][6].

 Osobny artykuł: Hotel Saski w Krakowie.

Dawny kościół podzielono na dwie kondygnacje. Na parterze umieszczono powozownię, a na pierwszym piętrze salę redutową, w której odbywały się popularne bale, zabawy i koncerty. W XX w. obie sale przerobiono na sale kinowe[2][7].

 Osobny artykuł: Kino Sztuka w Krakowie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2018-01-05].
  2. ↑ a b c d e f Rożek 1983 ↓, s. 108–109.
  3. ↑ Chmiel 1924 ↓, s. 130–132.
  4. ↑ a b Chmiel 1924 ↓, s. 132–133.
  5. ↑ Chmiel 1924 ↓, s. 135–144.
  6. ↑ Chmiel 1924 ↓, s. 144–145.
  7. ↑ Chmiel 1924 ↓, s. 147–153.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 95–120, 1983. 
  • Adam Chmiel: Domy krakowskie: Ulica św. Jana. Kraków: 1924, seria: Biblioteka Krakowska. 61–62.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Najświętszej_Marii_Panny_na_Żłobku_w_Krakowie&oldid=71193257”