Konkurs Piosenki Eurowizji

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Serecki (dyskusja | edycje) o 22:25, 29 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Konkurs Piosenki Eurowizji
Ilustracja
Rodzaj programu

konkurs piosenki

Kraj produkcji

Lista państw

Język

angielski, francuski

Prowadzący

Lista prowadzących

Wydawca

Eurowizja

Data premiery

24 maja 1956[1]

Lata emisji

od 1956

Czas trwania odcinka

2 godziny (półfinał)
3,5 godziny (finał)

Format nadawania

576i (SDTV) (od 1956)
720i (HDTV) (od 2003)
1080i (HDTV) (od 2007)
4K (UHDTV) (od 2013)

Produkcja
Produkcja

Europejska Unia Nadawców

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Konkurs Piosenki Eurowizji (ang. Eurovision Song Contest, w skrócie ESC[2], fr. Concours Eurovision de la Chanson[3], potocznie Eurowizja[4]) – organizowana corocznie od 1956 europejska impreza muzyczna, w której biorą udział przedstawiciele publicznych stacji telewizyjnych zrzeszonych w Europejskiej Unii Nadawców (EBU); widowisko telewizyjne z udziałem publiczności, składające się z prezentacji na żywo utworów reprezentujących poszczególne kraje oraz następującego po nim głosowania, zwieńczone wręczeniem statuetki wykonawcy i autorom zwycięskiej propozycji. Czas trwania programu przewidziany jest na ok. trzy godziny[5].

Konkurs Piosenki Eurowizji jest najpopularniejszym z najdłużej trwających programów telewizyjnych na świecie, jednym z najchętniej oglądanych niesportowych wydarzeń międzynarodowych na całym świecie[6], oglądanym corocznie przez ok. 100-600 milionów widzów[5][7]. 23 maja 2015 został wpisany do księgi rekordów Guinnessa jako „najdłużej transmitowany coroczny konkurs muzyczny w historii”[8][9]. Jest transmitowany zarówno w krajach europejskich, jak i wielu innych państwach, takich jak: Brazylia, Chiny, Egipt, Filipiny, Hongkong, Indie, Japonia, Jordania, Kanada, Kolumbia, Korea Południowa, Meksyk, Nowa Zelandia, Portoryko, Stany Zjednoczone, Tajlandia, Tajwan, Urugwaj i Wenezuela – pomimo faktu, że nie biorą one udziału w konkursie[10][11][12]. Od 2000 nadawany jest również przez Internet[13].

Po udziale w Konkursie Piosenki Eurowizji karierę rozpoczęło wielu artystów o międzynarodowej sławie[14], w tym m.in. Domenico Modugno (zdobywca trzeciego miejsca w konkursie w 1958 z piosenką „Nel blu dipinto di blu”[15]), zespół ABBA (laureat konkursu w 1974 z piosenką „Waterloo”[16]), Céline Dion (reprezentująca Szwajcarię laureatka konkursu w 1988 z piosenką „Ne partez pas sans moi”[17]), Julio Iglesias (reprezentant Hiszpanii w konkursie w 1970 z piosenką „Gwendolyne”)[18], Olivia Newton-John (brytyjska reprezentantka w konkursie w 1974 z piosenką „Long Live Love”) czy duet Baccara (hiszpański zespół reprezentujący Luksemburg w konkursie w 1978 z piosenką „Parlez-vouz francais?”).

W 2005, z okazji 50. rocznicy organizacji konkursu pojawiły się plany przygotowania specjalnego koncertu o nazwie Światowy Konkurs Piosenki Eurowizji (ang. World Eurovision Song Contest), aby kraje spoza Europy mogły wystawić swoich reprezentantów i wystartować w widowisku[19][20]. Ostatecznie zdecydowano się na przygotowanie koncertu zatytułowanego Gratulacje: 50 lat Konkursu Piosenki Eurowizji, podczas którego wybrano najlepszą piosenkę w historii konkursu – został nią przebój „Waterloo” szwedzkiego zespołu ABBA.

Początki

W połowie lat 50. XX wieku członkowie Europejskiej Unii Nadawców (EBU) ustanowili komitet, którego celem było opracowanie wizji programu rozrywkowego jednoczącego i realizowanego wspólnie przez kraje europejskie[21]. W marcu 1954 brytyjski aktor Michael Brennan wyszedł z inicjatywą organizacji konkursu piosenki, w którym o wynikach decydowaliby regionalni jurorzy, a wyniki prezentowane byłyby na tablicy punktacyjnej. Pomysł przerodził się ostatecznie w Festiwal Brytyjskich Piosenek Pop, który zorganizowano po raz pierwszy 7 maja 1956[22].

W styczniu 1955 w Monako komitet pod przewodnictwem szefa telewizji szwajcarskiej Marcela Bezençona przedstawił pomysł powołania konkursu piosenki wzorowanego na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo[23]. 19 października w Rzymie podczas Walnego Zgromadzenia EBU podjęto decyzję, że pierwszy Konkurs Piosenki Eurowizji, znany wówczas jako Eurovision Grand Prix, odbędzie się wiosną 1956 w Lugano[1][24]. Pierwszy konkurs został rozegrany 24 maja i był transmitowany głównie przez publiczne rozgłośnie radiowe; kilku nadawców telewizyjnych dodatkowo pokazało całe widowisko[22].

Nazwę Grand Prix zaadaptowano z francuskojęzycznej nazwy konkursu Le Grand-Prix Eurovision de la Chanson Européenne[25]. Grand Prix zastąpiono francuskim słowem Concours (konkurs). Nazwa Eurowizja padła pierwszy raz z ust Geoge'a Campey'a, brytyjskiego dziennikarza, podczas londyńskiego Evening Standard w 1951[26]. Pomimo, że „Eurowizja” to międzynarodowa sieć telewizyjna informująca o wielu muzycznych i sportowych programach organizowanych przez EBU[27], to właśnie ta nazwa kojarzona jest najbardziej z konkursem piosenki[28].

