Krzcięcice
Na mapach: 
50°35′08″N 20°10′34″E/50,585556 20,176111
50°35′08″N 20°10′34″E/50,585556 20,176111| wieś | |
 Kościół pw. św. Prokopa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
178[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0267074 |
Położenie na mapie gminy Sędziszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°35′08″N 20°10′34″E/50,585556 20,176111[1]
| |
Krzcięcice – wieś sołecka[4] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[5][6][7], nad rzeką Mierzawą.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzcięcice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0993260 | Raj | kolonia |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed rokiem 1167 wieś stanowiła własność arcybiskupa gnieźnieńskiego, następnie przeszła na własność klasztoru cystersów w Jędrzejowie. W roku 1166 rzeczony arcybiskup gnieźnieński Jan nadaje klasztorowi jędrzejowskiemu między innymi kupioną przez siebie wieś Krzcięcice (Kodeks Małopolski t.2, 374 - tekst wydany został pod datą 1174-5, Długosz wspomina o tym w L.B. t.3 s.362). Przed rokiem 1346 wieś stała się z własnością szlachecką [8]. W roku 1346 w księgach ziemskich występuje Piotr zwany Garb dziedzic Chrancicz (Krzęcic) (Kodeks Małopolski t.3, s.680).
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Późnogotycki kościół pw. św. Prokopa, wybudowany w latach 1531–1542. Pierwsze wzmianki o kościele i parafii pochodzą z 1325 lub 1326 r., nie wiadomo jednak, kto ufundował, prawdopodobnie w 1314 r., drewniany kościół pw. św. Prokopa. Po pożarze, z którego ocalała modrzewiowa dzwonnica, w latach 1531–1542 wzniesiono obecny murowany z fundacji dziedzica Jerzego Niemsty Kuli z rodu Jastrzębiec. Na tablicy erekcyjnej zapisano rok ukończenia budowy 1542; tuż obok na gzymsie wykute jest imię budowniczego: ALBERTUS MURATOR FORM; tablica znajduje się na wschodniej ścianie kościoła, nad nieistniejącym już freskiem. W 2. poł. XVI w. kościół pełnił funkcję zboru kalwińskiego[potrzebny przypis]. Syn fundatora przekazał kościół na potrzeby braci polskich[9]. Konsekrowany w 1670 r. przez bpa Mikołaja Oborskiego. Kościół jest orientowany, murowany z cegły w stylu późnogotyckim, składa się z nawy dwuprzęsłowej i węższego prostokątnego prezbiterium dwuprzęsłowego. Po bokach nawy dwie kaplice. Do kościoła dobudowana jest od północy zakrystia, a od strony zachodniej wysoka kruchta. W kościele do połowy XX w. na ścianach była polichromia, jednak w trakcie remontu w 1956 r. została zamalowana. Obecnie można zobaczyć gwiaździste sklepienia w układzie żeber kamiennych, o zwornikach ozdobionych herbami Jastrzębiec i Topór.Pomnik nagrobny fundatora znajduje się w kaplicy Mariackiej, zwanej lokalnie Matką Boską Krzcięcicką. W kościele znajdują się 7-głosowe organy o trakturze pneumatycznej, prospekt organowy neogotycki. Na parapecie chóru znajduje się seria malowideł ukazujących żywot św. Prokopa. Kościół oraz dzwonnica są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.132/1-2 z 24.12.1932 (wypis) i z 11.02.1967)[10]
- dzwonnica drewniana z XVIII w.
- zespół dworski: dwór z połowy XIX w. i park z XIX w. (nr rej.: A.133/1-2 z 7.12.1957 i z 3.05.1977)[10]
- nieczynny drewniany młyn wodny z 1892 r.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63090
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 625 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ Krzcięcice, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Ludwik Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich. Kraków 1852, t.II, s. 125-126.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 9 [dostęp 2015-10-19].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia parafii na stronie diecezji kieleckiej
- Krzcięcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 770.
- Krzcięcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 179.
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Integralne części wsi |
|
