Obieg materii w przyrodzie

Obieg materii w przyrodzie – proces ciągłego krążenia w przyrodzie związków i pierwiastków chemicznych, w tym biogenów (np. węgiel, azot, siarka, tlen, fosfor) pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska, m.in. między organizmami żywymi i ich siedliskiem. Występuje on nie tylko na Ziemi, ale także na innych planetach, planetach karłowatych, księżycach i gwiazdach.

Pobrane w postaci prostych związków ze środowiska nieożywionego pierwiastki są przez samożywnych producentów przekształcane w związki organiczne i wbudowywane w strukturę własnych organizmów, bądź też wykorzystywane do uzyskiwania z nich energii. Kolejne szczeble konsumentów na piramidzie troficznej wykorzystują uzyskane z innych organizmów związki do tych samych celów.

Materia organiczna obumierających organizmów powraca do środowiska po rozłożeniu przez reducentów między innymi jako rozpuszczalne w wodzie sole mineralne.

Zjawisko to dotyczy m.in.:

• azotu – cykl azotowy
• węgla – obieg węgla w przyrodzie
• siarki – cykl siarki
• tlenu – cykl tlenu i cykl ozonowy
• wodoru – cykl wodoru
• fosforu – cykl fosforu
• innych pierwiastków o mniejszym znaczeniu biologicznym (np. żelaza).
• wody – cykl hydrologiczny
• litosfery – cykl skalny
• dwutlenku węgla – cykl węglanowo-krzemianowy

Zobacz też

• cykl biogeochemiczny

Bibliografia

• Aneksy do Encyklopedii PWN – obieg materii w przyrodzie
• Obieg materii w ekosystemie. zdch.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-23)].

Linki zewnętrzne

• January Maciej Weiner: „Biogeochemia” w: Materiały dydaktyczne UJ; kurs „Ekologia” dla „Biotechnologii”, wyd. www.eko.uj.edu.pl
• prof. dr hab. inż. Zygmunt Kowalski, dr. inż. Katarzyna Gorazda (Politechnika Krakowska): Ekologia > Cykle biogeochemiczne. chemia.pk.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].