Format konkursu

Publiczność Konkursu Piosenki Eurowizji, maj 2012

Nadawca publiczny każdego kraju będącego pełnoprawnym członkiem EBU może co roku zgłosić do Konkursu Piosenki Eurowizji jeden utwór, reprezentujący dowolny gatunek muzyczny. Program organizowany jest w jednym z uczestniczących krajów. Podczas koncertu, kiedy zostaną zaprezentowane wszystkie konkursowe propozycje, rozpoczyna się głosowanie na poszczególne utwory (w głosowaniach pomija się piosenkę własnego kraju)[29]. Dawniej głosy przyznawali członkowie specjalnej narodowej komisji sędziowskiej. Zgodnie z regułami obowiązującymi od 1998 do 2008, zwycięzcę wybierali telewidzowie głosujący za pomocą telefonów i SMS-ów (w Polsce: w systemie audiotele). W 2009 wprowadzono zmianę reguł głosowania, w myśl której o przyznaniu punktów danej piosence decyduje po połowie głosowanie widzów i komisji sędziów, w których skład wchodzą profesjonalni muzycy[29]. Na podstawie wyników głosowania prezenterzy telewizyjni z poszczególnych państw ogłaszają liczbę punktów przyznanych najwyżej ocenionym piosenkom. Od 1975 punktami nagradza się 10 najwyżej ocenionych piosenek, przy czym najlepsza otrzymuje 12 punktów, kolejna – 10 punktów, a pozostałe od 8 do 1 punktu (tzw. skala eurowizyjna)[29]. Po zsumowaniu wszystkich punktacji ogłaszane jest państwo, które zostało zwycięzcą konkursu, zdobywając tym samym możliwość przygotowania imprezy w kolejnym roku. Reprezentant kraju otrzymuje natomiast statuetkę oraz ponownie prezentuje swoją konkursową piosenkę[29].

Koncerty konkursowe widowiska prowadzi zazwyczaj jeden lub więcej prowadzących. Każdy koncert rozpoczyna zazwyczaj występ otwierający (tzw. opening act), natomiast w czasie poświęconym na głosowaniu telewidzów zaprezentowany jest pokaz artystyczny (tzw. interval act). Oficjalnym utworem konkursu jest preludium do utworu „Te Deum” Marca-Antoine’a Charpentiera[30]. Finał konkursu zazwyczaj odbywa się w jedną z sobót w maju. Koncerty półfinałowe (wtorek i czwartek) i finałowy (sobota) rozpoczynają się zwykle o 21:00 czasu środkowoeuropejskiego letniego, niezależnie od strefy czasowej gdzie leży państwo organizujące konkurs.

W latach 2004-2008 Konkurs Piosenki Eurowizji składał się z dwóch koncertów: półfinału i finału konkursu. Dziesięć najwyżej notowanych piosenek z półfinału przechodziło do rundy finałowej, w której konkurowało z czternastoma innymi utworami, zakwalifikowanymi do finału na podstawie wyników punktowych krajów osiągniętych w poprzednich latach[12]. Od 2008 organizowane są dwa półfinały, z czego jeden odbywa się we wtorek, a drugi – w czwartek[29]. W sobotę odbywa się koncert finałowy widowiska, w którym biorą udział reprezentanci ponad 20 krajów: po 10 uczestników z każdego półfinału, kraj-organizator oraz państwa z grupy tzw. Wielkiej Piątki (do 2011 – Wielkiej Czwórki), czyli kraje płacące najwyższe składki na przygotowanie imprezy (tj. Niemcy, Francja, Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy (od 2011)[31][32].

Państwa w Konkursie Piosenki Eurowizji

 Osobny artykuł: Udział państw w Konkursie Piosenki Eurowizji.
Kraje, które:

     przynajmniej raz wzięły udział w konkursie

     nigdy nie wzięły udziału, choć mają możliwość

     wyraziły chęć udziału, ale później zrezygnowały

Możliwość udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji ma każdy nadawca publiczny, który jest aktywnym członkiem Europejskiej Unii Nadawców (EBU). Za aktywnego członka organizacji uznaje się krajowego nadawcę, który znajduje się w państwie należącym do Rady Europy bądź położonym na terenie Europejskiej Strefy Nadawców[33][34], której terytorium ustalane jest przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny[35]:

„Europejska Strefa Nadawców” rozgraniczona jest na zachodzie od zachodniej granicy Regionu 1[a] i na wschodzie przez południk 40° na wschód od Greenwich oraz na południu przez równoleżnik 30°, obejmując północną część Arabii Saudyjskiej i tę część krajów, które sąsiadują z basenem Morza Śródziemnego. Dodatkowo, do Europejskiej Strefy Nadawców zaliczają się także: Armenia, Azerbejdżan, Gruzja oraz te części terytorium Iraku, Jordanii, Syrii, Turcji i Ukrainy, które leżą poza wyżej wymienionymi granicami[35].

Tym samym aktywne uczestnictwo w Konkursie Piosenki Eurowizji nie jest zależne od geograficznego położenia kraju, na co wskazywałby przedrostek „euro-” w nazwie. W widowisku brało lub bierze udział także kilka państw spoza granic Europy: Izrael i Armenia (Azja Zachodnia), Maroko (Afryka Północna), a także kraje transkontynentalne, których tylko część powierzchni należy do Europy: Turcja, Rosja, Gruzja, Azerbejdżan[37].

W całej historii konkursu w sumie wzięły udział 52 państwa. Poniższa tabela prezentuje kraje wraz z rokiem ich debiutu w konkursie[38]:

Infografika prezentująca liczbę krajów biorących udział w poszczególnych konkursach (w latach 1956-2017)
Rok Państwa debiutujące
1956  Belgia,  Francja,  Holandia,  Luksemburg,  Niemcya,  Szwajcaria,  Włochy
1957  Austria,  Dania,  Wielka Brytania
1958  Szwecja
1959  Monako
1960  Norwegia
1961  Finlandia,  Hiszpania,  Jugosławiab
1964  Portugalia
1965  Irlandia
1971  Malta
1973  Izrael
1974  Grecja
1975  Turcja
1980  Maroko
1981  Cypr
1986  Islandia
1993  Bośnia i Hercegowina,  Chorwacja,  Słowenia
1994  Estonia,  Litwa,  Polska,  Rosja,  Rumunia,  Słowacja,  Węgry
1998  Macedonia Północna
2000  Łotwa
2003  Ukraina
2004  Albania,  Andora,  Białoruś,  Serbia i Czarnogóra
2005  Bułgaria,  Mołdawia
2006  Armenia
2007  Czechy,  Czarnogóra,  Gruzja,  Serbia
2008  Azerbejdżan,  San Marino
2015  Australia
a) Przed zjednoczeniem Niemiec w 1990 kraj występował pod nazwą Niemcy Zachodnie.
b) Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii zadebiutowała w konkursie pod nazwą Jugosławia. Po rozpadzie każde z państw członkowskich zadebiutowało oddzielnie jako niezależny kraj w różnych latach.

