Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie
374 z dnia 21.10.1959 r.[1]
kolegiata, kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wolin

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Stanisława Biskupa w Wolinie

Wezwanie

św. Mikołaja Biskupa

Położenie na mapie Wolina
Mapa konturowa Wolina, na dole znajduje się punkt z opisem „Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie”
Położenie na mapie powiatu kamieńskiego
Mapa konturowa powiatu kamieńskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie”
Położenie na mapie gminy Wolin
Mapa konturowa gminy Wolin, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kolegiata św. Mikołaja w Wolinie”
Ziemia53°50′35″N 14°36′55″E/53,843056 14,615278
Multimedia w Wikimedia Commons

Kolegiata św. Mikołaja Biskupa – kościół parafialny – kolegiata[2] – w Wolinie wybudowany u schyłku XIII wieku.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Jest to halowa, trójnawowa ceglana budowla gotycka w formie pseudobazyliki[3]. Została zbudowana na planie prostokąta, zakończona dwoma blendowanymi szczytami. Po zachodniej stoi wieża na planie kwadratu zwieńczona dachem hełmowym[3]. Nad wejściem od strony zachodniej, oraz nad ścianami znajduje się empora chórowa. W prezbiterium od strony wschodniej znajdują się dwa ogromne okna pokryte witrażami[3]. Pomiędzy oknami nad tabernakulum wisi obraz oraz krzyż.

We wnętrzu jest obraz patrona świątyni: św. Mikołaja, kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej[3] oraz figura Matki Boskiej Fatimskiej[3]. Ponadto znajdują się obrazy Jezusa Miłosiernego, Matki Boskiej Ostrobramskiej oraz płaskorzeźbione stacje drogi krzyżowej[3]. W kościele znajduje się drewniana chrzcielnica.

Wnętrze kolegiaty

Historia[edytuj | edytuj kod]

Źródła podają, że kościół wzniesiony został pomiędzy XII a XIV wiekiem[4]. Świątynia wzmiankowana po raz pierwszy w 1288 roku, przy okazji przekazania zakonowi cysterek[3][4]. Z roku 1343 pochodzi porozumienie, na mocy którego patronat nad kilkoma ołtarzami z prawem do mszy świętych objęła rada miejska. W wieku XV (prawdopodobnie przez osuwanie się gruntu) obiekt został przebudowany[4]. Pierwszym protestanckim pastorem został w 1535 Jan Bugenhagen – rodowity wolinianin i uczeń Marcina Lutra. W 1628 kościół strawił pożar, a jego odbudowa trwała niemal 100 lat[3]. Obiekt przechodził także liczne generalne remonty. W latach: 1857, 1860 i 1879[3]. W latach 1857–1898 (lub w 1889[4]) zburzono ściany naw bocznych i postawiono nowe neogotyckie, a także częściowo przemurowano ścianę wschodnią[4] oraz III kondygnację wieży[4] i jej zwieńczenie. Na wieży umieszczono daty: 1706–1897.

Kościół po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Podczas II wojny światowej świątynia została zniszczona niemal w zupełności (straty rzędu 80 procent)[3][4]. Zniszczone zostały dach i stropy nad korpusem oraz dach hełmowy na wieży[5]. Runęła część wschodniego szczytu i prawie wszystkie filary nawy południowej[5]. Uszkodzeniu uległy mury kapitalne korpusu i wieży oraz pozostałe filary wraz ze ścianą arkadową[5]. Mury wzdłużne od ich poprzecznych powiązań rozspoiły się[5]. Pozostały mury obwodowe, ale bez części południowej, elewacja wschodnia i fragment szczytu oraz filary po stronie północnej, jeden filar po stronie południowej i mury obwodowe wieży[4]. W latach 1960–1961 obiekt został częściowo odgruzowany przez szczeciński oddział Przedsiębiorstwa Państwowych Pracowni Konserwacji Zabytków[4]. W latach 60. XX wieku władze państwowe nakazały rozebrać częściowo mury dawnej świątyni[6]. W tym samym czasie rozebrano też pozostałości kościoła św. Jerzego. W latach 1971–1972 Zakład Architektury Politechniki Warszawskiej sporządził dokumentację techniczną z koncepcją zabezpieczenia kościoła jako tzw. trwała ruina[4]. Prace zabezpieczające rozpoczęto w roku 1972, a zakończono trzy lata później w roku 1975[4]. W tym czasie zburzono (bez uzasadnienia) ścianę południową[4], zaankrowano wolnostojące filary nawy południowej[4]. W ścianie północnej założono metalową konstrukcję ściągów[4]. Poza tym wzmocniono pozostałe filary, zamurowano wyrwy, zreperowano koronę arkad i ściany wschodniej, wylano wieniec żelbetowy, zabezpieczono wieżę przez założenie stropów żelbetowych i wyczyszczenie lica wieży z zewnątrz[4]. Pierwszy duży remont od czasów wojny polegał na odbudowie wieży kościoła w roku 1978 z przeznaczeniem na punkt widokowy[4] i przywróceniu funkcji sakralnych całemu obiektowi. Do kompleksowej odbudowy przygotowania rozpoczął proboszcz Andrzej Majewicz[6], a same prace rozpoczęły się w roku 1988, po przekazaniu ówczesnej parafii świętego Stanisława. Odbudowę kościoła opracowywał architekt Janusz Nekanda-Trepka[6]. Autorami koncepcji odbudowy świątyni, trwającej do 1998 roku, byli: Z. Becker, I. Kukla i Stefan Kwilecki. W 2009 roku wstawiono witraże przedstawiające historię Zbawienia, od Protoewangelii do czasów nam współczesnych, projektu Janusza Sobczyka wykonane w jego pracowni Ars Antiqua.

Parafia św. Stanisława w Wolinie erygowana została 1 czerwca 1951 roku, a zmiana siedziby i tytułu parafii nastąpiła 6 grudnia 2000 roku, kiedy był już odbudowany i poświęcony kościół św. Mikołaja. Nieco wcześniej, 15 października, kościół został poświęcony[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-13].
  2. ↑ Radosław Drożdżewski: Kościół św. Mikołaja Biskupa w Wolinie stał się kolegiatą. Głos Szczeciński. [dostęp 2009-02-22].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Matysiak 2012 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Madejska 1992 ↓.
  5. ↑ a b c d Gierlasiński 2016 ↓.
  6. ↑ a b c Pomniki architektury sakralnej... 1991 ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolegiata_św._Mikołaja_w_Wolinie&oldid=70031927”