Kultura Terramare

Europa około roku 1200 p.n.e.:

     kultura nordyjska

     kultury pól popielnicowych

     kultury pól popielnicowych

     kultura łużycka

     kultura atlantycka

     kultura Terramare

     kultura knowiska

     kultury naddunajskie

Kultura terramare to kultura epoki brązu występująca w północnych Włoszech, głównie na Nizinie Padańskiej, w XV-XIII w.p.n.e.

Geneza

Kultura ta jest kontynuacją kultury Polada zajmującej ten sam obszar. Nazwa kultury terramare pochodzi od określenia terra marna, terminu używanego przez dziewiętnastowiecznych agronomów do opisu urodzajnej ziemi używanej jako nawóz, a pozyskiwanej z wielowarstwowych depozytów archeologicznych, pochodzących z epoki brązu.

Osadnictwo i budownictwo

Osiedla typu terramare rozwijały się szczególnie na terenie położonym na południe od Padu, na nizinie nadpadańskiej. Wznoszono tu osady obronne (niewielkie 1-2 ha), otoczone wałem i rowem. Konstrukcje te obok znaczenia militarnego służyły też prawdopodobnie jako ochrona przeciwpowodziowa dla osady. Osiedla tego typu były intensywnie zamieszkane i zabudowane budynkami czworobocznymi. Pozostałości tych osad widoczne są jeszcze obecnie w postaci pagórków wznoszących się na nizinie nadpadańskiej na podobieństwo telli z Kotliny Karpackiej. Przez środek osady prowadziła droga. Rozwijały się nadal osiedla palafitowe na jeziorach na północ od Padu.

Gospodarka

Rozwój rolnictwa. Uprawiano głównie pszenice. Udomowiono i hodowano świnie, owce, kozy, osły, konie.

Ceramika

Ceramika kultury terramare stanowi kontynuacje ceramiki kultury Polada. Naczynia są zaopatrzone w ucha i uchwyty plastyczne, niekiedy o zoomorficznych kształtach. Spotyka się zdobienie naczyń żłobkami, guzami i girlandami. Naczynia nie są zbyt zróżnicowane w formie.

Obrządek pogrzebowy

Zmarłych chowano początkowo niespalonych. Dopiero w późniejszych fazach kultury pojawił się ciałopalny obrządek pogrzebowy, który następnie został rozpowszechniony na terenie całej Italii.

Bibliografia

• Marek Gedl, Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna, część III Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Europie, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1985.