Organizacja

 Osobny artykuł: Gospodarze Konkursu Piosenki Eurowizji.
Scena 56. Konkursu Piosenki Eurowizji w Esprit Arena, maj 2011

Znaczna część kosztów poświęconych na przygotowanie konkursu pokrywana jest przez komercyjnych sponsorów, oraz składki wpłacane przez kraje uczestniczące w widowisku. Stacje telewizyjne biorące udział w Konkursie wnoszą opłatę za prawo do jego transmisji, a wysokość składek uzależniona jest od liczby ludności danego kraju oraz wysokości dochodu narodowego[29]. W związku z wpłacaniem najwyższych składek przez nadawców z Niemiec, Francji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Włoch, reprezentanci tych krajów (czyli państw tzw. Wielkiej Piątki) mają zapewnione miejsce w stawce finałowej[39]. Pieniądze do budżetu organizacyjnego wpływają również w formie subwencji rządowych oraz od sponsorów, a także ze środków własnych stacji telewizyjnej[29].

Scena 58. Konkursu Piosenki Eurowizji w B&W Hallerne w Kopenhadze, 2014

Konkurs często postrzegany jest jako okazja do promocji państwa organizatora jako atrakcji turystycznej. Koszty z przygotowania widowiska zwracają się organizatorowi m.in. dzięki reklamie oraz wpływom ze sprzedaży biletów i gadżetów eurowizyjnych sprzedawanych w trakcie wydarzenia[40]. W związku z organizacją 50. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2005, latem tego roku Ukraina zniosła obowiązek posiadania wiz dla turystów z Unii Europejskiej[41].

Miastem organizującym konkurs jest zazwyczaj stolica państwa, które otrzymało prawo przygotowania widowiska. Największymi scenami konkursowymi w historii wydarzenia były: hala Parken w Kopenhadze (która pomieściła ok. 38 tys. ludzi podczas konkursu w 2001) oraz Esprit Arena w Düsseldorfie (która pomieściła ok. 36,5 tys. ludzi podczas konkursu w 2011). Najmniejszym pod względem terytorium miastem-organizatorem został Millstreet, w którym odbył się 34. Konkurs Piosenki Eurowizji w 1993 – liczba mieszkańców wsi wynosi ok. 1,5 tys. mieszkańców[42], hala Green Glens Arena może pomieścić natomiast ponad 8 tys. ludzi[43]. Przy wyborze miasta, w którym odbędzie się konkurs, brana jest pod uwagę także m.in. liczebność hoteli oraz obiektów prasowych w okolicy miejsca organizacji wydarzenia[44].

Kraj organizator

Po zorganizowaniu dwóch pierwszych konkursów w Szwajcarii i Niemczech, EBU zdecydowała, że kraj, który wygra kolejny konkurs będzie miał prawo do przygotowania widowiska w kolejnym roku[45]. Laureatem konkursu w 1957 została Holandia, a krajowy nadawca przejął odpowiedzialność za organizację następnej imprezy. W całej historii wydarzenia jedynie pięciokrotnie zdarzyło się, aby kraj, który wygrał konkurs, nie podjął się przygotowania widowiska w kolejnym roku:

  • konkurs w 1960 został zorganizowany w Londynie przez brytyjskiego nadawcę BBC po tym, jak Holandia, która wygrała finał imprezy w 1959, odmówiła przygotowania widowiska z powodów finansowych; Wielka Brytania została wybrana na organizatora kolejnego widowiska, ponieważ zajęła drugie miejsce w finale poprzedniego konkursu[46]
  • konkurs w 1963 został zorganizowany w Londynie przez brytyjskiego nadawcę BBC po tym, jak Francja, która wygrała finał imprezy w 1962, odmówiła przygotowania widowiska z powodów finansowych; Wielka Brytania została wybrana na organizatora kolejnego widowiska, ponieważ Monako i Luksemburg, które zajęły kolejno drugie i trzecie miejsce w finale poprzedniego konkursu, także nie podjęły się organizacji[47]
  • konkurs w 1972 został zorganizowany w Edynburgu przez brytyjskiego nadawcę BBC po tym, jak Monako, które wygrało finał imprezy w 1971, odmówiła przygotowania widowiska z powodu braku odpowiedniej hali; Wielka Brytania została wybrana na organizatora kolejnego widowiska, otrzymując na to zgodę od monakijskiej telewizji[48]
  • konkurs w 1974 został zorganizowany w Brighton przez brytyjskiego nadawcę BBC po tym, jak Luksemburg, który wygrał finał imprezy w 1973, odmówił przygotowania widowiska z powodów finansowych; Wielka Brytania została wówczas wybrana na organizatora każdego widowiska, którego pierwotny gospodarz nie podejmie się organizacji[16]
  • konkurs w 1980 został zorganizowany w Hadze przez holenderskiego nadawcę Nederlandse Omroep Stichting (NOS) po tym, jak Izrael, który wygrał finał imprezy w 1979, odmówił przygotowania widowiska z powodów finansowych oraz; Holandia zaoferowała się do przygotowania konkursu po odmówieniu przygotowania przez kilku innych nadawców[49]

Oficjalne logo i slogan konkursu

Amaury Vassili, reprezentant Francji na tle oficjalnego sloganu 56. Konkursu Piosenki Eurowizji, maj 2011
Oficjalny slogan 57. Konkursu Piosenki Eurowizji, maj 2012
Plik:2015 Wien 0104 (17639678158).jpg
Oficjalne logo i slogan konkursu w 2015

Do 2004 każdy organizator proponował swój oryginalny, indywidualny logotyp całego konkursu. W styczniu 2004 EBU zaprezentowała uniwersalne logo Konkursu Piosenki Eurowizji, którym został napis Eurovision z sercem reprezentującym emocje wydarzenia umieszczonym na miejscu litery v[50].

Dziesięć lat po wprowadzeniu uniwersalnego logotypu, w 2014 logo zostało przearanżowane, a jego autorem został Cornelis Jacobs i jego współpracownicy z agencji Cityzen Agency[51].

Od 2002 każdy konkurs (z wyłączeniem konkursu w 2009) ma swój oficjalny slogan, który ustala nadawca-organizator.

Rok Miasto
gospodarza 		Slogan
2002 Estonia Tallinn A Modern Fairytale
2003 Łotwa Ryga Magical Rendezvous
2004 Turcja Stambuł Under the Same Sky
2005 Ukraina Kijów Awakening
2006 Grecja Ateny Feel the Rhythm!
2007 Finlandia Helsinki True Fantasy
2008 Serbia Belgrad Confluence of Sound
2009 Rosja Moskwa —
2010 Norwegia Oslo Share the Moment!
2011 Niemcy Düsseldorf Feel Your Heart Beat!
2012 Azerbejdżan Baku Light Your Fire!
2013 Szwecja Malmö We Are One
2014 Dania Kopenhaga #JoinUs
2015 Austria Wiedeń Building Bridges
2016 Szwecja Sztokholm Come Together
2017 Ukraina Kijów Celebrate Diversity
2018 Portugalia Lizbona All Aboard!

