Książ Mały
50°26′21″N 20°12′39″E/50,439167 20,210833| wieś | |
 Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
164[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
32-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KMI |
| SIMC |
0246563 |
Położenie na mapie gminy Książ Wielki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu miechowskiego  | |
| 50°26′21″N 20°12′39″E/50,439167 20,210833[1]
| |
Książ Mały – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Książ Wielki[4].
W 1595 roku wieś położona w powiecie ksiąskim województwa krakowskiego była własnością starosty chęcińskiego Piotra Myszkowskiego[5]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Książ Mały. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na przełomie XIV i XV w. właścicielami Książa Małego byli Niemstowie Kule herbu Jastrzębiec. W tym okresie powstał kościół parafialny. Pleban z Książa Małego Mikołaj został zamordowany w 1463 w kościele w Słaboszowie. W XVI w. w Książu Małym powstała szkoła katolicka. Około 1710 powstała figura Jana dłuta Jerzego Hankisa, która znajduje się w kościele.
Po powstaniu listopadowym dobra ziemskie Książ Mały będące własnością Jana Olrycha Szanieckiego zostały skonfiskowane za jego udział w powstaniu a on sam został skazany na karę śmierci[6][7]. W 1863 przez Książ Mały maszerował Adam Chmielowski. W pobliskim Giebułtowie zabito trzech chłopów, uczestników powstania styczniowego, których pochowano na cmentarzu w Książu Małym.
W 1884 szkołę katolicką przekształcono w szkołę elementarną z językiem wykładowym rosyjskim. W tym czasie Książ Mały był siedzibą gminy. W 1914 przez wieś przemaszerowała Pierwsza Kompania Kadrowa. Pod koniec sierpnia 1944 hitlerowcy dokonali pacyfikacji Książa Małego.
W 1963 r. wybudowano nowy budynek szkoły podstawowej. Z początkiem XXI w. PKS Będzin i PKS Miechów zlikwidowały wszystkie połączenia z Książem Małym.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8]:
- Kościół pw. Narodzenia NMP oraz dzwonnica drewniana z 1724 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64151
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 639 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
- ↑ Andrzej Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie i okolicach, Pińczów 1992, s.16.
- ↑ Tygodnik Petersburski 1834, nr 89, s. 533.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.