Kozłowice
50°58′55″N 18°24′08″E/50,981944 18,402222| wieś | |
_ID_627722.jpg) Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kozłowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-310[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0131943 |
Położenie na mapie gminy Gorzów Śląski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
| 50°58′55″N 18°24′08″E/50,981944 18,402222[1]
| |
Kozłowice[3] (niem. Koselwitz[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Gorzów Śląski. Z Kozłowicami związane są trzy przysiółki: Czerwone Osiedle, Dęby i Siwe Osiedle. W Czerwonym Osiedlu znajduje się kopalnia iłów dolnojurajskich, na bazie której działa cegielnia.
W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Kozłowice. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kozłowice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa pochodzi od polskiej nazwy zwierzącia domowego kozła. Do grupy śląskich miejscowości, których nazwy wywodziły się od tego słowa - "von koza = Ziege und koziel = Ziegenbock" zaliczał ją niemiecki geograf oraz językoznawca Heinrich Adamy[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę miejscowości w polskiej formie "Kosłowice" podając jej znaczenie "Bocksdorf" - "Wieś kozła"[5]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę miejscowości na Koselwitz[5] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej staropolskiej formie Coslawicz[6][7]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Kozlowice oraz nazwą zgermanizowaną Koselwitz[8]. Spis wymienia również przysiółki wsi Goy oraz Kopaline[8].
Ze względu na polskie pochodzenie w akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych na Górnym Śląsku historyczną, zgermanizowaną nazwę Koselwitz nazistowska administracja III Rzeszy 29 lipca 1936 zastąpiła nową, całkowicie niemiecką nazwą "Josefshöhe"[4][4]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Kozłowice[3].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0131950 | Czerwone Osiedle | przysiółek |
| 0131966 | Dęby | przysiółek |
| 0131972 | Siwe Osiedle | przysiółek |
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W 1925 r. w miejscowości mieszkało 481 osób, a w 1933 r. 447 osób[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do głosowania podczas plebiscytu uprawnione były w Kozłowicach 163 osoby, z czego 121, ok. 74,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 120, ok. 73,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 163 głosy (100% uprawnionych), w tym 163 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 149 osób (ok. 91,4%), a za Polską 14 osób (ok. 8,6%)[11].
1 kwietnia 1939 r. Kozłowice włączono do Pawłowice[4].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[12]:
- kościół par. pw. św. Jana Chrzciciela, drewniany, z poł. XVII w.
inne:
- pałac.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60734
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 526 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ a b c d e Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Oberschlesien, Kreis Rosenberg. 2006. [dostęp 2012-08-24]. (niem.).
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 58, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ a b Knie 1830 ↓, s. 359.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2012-08-24]. (niem.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- Siedziba gminy: Gorzów Śląski
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Osada wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