Tydzień eurowizyjny

Centrum prasowe 57. Konkursu Piosenki Eurowizji 2012 w Baku

Terminem „tydzień eurowizyjny” określa się dni, w którym trwają ostatnie przygotowania do Konkursu Piosenki Eurowizji, tj. pierwsze próby techniczne wszystkich reprezentantów, próby kamerowe, generalne oraz właściwe koncerty konkursowe[52]. Próby odbywają się kilka dni przez ostatecznymi koncertami konkursowymi. W tym czasie odbywają się również konferencje prasowe, wywiady z reprezentantami, próbom przyglądają się akredytowani dziennikarze oraz fani widowiska zgromadzeni w centrum prasowym bądź w sali, w której odbywają się przygotowania[53].

Każda delegacja wyznacza swojego przewodniczącego (szefa delegacji)[54], którego zadaniem jest zgłoszenie artysty jako reprezentanta swojego kraju, koordynacja promocji uczestnika oraz planowanie działań całej delegacji[55]. W skład delegacji wchodzą zazwyczaj: uczestnicy, tancerze, muzycy, kompozytorzy, autorzy tekstów, oficjalni przedstawiciele prasy krajowej oraz komentator (każdy nadawca może zaprosić własnego komentatora radiowego i/lub telewizyjnego; mają oni swoje specjalne pomieszczenia za miejscem dla publiczności, gdzie komentują każdy występ krajowym odbiorcom)[56].

Próby i konferencje prasowe

Od lewej: Sakis Ruwas, duet Elica Todorowa i Stojan Jankułow oraz Anouk podczas eurowizyjnych konferencji prasowych (kolejno) w 2004, 2007 i 2013.

Próby generalne rozpoczynają się w poniedziałek rano, tydzień przed finałem konkursu[57]. Za sprawą wprowadzenia półfinałów w 2004 i dużą liczbą chętnych do udziału krajów, pierwsze próby odbywają się dwa tygodnie przed koncertem finałowym[58]. Wtedy to wszyscy reprezentanci występujący w pierwszym półfinale mają swoje próby od niedzieli do środy, a występujący w drugim półfinale – od czwartku do niedzieli. Kraje, które mają zapewnione miejsca w finale odbywają swoje próby w sobotę i niedzielę[58].

Po zakończeniu prób każdego kraju, delegacja spotyka się z dyrektorem artystycznym konkursu w tzw. video viewing room[59], w którym ogląda nagranie z próby, ocenia i prowadzi dyskusje na temat ustawień kamer, świateł i choreografii. Po spotkaniu delegacja organizuje konferencję prasową, podczas której akredytowani dziennikarze i media mogą zadawać pytania reprezentantowi[60]. Kiedy jeden kraj uczestniczy w konferencji, swoją próbę ma reprezentant innego państwa[58].

Od lewej: Natalie Horler z niemieckiego zespołu Cascada (2013) i Joanna „Cleo” Klepko z Polski (2014) podczas prób do występów finałowych

Przed każdym półfinałem organizowane są trzy próby generalne. Dwie z nich odbywają się dzień przed konkursem (jedna po południu, a drugi wieczorem), a trzecia po południu, tuż przed samym półfinałem na żywo. Kasy biletowe umożliwiają kupno biletów zarówno na właściwy koncert, jak i na próby generalne[61]. Taki sam harmonogram prób odbywa się przed finałem Konkursu Piosenki Eurowizji (dwie próby w piątek oraz jedna w sobotę, przed koncertem)[58]. Druga próba generalna, zarówno półfinałów, jak i finału, jest oglądana przez jurorów z każdego kraju biorącego udział w konkursie. Wtedy to komisja ocenia wszystkich uczestników i przyznaje im punkty, które potem są sumowane i w stosunku 50:50 (wraz z głosowaniem widzów na żywo) brane pod uwagę podczas półfinałów i finału. Zatem wszelkie pomyłki, które zdarzyły się podczas transmitowanych koncertów nie mają wpływu na ocenę sędziów[58].

Eurocluby i imprezy towarzyszące

W poniedziałkowy wieczór eurowizyjnego tygodnia tworzona jest główna recepcja, gdzie administracja miasta świętuje organizację Konkursu Piosenki Eurowizji. Na przyjęcie zapraszani są wszystkie delegacje biorące udział w widowisku, a spotkaniu towarzyszy muzyka na żywo, serwowane jest darmowe jedzenie i napoje, a ostatnio także odbywa się pokaz fajerwerków[62]. Po zakończeniu półfinałów i finału organizowane jest afterparty[63].

Euroclub jest organizowany w klubie Eurovision w każdy wieczór tygodnia eurowizyjnego. Na przyjęcie może wejść każda zaproszona akredytowana osoba[64].

Zasady konkursu

Muzyka na żywo

Orkiestra podczas 3. Konkursu Piosenki Eurowizji, marzec 1958

Każdy utwór zgłoszony do stawki konkursowej musi trwać do 3 minut, podczas prezentacji na żywo może ją zaprezentować na scenie maksymalnie 6 osób, a wszyscy wykonawcy muszą mieć ukończone 16 lat najpóźniej w dniu finału. Nie ma żadnego ograniczenia dotyczącego gatunku muzycznego, w jaki ma być nagrana konkursowa propozycja[29]. Pierwsza publiczna emisja lub publikacja fonograficzna kompozycji nie może odbyć się wcześniej niż 1 września roku poprzedzającego konkurs[29].

Podczas prezentacji konkursowej wszystkie partie wokalne muszą być zaśpiewane na żywo, a podkład instrumentalny nie może zawierać żadnych wokali wspierających[65]. W 1999 utwór „Marija Magdalena” reprezentujący Chorwację zawierał dźwięki, które brzmiały podobnie do ludzkiego głosu; krajowa delegacja oświadczyła wówczas, że były to komputerowo zsyntezowane dźwięki zastępujące wokal. EBU zdecydowała wówczas, że reprezentacja naruszyła regulamin widowiska, dlatego odjęła krajowi 33% wszystkich przyznanych mu głosów zliczanych do pięcioletniej średniej, uwzględnianej przy kwalifikacji do konkursu w kolejnych latach[66].

