Kukal bażanci

Kukal bażanci
	Centropus phasianinus
	(Latham, 1801)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kukułkowe
Rodzina	kukułkowate
Podrodzina	kukale
Plemię	Centropodini
Rodzaj	Centropus
Gatunek	kukal bażanci
Synonimy
	Cuculus phasianinus Latham, 1801;
	Cuculus phasianinus Latham, 1801;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kukal bażanci^[4] (Centropus phasianinus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kukułkowatych (Cuculidae). Zasiedla północną oraz wschodnią Australię, znaczną część Nowej Gwinei, Timor oraz Wyspy Kai. Nie jest zagrożony.

Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 7 podgatunków C. phasianinus^[5]:

kukal lśniący (C. p. spilopterus) G. R. Gray, 1858 – Wyspy Kai (południowo-wschodnie Moluki); niekiedy uznawany za osobny gatunek.
kukal timorski (C. p. mui) I. J. Mason & McKean, 1984 – Timor (wschodnie Małe Wyspy Sundajskie); znany tylko z jednego okazu, może reprezentować odrębny gatunek^[2].
C. p. propinquus Mayr, 1937 – północna Nowa Gwinea
C. p. nigricans (Salvadori, 1876) – południowo-wschodnia Nowa Gwinea i sąsiednie wyspy; obejmuje populację wydzielaną niekiedy jako kolejny podgatunek – C. p. obscuratus.
C. p. thierfelderi Stresemann, 1927 – południowa Nowa Gwinea i wyspy w Cieśninie Torresa
C. p. melanurus Gould, 1847 – północna, północno-zachodnia Australia
kukal bażanci (C. p. phasianinus) (Latham, 1801) – wschodnia Australia

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Charakterystyka: Większy od kruka, ale lżejszy. Dosyć długi, szary dziób. Czerwone oczy samca, u samicy pomarańczowe, kontrastują z czarnym wierzchem ciała oraz całym spodem, łącznie z nogami. Skrzydła brązowe w białe plamki. Ogon również, ale tylko po bokach. Jest on długi i szeroki. Skrzydła także szerokie. Młode mają brązową głowę i płowe plamki.
Wymiary

długość ciała: 61–79 cm
rozpiętość skrzydeł: 51–56 cm
masa ciała: 198–482 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Bagna oraz brzegi rzek, ponadto uprawy trzciny cukrowej i podszyt.
Zachowanie: Żyje samotnie. Kiedy czeka na zdobycz, zazwyczaj leży nisko w ukryciu.
Głos: Huczące i niskie opadające „hu...”, wydaje je w długich seriach. Głos alarmowy to syczenie.
Pożywienie: Głównie owady, ale zjada także małe kraby, kręgowce oraz pisklęta.
Lęgi: Często wyprowadza kilka lęgów. Gniazdo jest osłoniętą platformą z trawy ukrytej w kępie. Później kukal dodaje do niej patyki i małe gałęzie. Swoje 3, 4 lub 5 jaja wysiaduje przez 15 dni. Młode umieją latać po 17 dniach.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kukala bażanciego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity w pobliżu wybrzeży i rzadszy w pobliżu obszarów suchych. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3]. Kukala lśniącego (C. p. spilopterus) IUCN uznaje za osobny gatunek i również zalicza go do kategorii LC; ptak ten opisywany jest jako pospolity do bardzo pospolitego, a trend liczebności jego populacji uznawany jest za stabilny^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Centropus phasianinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Pheasant Coucal (Centropus phasianinus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ ^a ^b Centropus phasianinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Centropodini Horsfield, 1823 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-29].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-07]. (ang.).
↑ BirdLife International, Centropus spilopterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-29] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

D. Chandler, D. Couzens, E. Dunn, J. Elphic, R. Hume i inni: Ptaki. Warszawa: MULTICO, 2008, seria: Fakty o zwierzętach świata. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Centropus phasianinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Pheasant Coucal (Centropus phasianinus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[iucn-3] Centropus phasianinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Centropodini Horsfield, 1823 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-29].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-07]. (ang.).

[iucn1-6] BirdLife International, Centropus spilopterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-29] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]