Królik Polski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Królik Polski
wieś
Ilustracja
Panorama wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

krośnieński

Gmina

Rymanów

Liczba ludności (2021)

801[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-481[3]

Tablice rejestracyjne

RKR

SIMC

0358888[4]

Położenie na mapie gminy Rymanów
Mapa konturowa gminy Rymanów, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Królik Polski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Królik Polski”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Królik Polski”
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Królik Polski”
Ziemia49°30′38″N 21°48′56″E/49,510556 21,815556[1]
Strona internetowa

Królik Polskiwieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów[4][5]. Leży przy DW887.

Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. Wieś klucza jaśliskiego biskupów przemyskich[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś lokowana przez księcia Władysława Opolczyka pod nazwą Johane, Hanzloni dicto Ion.., que debet nuncupari Johane (1389). Crolicow 1426, Krolika 1599, Krolik 1635. Nazywała się też Królikowa. Dopiero w XVII w. przybrała obecne brzmienie. Być może nazwa pochodzi od staropolskiego królik, mały król namiestnik królewski zarządzający pewnym terytorium, lub od niem. nazwiska Kroll.

W 1386 wieś wraz z całym tzw. kluczem jaśliskim (Jaśliska, Zyndranowa, Jasionka, Lubatowa) stała się własnością Zyndrama z Maszkowic w wyniku darowizny królewskiej Władysława Jagiełły. Zyndram z Maszkowic w 1386 założył wieś Johanne – dziś Królik Polski.

Zyndram z Maszkowic - miecznik krakowski, podarował w 1389 Janowi Gandzlowi las między Jaśliskami a Desznem dla założenia osady na prawie magdeburskim. Nowa wieś nazwana została Królikowa, później Królik W 1434 właściciel Andrzej z Łubna (puszkarz królewski – wójt Jaślisk) na polecenie Władysława Jagiełły sprzedał wieś biskupowi przemyskiemu Januszowi z Lubienia, który wykupił wójtostwo w Brzozowie.

Parafia powstała w 1460 dzięki biskupowi przemyskiemu Mikołajowi z Błażejowa. W XV w. istniał tu dwór biskupi. Najazdu na ten dwór dokonał pod namową Katarzyny Gorajskiej Sienieńskiej Piotr Czarnocki. W 1624 najazd tatarski zniszczył miejscowość. W 1647 wybudowano tu kościół i zakrystię, a po spaleniu, w połowie XVIII w., wybudowano nową drewnianą świątynię. Podczas potopu szwedzkiego miejscowość w 1657 zniszczona przez Jerzego II Rakoczego i w 1677 przez karpackich opryszków tołhajów.

W latach 1768–1772 tereny te były objęte walkami konfederatów barskich. W 1847 panowała tu epidemia cholery. W 1898 wieś liczyła 715 osób oraz 124 domy, powierzchnia wsi wynosiła 11,40 km². Do 1914 wieś należała do starostwa sanockiego, w powiecie sądowym Rymanów.

W czasie I wojny światowej w 1915 doszło tu do zaciętej bitwy między Rosjanami a Austriakami. Działały tu Drużyny Bartoszowe. We wsi mieszkała ludność w zdecydowanej większości polska.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie sanockim województwa lwowskiego. W czasie II wojny światowej: 9 września 1939 wkraczający Wehrmacht rozstrzelał tu 4 mężczyzn. W listopadzie 1942 policja niemiecka i SS rozstrzelała 3 Polaków i 6 Ukraińców podejrzanych o działalność w ruchu oporu. 12 grudnia 1942 w czasie pacyfikacji wsi Niemcy zamordowali 9 mieszkańców wioski, a wielu aresztowano i wywieziono do obozów. U podnóża kościoła znajduje się pomnik ku czci pomordowanych. Tu także rozstrzelano 12 partyzantów, których w miejscowej szkole hitlerowcy skatowali, a później zamordowali. W lesie w zbiorowej mogile leży około 100 pomordowanych. W czasie walk w II wojnie światowej częściowo został zniszczony kościół.

W latach 1944-1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 24 Polaków[8].

Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 r. we wsi zamieszkiwały 774 osoby[9].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zabytkowy kościół parafialny

Urodzeni w Króliku Polskim[edytuj | edytuj kod]

Współpraca[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość partnerska:

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 62347
  2. Dane demograficzne gminy Rymanów
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 622 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  7. Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.
  8. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 947-948, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  9. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-15].
  10. Marian Hubert Terlecki, Udział mieszkańców Krosna i regionu w Powstaniu Styczniowym [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 5, Krosno 2010, s. 136

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]