W latach 1956–1998 kraj przygotowujący konkurs musiał zaangażować w widowisko orkiestrę grającą na żywo. Do 1973 wszystkie utwory musiały być zagrane przez zespół. W kolejnych latach dozwolone było wykorzystanie z nagranych wcześniej podkładów instrumentalnych, jednak nadal obowiązkowe dla organizatora było zatrudnienie orkiestry. W przypadku użycia podkładu muzycznego, wszystkie instrumenty nagrane na ścieżkę musiały zostać zaprezentowane na scenie podczas występu konkursowe, co zostało zniesione w 1997[67]. Od 1999 decyzja o zatrudnieniu orkiestry należała do nadawcy przygotowującego konkurs. Izraelska telewizja Israel Broadcasting Authority (IBA) zrezygnowała wówczas z zaproszenia zespołu, co było kontynuowane przez kolejne lata. Od tamtej pory wszystkie utwory konkursowe prezentowane są przy wykorzystaniu podkładu muzycznego[66].

Język

Infografika przedstawiająca zwycięskie piosenki pod względem języka, w którym zostały nagrane

Wszystkie utwory konkursowe muszą zawierać partie wokalne. Pierwotnie każda piosenka musiała także zostać wykonane w ojczystym języku kraju, który reprezentowała. Na przestrzeni lat zasada ta ulegała zmianom; w latach 1956–1965 nie istniał żaden punkt regulaminowy ustalający konieczność śpiewania w języku narodowym. Po tym, jak podczas konkursu w 1965 utwór reprezentujący Szwecję („Absent Friend”) został zaśpiewany w języku angielskim, w kolejnym roku wprowadzona została zasada, że każda kompozycja musi zostać przedstawiona w jednym z oficjalnych języków urzędowych danego kraju[45].

Obowiązek śpiewania utworu w języku narodowym został zniesiony w 1973, kiedy to każdy reprezentant mógł zaśpiewać swoją propozycję w dowolnym języku[68]. Na konkurs w 1977 EBU przywróciła jednak zasadę prezentacji piosenki w języku ojczystym, z której zwolnieni zostali uczestnicy z Niemiec i Belgii, których konkursowe propozycje, napisane w języku angielskim, zostały wybrane przed ogłoszeniem regulaminu. Podczas koncertu finałowego reprezentanci obu krajów zaprezentowali swoje utwory po angielsku[69]. W 1999 zdecydowano się na całkowicie zniesienie zasady dotyczącej języków, w jakich prezentowane są piosenki konkursowe[66]. W 2003 podczas konkursu po raz pierwszy została zaprezentowana kompozycja w języku sztucznym (belgijski utwór „Sanomi”), która zajęła ostatecznie drugie miejsce w klasyfikacji finałowej[70].

Głosowanie

Tabela głosowania podczas finału 3. Konkursu Piosenki Eurowizji 1958
Plik:Flickr - proteusbcn - Eurovision Song Contes 2004 - Istambul (41).jpg
Tabela głosowania podczas finału 49. Konkursu Piosenki Eurowizji 2004

System głosowania używany w konkursie zmieniał się na przełomie lat. Obecnie obowiązującą metodę przyznawania głosów zaczęto stosować od 1975: każdy kraj przyznaje punkty dziesięciu najwyżej ocenionym przez siebie krajom, od 12 punktów dla najlepszej propozycji, 10 punktów dla piosenki z drugiego miejsca i 8 punktów dla propozycji z trzeciego miejsca, a potem od 7 do 1 punktu dla kolejnych siedmiu utworów w rankingu (tzw. „skala eurowizyjna”)[71]. W przeszłości oceny przyznawały krajowe komisje jurorskie powoływane przez nadawców publicznych. W 1997 pięć krajów, tj. Austria, Szwajcaria, Niemcy, Szwecja i Wielka Brytania, po raz pierwszy umożliwiły oddawanie głosów telewidzom[67]. Eksperyment okazał się sukcesem[72], a od 1998 wszystkie państwa zostały przekonane do korzystania z głosowania telefonicznego[73]. Każda komisja sędziowska również przyznawała swoje punkty, ale były one wykorzystywane jedynie w przypadku wystąpienia problemów technicznych z przekazaniem wyników głosów telewidzów. Obecnie głosy przyjmowane są także za pomocą wiadomości SMS[74].

W 2009 EBU wprowadziła nową metodę zliczania punktów, uwzględniającą zarówno głosy telewidzów, jak i komisji jurorskich, sumując oba rankingi w stosunku głosów 50:50[75]. W latach 2009-2012 każdy kraj powoływał pięcioosobową komisję składającą się z ludzi związanych z branżą muzyczną. Każdy z członków przyznawał indywidualnie punkty w tzw. „skali eurowizyjnej”. Punkty przyznane przez jurorów były sumowane i dziesięciu uczestników z najwyższą liczbą punktów otrzymywało punkty w „skali eurowizyjnej”. Następnie zsumowane były punkty od jurorów oraz telewidzów, na podstawie czego powstawał ostateczny ranking państw, które otrzymały punkty od kraju. W latach 2013-2015 zmodyfikowano zasady głosowania: jurorzy głosowali w sposób indywidualny, szeregując wszystkich uczestników od najlepszego do najgorszego (gdzie 1 punkt przyznawany był najlepszemu występowi wg danego jurora). Następnie wyciągana była średnia ze wszystkich not jurorskich, a najmniejsza wartość średniej była równoznaczna z uzyskaniem pierwszego miejsca w rankingu. W przypadku remisu wyższą pozycję otrzymywał uczestnik, który miał wystawioną wyższą najniższą pozycję jednego z członków komisji. Analogicznie tworzony był ranking głosowania telewidzów – uczestnicy byli szeregowani od najlepszego do najgorszego na podstawie liczby głosów w danym kraju. Z obu rankingów tworzona była ostateczna średnia, według której powstała punktacja. W przypadku remisu decydowała pozycja w głosowaniu telewidzów. Od 2016 rankingi nie są ze sobą sumowane i prezentowane są oddzielnie.

