Wielka Góra (Beskid Mały)
 Widok od południowej strony | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
884 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°46′41,6″N 19°17′05,7″E/49,778222 19,284917
| |
Wielka Góra (884 m)[1], Kocierz (879 m)[2], Szeroka[3] – szczyt w głównym grzbiecie Beskidu Małego, w jego części zwanej Beskidem Andrychowskim lub Górami Zasolskimi.
Opis szczytu[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się w tym grzbiecie pomiędzy Szeroką Przełęczą (Przysłop Cisowy) i Przełęczą Szeroką[4]. Grzbiet, w którym wznosi się Wielka Góra oddziela dolinę Kocierzanki od doliny Wielkiej Puszczy. Z północno-zachodnich stoków spływają liczne źródłowe cieki potoku Roztoka będącego dopływem Wielkiej Puszczy, w południowym kierunku natomiast Kocierz tworzy niski grzbiet oddzielający dwa dopływy Kocierzanki[4][2].
Przez Wielką Górę biegnie granica między wsiami Kocierz Rychwałdzki (stoki południowe) w powiecie żywieckim i Porąbką (stoki północne) w powiecie bielskim (obydwie w województwie śląskim)[4]. Przez szczyt prowadzi szlak turystyczny. Szczyt i stoki porośnięte są lasem, na samym jednak jej szczycie jest niewielka i zarastająca polanka. Ograniczone widoki rozciągają się z zachodniego, bezimiennego wierzchołka Kocierza (871,5 m) oraz z grani łączącej go z głównym wierzchołkiem[3].
Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Ciekawa jest historia nazewnictwa tej góry. Andrzej Komoniecki nazywał ją Szeroką Górą. W Dziejopisie żywieckim tak pisał: „Od Suchego potoku przez Sołę rzekę, do łęgu i do granic międzybrodzkich, aż do wierchu Żaru, polany Pańskiej, a tu się schodzą granice kobiernickie, żywieckie i ślemieńskie. Od Żaru polany, aż do potoku Isepnice, potem do Gronia Szeroką nazwanego, z którego Gronia granica schodzi do rzeki Łękawki”. Z jego opisu wynika jednak, że nazwa Szeroka Góra nie dotyczyła samego szczytu, lecz całego grzbietu aż po Przełęcz Kocierską. Rzeczywiście, grzbiet ten oglądany z doliny potoku Kocierzanka, lub doliny Wielkiej Puszczy wygląda, jak szeroki wał. Nazwa Kocierz występowała w I połowie XIX wieku na austriackiej mapie tego terenu. W 1835 r. krakowski poeta Edmund Wasilewski napisał o tym szczycie wiersz pt. Kocierz, ok. 1848 r. wspomina o Kocierzu Ludwik Zejszner w „Podróżach po Bieskidach”, a w 1855 r. Maria Steczkowska. Na mapie K. Kummersberga z 1855 r. Kocierz miał wysokość 460,8 stóp wiedeńskich, czyli 876 m. Późniejsze mapy austriackie z lat 80. XIX wieku błędnie nazwały ten szczyt Uptasem. W czasopiśmie Wierchy w 1925 r. Kazimierz Ignacy Sosnowski stwierdził, że jest to nazwa błędna, nie znał jednak prawidłowej i wymyślił nazwę Wielka Góra. Nazwa ta utrzymywała się na mapach aż do 1983 r., kiedy to przywrócono jej prawidłową nazwę Kocierz[5]. Jednak Geoportal bazujący na państwowym rejestrze nazw geograficznych podaje nazwę Wielka Góra[4].
- Szlaki turystyczne
Mały Szlak Beskidzki na odcinku: Żarnówka Mała – Żar – Kiczora – Przełęcz Isepnicka – Cisownik – Cisowe Grapy – Szeroka Przełęcz – Wielka Góra – Przełęcz Szeroka – Beskid – Błasiakówka – Przełęcz Kocierska. Czas przejścia: 4:05 h, ↓ 3:30 h
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2024-02-20].
- ↑ a b Beskid Mały. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2014, s. 2, ISBN 978-83-7605-329-5.
- ↑ a b Radosław Truś, Beskid Mały. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 288, ISBN 978-83-62460-50-2.
- ↑ a b c d Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Nazewnictwo w Beskidzie Małym [online] [dostęp 2015-10-17].
