Koper (roślina)
 Morfologia (Anethum graveolens) | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
koper |
| Nazwa systematyczna | |
| Anethum L. Sp.Pl.2 1753 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Koper (Anethum) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). W zależności od ujęcia obejmuje jeden gatunek – koper ogrodowy (Anethum graveolens)[4][5], a czasem wyodrębniane są dwa[6] do czterech gatunków[7]. Zaliczany tu gatunek – koper ogrodowy A. graveolens pochodzi najprawdopodobniej z południowo-zachodniej Azji, uprawiany jest od co najmniej 400 r. p.n.e. i został rozpowszechniony[4]. Uprawiany jest także w Polsce[8]. Stosowany jest jako przyprawa, zwłaszcza do aromatyzowania ryb i ogórków, poza tym do zup i sałatek. Podawany jest w postaci herbatek niemowlętom w przypadku kolek[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Rośliny jednoroczne lub dwuletnie o długich i sztywnych korzeniach[9]. Kwiaty drobne, jasnożółte, zebrane w baldach złożony. Łodyga prosta, wzniesiona i rozgałęziona, pusta wewnątrz. Owoce: rozłupnie o cierpkim smaku i aromatycznym zapachu.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna według APweb (2001– 2022)
Rodzaj należący do podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.), rzędu selerowców (Apiales Lindl.), kladu astrowych w obrębie okrytonasiennych[2].
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993– 1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa dereniowe (Cornidae Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd Aralianae Takht., rząd araliowce (Araliales Reveal), rodzina selerowate (Apiaceae Lindl.), syn. Umbelliferae Juss.), rodzaj koper (Anethum L.)[10]
- Wykaz gatunków w ujęciu The Plant List[7] (w innych ujęciach włączane są do gatunku Anethum graveolens[4])
- Anethum foeniculoides Maire & Wilczek
- Anethum graveolens L. – koper ogrodowy
- Anethum sowa Roxb. ex Fleming
- Anethum theurkauffii Maire
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- koper włoski, czyli fenkuł włoski (Foeniculum vulgare)
- koper morski, czyli kowniatek nadmorski (Crithmum maritimum)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 50, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 313. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ a b Anethum. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2019-06-15].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Anethum. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-20]. (ang.).