Od 1964 głosowanie telefoniczne nadzorowane jest przez skrutinera, który jest jednocześnie kierownikiem wykonawczym z ramienia EBU odpowiedzialnym za prawidłowy przebieg podawania punktów. Funkcję kierownika wykonawczego konkursu sprawowali:

  • Miroslav Vilcek (1964–1965)
  • Clifford Brown (1966–1977)
  • Frank Naef (1978–1992)
  • Christian Clausen (1993–1995)
  • Christine Marchal-Ortiz (1996, 1998–2002)[76][77]
  • Marie-Claire Vionnet (1997)
  • Sarah Yuen (2003)
  • Svante Stockselius (2004–2010)[78]
  • Jon Ola Sand (od 2011)

Rozstrzyganie remisów

W 1969 cztery z szesnastu krajów biorących udział w 14. Konkursie Piosenki Eurowizji, tj. Francja, Hiszpania, Holandia i Wielka Brytania, zdobyły tę samą, najwyższą liczbę 18 punktów[79]. Ówczesny regulamin nie rozstrzygał takiej sytuacji, więc zwycięzcami finału zostały wszystkie cztery państwa, co spowodowało niezadowolenie wśród pozostałych rywalizujących krajów, które groziły bojkotem konkursu w kolejnych latach. W efekcie Finlandia, Norwegia, Szwecja i Portugalia nie wzięły udziału w 15. Konkursie Piosenki Eurowizji 1970[80]. W wyniku nieporozumień EBU wprowadziła wówczas zasadę rozstrzygającą remis: w przypadku takiej samej liczby punktów na koncie najlepszych krajów wygrywa ten, któremu jakiekolwiek punkty przyznała większa liczba państw. W przypadku nierozstrzygnięcia remisu, pod uwagę bierze się łączną liczbę najwyższych not (12 punktów), a potem – kolejnych (tj. 10, 8, 7-1), aż do wyłonienia zwycięzcy. Ostatnim punktem rozstrzygnięcia remisu jest numer startowy remisujących reprezentantów: wyższe miejsce zajmuje kraj, który wystąpił wcześniej podczas koncertu. Podobna zasada obowiązuje także przy rozstrzyganiu remisów na innych miejscach[65].

Od 1969 do jedynego remisu na pierwszym miejscu doszło w finale konkursu w 1991, kiedy Szwecja i Francja zdobyły tę samą liczbę 146 punktów. Ówczesne zasady nie brały pod uwagę liczby krajów, które oddały jakiekolwiek punkty na remisujące piosenki, tylko łączną liczbę przyznanych „dwunastek”, potem kolejnych not. O ostatecznym zwycięstwie Szwecji zdecydowała wówczas liczba „dziesiątek”. Gdyby wziąć pod uwagę obecne zasady rozstrzygania remisów, zwyciężyłaby propozycja z Francji[72].

Zwycięzcy poszczególnych konkursów

 Osobny artykuł: Zwycięzcy Konkursu Piosenki Eurowizji.
Od lewej: zespół ABBA (zwycięzca konkursu w 1974), Céline Dion (zwyciężczyni konkursu w 1988) i Johnny Logan (trzykrotny zwycięzca konkursu: w 1980 i 1987 jako wokalista oraz w 1992 jako kompozytor)

Od 1956 zorganizowano 62 konkursy, a każdy koncert finałowy wygrywał jeden reprezentant, z wyjątkiem widowiska w 1969, kiedy to pierwsze miejsce z taką samą liczbą punktów zajęły aż cztery reprezentacje: Francji, Holandii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii[79]. Pierwszy Konkurs Piosenki Eurowizji wygrała reprezentantka Szwajcarii – Lys Assia z utworem „Refrain”[81].

Wygranie Konkursu Piosenki Eurowizji zapewniło międzynarodową karierę i rozgłos wielu wykonawcom. W 1974 finał imprezy wygrał szwedzki zespół ABBA z utworem „Waterloo”[16], który trafił na czołowe miejsca na listach przebojów w wielu krajach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech Australii[82] oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie grupa wyruszyła w swoją pierwszą światową trasę koncertową[83]. W 1988 konkurs wygrała reprezentantka Szwajcarii, Céline Dion (z piosenką „Ne partez pas sans moi”), która dzięki zwycięstwu otrzymała możliwość nagrywania utworów poza granicami swojego kraju, a kilka lat później rozpoczęła swoją międzynarodową karierę muzyczną[84][85].

Od lewej: Alexander Rybak (laureat konkursu w 2009), Conchita Wurst (laureatkonkursu w 2014) i Måns Zelmerlöw (laureat konkursu w 2015)

W najnowszej historii konkursu odnotować można zwycięstwa także takich artystów, jak m.in. Lena Meyer-Landrut (laureatka konkursu w 2010 z piosenką „Satellite”[86]), Loreen (laureatka konkursu w 2012 z piosenką „Euphoria”[87]), Conchita Wurst (laureatka konkursu w 2014 z piosenką „Rise Like a Phoenix”[88]), Måns Zelmerlöw (laureat konkursu w 2015 z piosenką „Heroes”[89]) czy Jamala (laureatka konkursu w 2016 z piosenką „1944”).

Krajem z największą liczbą wygranych jest Irlandia, której reprezentanci siedem razy zdobywali statuetkę zwycięstwa. Trzy wygrane dla kraju zapewnił irlandzki piosenkarz Johnny Logan, który jest jedynym artystą, który wygrał konkurs więcej niż raz oraz jest jedynym trzykrotnym zwycięzcą widowiska w historii[85]. Artysta zajął pierwsze miejsce w finale konkursu w 1980 (z utworem „What's Another Year”)[49] i 1987 (z „Hold Me Now”)[90], jest także autorem piosenki „Why Me?” Lindy Martin, która wygrała 37. Konkurs Piosenki Eurowizji w 1992[91].

Krytyka

Głosowanie polityczne

Mapa przedstawiająca bloki krajów często głosujących na siebie nawzajem

Na podstawie statystyk i obserwacji głosowania w konkursie można zaobserwować, że kilka krajów zazwyczaj głosuje w podobny sposób[92]. Przez lata wykształcił się styl oceniania państw głównie według m.in.: popularności wykonawców w danym regionie geograficznym, poglądów politycznych, sympatii między narodami[93][94] bądź ustaleń między przedstawicielami nadawców[95]. O najwyższych notach decyduje również duża liczebność mniejszości narodowych w poszczególnych krajach, co spowodowało, że impreza zaczęła być postrzegana przez media jako konkurs polityczny[96][97], podczas którego państwa zazwyczaj wymieniają się punktami ze swoimi sąsiadami: Rosja z Ukrainą, Estonia, Łotwa, Białoruś, Armenia i Gruzja z Rosją, Cypr z Grecją[98], Rumunia z Mołdawią oraz kraje skandynawskie między sobą, co wynika często również z podobnych upodobań muzycznych w regionach. Podczas podawania punktacji ujawnia się również głosowanie licznych mniejszości narodowych: Turcja często otrzymywała punkty m.in. od Niemiec, Holandii, Belgii, Francji, Wielkiej Brytanii oraz Azerbejdżanu i odwrotnie, Irlandia głosowała na Litwę i Polskę[99][100].

O istnieniu problemu z politycznym głosowaniem wypowiedziało się także kilku uczestników konkursu, w tym m.in. Sertab Erener (zwyciężczyni 48. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2003)[101], James Fox, Maximilian Mutzke, Lisa Andreas i grupa Tie-Break (reprezentanci, kolejno: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Cypru i Austrii podczas konkursu w 2004)[102][103][104][105], Engelbert Humperdinck i Bonnie Tyler (reprezentanci Wielkiej Brytanii kolejno w 2012 i 2013)[106][107], Donatan (reprezentant Polski w 2014)[108], Dominika Rydz z zespołu KWADro (reprezentantka Polski podczas 2. Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci)[109] i Gunvor Guggisberg (reprezentantka Szwajcarii w 43. Konkursie Piosenki Eurowizji)[110], a także m.in. Terry Wogan (brytyjski komentator konkursu w latach 1980–2008)[111][112].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Eurovision Song Contest 1956. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  2. ↑ The story of the Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  3. ↑ Informations du Concours Eurovision de la Chanson. eurovision-fr.net. [dostęp 2013-03-21].
  4. ↑ Sietse Bakker: Marchal: song contest will keep it's identity. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2001-08-10. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  5. ↑ a b Finland wins Eurovision contest. aljazeera.com. [dostęp 2013-03-21].
  6. ↑ Live Webcast of both the Semi Final and Final on eurovision.tv. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  7. ↑ Eurovision Song Contest - International Music Program. museum.tv. [dostęp 2013-03-21].
  8. ↑ Kevin Lynch: Eurovision recognised by Guinness World Records as the longest running annual TV music competition. www.guinnessworldrecords.com, 2015-05-23. [dostęp 2015-05-23]. (ang.).
  9. ↑ Victor M. Escudero: Eurovision Song Contest awarded Guinness world record. www.eurovision.tv, 2015-05-23. [dostęp 2015-05-23]. (ang.).
  10. ↑ Eurovision trivia. [w:] BBC [on-line]. bbc.co.uk. [dostęp 2013-03-21].
  11. ↑ Eurovision Song Contest 1972. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  12. ↑ a b Eurovision Song Contest 2004 Final. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  13. ↑ Webcasting and the Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. ebu.ch. [dostęp 2013-03-21].
  14. ↑ Kim McLaughlin: Serbia's „Prayer” wins Eurovision Song Contest. reuters.com. [dostęp 2013-03-21].
  15. ↑ Eurovision Song Contest 1958. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  16. ↑ a b c Eurovision Song Contest 1974. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  17. ↑ Eurovision Song Contest 1988. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  18. ↑ Eurovision Song Contest 1970. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  19. ↑ Sietse Bakker: Future of Eurovision Song Contest gets shape. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-01-12. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  20. ↑ Sietse Bakker: Stockselius: “Eurovision Song Contest won't disappear!”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-01-13. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  21. ↑ Eurovision’s Golden Jubilee. ebu.ch. [dostęp 2013-03-21].
  22. ↑ a b 60 years of Eurovision Song Contest - 50s. [w:] EBU [on-line]. 60th.eurovision.tv. [dostęp 2015-02-05]. (ang.).
  23. ↑ History of Eurovision. BBC Online, 2003. [dostęp 2013-03-21].
  24. ↑ Historia Eurowizji. eurowizja.info. [dostęp 2013-03-21].
  25. ↑ Franck Thomas: Histoire 1956 à 1959. eurovision-fr.net, 1999. [dostęp 2013-03-21]. (fr.).
  26. ↑ Patrick Jaquin: Eurovision's Golden Jubilee. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. ebu.ch, 2004-12-01. [dostęp 2013-03-21].
  27. ↑ The EBU Operations Department. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. ebu.ch, 2005-06-14. [dostęp 2013-03-21].
  28. ↑ George T. Waters: Eurovision: 40 years of network development, four decades of service to broadcasters. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. ebu.ch, zima 1994. [dostęp 2013-03-21].
  29. ↑ a b c d e f g h i 2013 EUROVISION SONG CONTEST RULES. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  30. ↑ 2004/7– DIFFUSION online. [w:] EBU [on-line]. ebu.ch. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  31. ↑ Barry Viniker: Financing Success? Think Again…. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-06-23. [dostęp 2014-12-18]. (ang.).
  32. ↑ Eurovision Song Contest 2008 Final. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21]. (ang.).
  33. ↑ Belonging to the EBU. [w:] EBU [on-line]. ebu.ch. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  34. ↑ Who can become Members of the EBU?. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  35. ↑ a b Frequency allocations. sma.gov.jm. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  36. ↑ Section I. Regions. life.itu.int. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  37. ↑ Eurovision's Cultural Geopolitics. geographictravels.com. [dostęp 2013-03-21].
  38. ↑ The history of the Eurovision Song Contest by Country. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-21].
  39. ↑ Eurovision 2012: The Big Five. tvtonight.com.au. [dostęp 2013-03-21].
  40. ↑ Eurovision hit by financial worries as countries quit. bbc.co.uk. [dostęp 2013-03-21].
  41. ↑ Helen Fawkes: Ukrainian hosts' high hopes for Eurovision. [w:] BBC [on-line]. news.bbc.co.uk, 2005-05-19. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  42. ↑ General Information on Millstreet. ria.gov.ie. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  43. ↑ GREEN GLENS ARENA. millstreet.ie. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  44. ↑ Sietse Bakker: Reference Group meets in Moscow. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2008-09-12. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  45. ↑ a b Historical Milestones. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  46. ↑ Eurovision Song Contest 1960. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  47. ↑ Eurovision Song Contest 1963. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  48. ↑ Eurovision Song Contest 1972. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  49. ↑ a b Eurovision Song Contest 1980. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  50. ↑ Sietse Bakker: Official Eurovision Song Contest logo released. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-01-24. [dostęp 2013-10-10]. (ang.).
  51. ↑ Eurovision Song Contest logo evolves. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2014-07-31. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  52. ↑ Serbia in spotlight for Eurovision. bbc.co.uk. [dostęp 2013-03-22].
  53. ↑ Press and fans: All you need to know!. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  54. ↑ UPD! O melodie pentru Europa na koniec. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-22].
  55. ↑ Rules of the 2005 Eurovision Song Contest. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  56. ↑ A commentators guide to the 2011 Eurovision Song Contest. [dostęp 2013-03-22].
  57. ↑ Live report from the First Semi-Final dress rehearsal. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  58. ↑ a b c d e Rehearsal Schedule, Konkurs Piosenki Eurowizji 2012. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  59. ↑ REHEARSAL SCHEDULE 11-24 MAY 2008. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  60. ↑ News for tag: press conference. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  61. ↑ Ticket sales. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  62. ↑ The grand opening reception!. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv, 2009-05-11. [dostęp 2013-03-22].
  63. ↑ After Show Party: Reactions. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  64. ↑ The EuroClub: Official party venue opened its doors. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  65. ↑ a b Rules for the Eurovision Song Contest 2009. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. [dostęp 2013-02-24]. (ang.).
  66. ↑ a b c Eurovision Song Contest 1999. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  67. ↑ a b Eurovision Song Contest 1997. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  68. ↑ Eurovision Song Contest 1973. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  69. ↑ Eurovision Song Contest 1977. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  70. ↑ Eurovision Song Contest 2003. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-11-14]. (ang.).
  71. ↑ Eurovision Song Contest 1975. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  72. ↑ a b John Kennedy O’Connor: The Eurovision Song Contest 50 Years The Official History. 2005. ISBN 1-84442-586-X.
  73. ↑ Eurovision Song Contest 1998. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  74. ↑ Eurovision Song Contest semifinal held in Helsinki. english.people.com.cn. [dostęp 2013-03-22].
  75. ↑ Juries also get 50% stake in Semi-Final result. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-22].
  76. ↑ Sietse Bakker: Christine Marchal decides to resign from EBU. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-04-22. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  77. ↑ Sietse Bakker: Search for new Eurovision co-ordinator goes on. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-27. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  78. ↑ Itamar Barak: A new supervisor for the Eurovision Song Contest. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-06-05. [dostęp 2014-07-28]. (ang.).
  79. ↑ a b Eurovision Song Contest 1969. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. [dostęp 2013-02-24]. (ang.).
  80. ↑ Eurovision Song Contest 1970. [w:] Europejska Unia Nadawców [on-line]. [dostęp 2013-02-24]. (ang.).
  81. ↑ Eurovision Song Contest 1956. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  82. ↑ Abba - The Worldwide Chart Lists. [dostęp 2013-09-18].
  83. ↑ ARTISTS / ABBA / CHARTS HISTORY. [dostęp 2013-02-27].
  84. ↑ Eurovision Song Contest 1988. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  85. ↑ a b Facts & Trivia. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  86. ↑ Gordon Roxburgh: Recalling Lena's win with Satellite in 2010. Eurovision.tv. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  87. ↑ Loreen. BBC One. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  88. ↑ Kathryn Bromwich: Conchita Wurst: 'Most artists are sensitive and insecure people. I am too'. The Guardian. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  89. ↑ Łukasz Szewczyk: Szwecja wygrała Eurowizję 2015. Polska na 23 miejscu (wideo). Media2. [dostęp 2015-05-24]. (pol.).
  90. ↑ Eurovision Song Contest 1987. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  91. ↑ Eurovision Song Contest 1992. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
  92. ↑ Daniel Fenn, Omer Suleman, Janet Efstathiou, Neil F. Johnson: How does Europe Make Its Mind Up? Connections, cliques, and compatibility between countries in the Eurovision Song Contest. 2005.
  93. ↑ Daniel Ringby: Sweden: Bert Karlsson denounces voting system. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-28. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  94. ↑ Remi Kübar: Finland: We don't have any friends in Europe. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2002-11-29. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  95. ↑ Sietse Bakker: 'Finnish HoD approached for points exchange'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-05-08. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  96. ↑ Jarmo Siim: Terry Wogan: “Estonia will win again” !. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  97. ↑ Daniel Ringby: Spain: “ESC rules must be changed”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com. [dostęp 2014-07-21]. (ang.).
  98. ↑ Theo Vatmanidis: The results of the Greek televoting. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-05-29. [dostęp 2014-07-28]. (ang.).
  99. ↑ Victor Ginsburgh, Abdul Noury: The Eurovision Song Contest Is Voting Political or Cultural?. ecares.org. [dostęp 2013-03-22].
  100. ↑ Derek Gatherer. „Comparison of Eurovision Song Contest Simulation with Actual Results Reveals Shifting Patterns of Collusive Voting Alliances.”, Journal of Artificial Societies and Social Simulation vol. 9, no. 2. 31 marca 2006.
  101. ↑ Can Sunata: 'I want to be a part of the entire organization'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2003-05-25. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  102. ↑ Eurovision votes 'farce' attack. [w:] BBC [on-line]. news.bbc.co.uk, 2004-05-16. [dostęp 2014-11-12]. (ang.).
  103. ↑ Roel Philips: Max: Eurovision Song Contest is politically decided. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-05-05. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).
  104. ↑ Gordon Roxburgh: Lisa: “Politics shouldn't be involved”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-05-06. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  105. ↑ Oliver Rau: Tie-Break: 'BalkanVision'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-05-19. [dostęp 2014-12-09]. (ang.).
  106. ↑ Gafurr Sahiti: Engelbert: ‘I had no idea the contest was political’. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2012-11-27. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).
  107. ↑ Alice Vincent: Bonnie Tyler: 'I don't care if I win Eurovision'. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. telegraph.co.uk, 2013-05-10. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).
  108. ↑ Iwona Dominiak: Donatan: My nie chcemy wygrać Eurowizji. [w:] Newsweek Polska [on-line]. polska.newsweek.pl, 2014-05-09. [dostęp 2014-11-11]. (pol.).
  109. ↑ Paweł Jurczak: KWADro: “The voting was political!”. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-11-21. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).
  110. ↑ Oliver Rau: Gunvor: 'We do not have friends in Europe'. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2004-05-26. [dostęp 2014-12-07]. (ang.).
  111. ↑ Chris Hastings, Beth Jones: Eurovision result 'racist' says Terry Wogan. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. telegraph.co.uk, 2008-05-31. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).
  112. ↑ Tim Hume: Eurovision Song Contest: 'It's soft politics, but it's politics'. [w:] CNN [on-line]. edition.cnn.com, 2012-05-24. [dostęp 2014-11-11]. (ang.).

Uwagi

  1. ↑ Region 1 uwzględnia Europę, Afrykę, środkowo-wschodnią część Zatoki Perskiej, były Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz Mongolię[36]

Linki zewnętrzne

Konkurs Piosenki Eurowizji
Europejska Unia Nadawców

Unia Europejska

Konkursy i festiwale
Członkowie

Zwycięzcy Konkursu Piosenki Eurowizji
1956–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029

Państwa uczestniczące w Konkursie Piosenki Eurowizji
Aktywne[A]
Nieaktywne[B]
Nieistniejące
Nieudane debiuty
  1. ↑ Państwa uczestniczące w nadchodzącym konkursie
  2. ↑ Państwa nieuczestniczące w ostatnim lub nadchodzącym konkursie
Prezenterzy Konkursu Piosenki Eurowizji
Konkursy
Piosenki Eurowizji
Gratulacje: 50 lat Konkursu
Piosenki Eurowizji
Eurovision Song
Contest’s Greatest Hits

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konkurs_Piosenki_Eurowizji&oldid=53340765”