Kusacz pampasowy
| Eudromia elegans[1] | |||||
| I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1832[2] | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
kusacz pampasowy | ||||
| Synonimy | |||||
|
| |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Kusacz pampasowy[12], kurak stinamu[potrzebny przypis] (Eudromia elegans) – gatunek średniego ptaka lądowego z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kusacz pampasowy występuje w zależności od podgatunku[13][14]:
- E. elegans intermedia – północno-zachodnia Argentyna, być może także skrajnie południowa Boliwia
- E. elegans magnistriata – północno-zachodnia Argentyna
- E. elegans riojana – zachodnio-środkowa Argentyna
- E. elegans albida – zachodnio-środkowa Argentyna
- E. elegans wetmorei – zachodnia Argentyna
- E. elegans numida – środkowa Argentyna
- E. elegans elegans – południowo-środkowa Argentyna
- E. elegans multiguttata – wschodnio-środkowa Argentyna
- E. elegans devia – południowo-zachodnia Argentyna
- E. elegans patagonica – południowe Chile (region Aysén) i południowa Argentyna
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
- Długość ciała 37,5–41 cm; masa ciała samic 709–892 g, samców 676–809 g[13]. Ptak pokroju kuropatwy, z małą głową i krótkimi skrzydłami. Samiec i samica ubarwione podobnie, jednak samica nieco bardziej kontrastowa. Wierzch ciała brązowy z białymi i czarnymi plamkami. Szyja i pierś rdzawożółta z ciemnym rysunkiem, brzuch żółty. Głowa brązowa z białymi kresami. Na głowie czub z piór, zazwyczaj złożony do tyłu, może być jednak stroszony. Dziób krótki i cienki, lekko zakrzywiony do dołu. Nogi w kolorze od jasnoszarego do szarobrązowego, z trzema dużymi palcami skierowanymi do przodu (brak tylnego palca).
- Zachowanie
- Prowadzi naziemny tryb życia. Prawie w ogóle nie lata, jedynie w sytuacji zagrożenia podrywa się na chwilę w powietrze, by za chwilę wylądować. Zimą kusacze pampasowe zbierają się w grupki od 6 do 30 ptaków i wspólnie przemierzają duże połacie terenu w poszukiwaniu pożywienia. Latem, kiedy jest obfitość pożywienia, pozostają z reguły na niewielkim obszarze.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Otwarte, suche tereny trawiasto-krzewiaste: pampa, puna i chaco. Występują na wysokościach od poziomu morza do 2500 m n.p.m.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Wszystkożerne. Głównie nasiona i owoce zbierane z ziemi lub niskich krzewinek, ale także pąki, liście, kwiaty, a nawet korzonki. Zjadają również owady i ich larwy oraz mięczaki. Z reguły zimą są wyłącznie roślinożerne, a latem, kiedy występuje obfitość owadów, przestawiają się bardziej na pokarm zwierzęcy. Aby ułatwić rozdrabnianie pokarmu, połykają małe kamyki.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Samce żyją w poligamii, a samice w poliandrii. Wyprowadzają jeden lęg w roku (w przypadku poliandrii może być kilka zniesień), od czerwca-sierpnia aż po listopad. Większość jaj jest składana w październiku.
- Gniazdo
- Na ziemi, uwite z części roślin.
- Jaja
- Samica składa 5–9 jaj w kilku gniazdach. Jaja są owalne, błyszczące, w różnych kolorach: zielone, turkusowe, ciemnoczerwone lub ciemnobrązowe, zawsze jednolicie ubarwione, bez plamek.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez samca, od zniesienia pierwszego jaja przez okres 20–21 dni. Samiec siedzi na jajach nieprzerwanie przez długie godziny, opuszczając gniazdo tylko rano w celu znalezienia pożywienia.
- Pisklęta
- Pisklęta są okryte gęstym, niepozornie ubarwionym puchem. Są wychowywane przez samca.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza pampasowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku ptak ten opisywany był jako dość pospolity. Jego liczebność spada ze względu na polowania i utratę siedlisk[11].
Naturalnymi wrogami kusaczy pampasowych są skunksy, lisy, dzikie koty oraz ptaki drapieżne, takie jak myszołów rdzawogrzbiety.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Eudromia elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b I. Geoffroy Saint-Hilaire. Eudromie. Eudromia. Isid. Geoff. „Magasin de Zoologie”. 2, s. cl. 2, s. 3, ryc. 1, 1832. (fr.).
- ↑ a b R. Dabbene & M. Lillo. Description de deux nouvelles espèces d’oiseaux de la Républic Argentine. Un perroquet du genre Cyanolyseus et un tínamou du genre Calopezus. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 24, s. 192, 194, ryc. xii, 1913. (fr.).
- ↑ a b A.W. Wetmore. Three new birds of the family Tinamidae from South America. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 11, s. 437, 1921. (ang.).
- ↑ a b C.Ch. Olrog. Eudromia formosa (Lille) y Eudromia elegans. Univ. Nac. de Tucuman, Instituto "Miguel Lillo". „Neotrópica”. 5, s. 19, 1959. (hiszp.).
- ↑ Banks 1977 ↓, s. 537.
- ↑ Banks 1977 ↓, s. 536.
- ↑ Conover 1950 ↓, s. 367.
- ↑ Conover 1950 ↓, s. 369.
- ↑ Conover 1950 ↓, s. 364.
- ↑ a b BirdLife International, Eudromia elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-02] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) – kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].
- ↑ a b V. Gomes: Elegant Crested-Tinamou (Eudromia elegans), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.elctin1.01. [dostęp 2021-10-10]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-10]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- H.B. Conover. A study of the elegant tinamous Genus Eudromia. „Fieldiana. Zoology”. 31 (38), s. 363–374, 1950. (ang.).
- R.C. Banks. A Review Of The Crested Tinamous Aves Tinamidae. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 89 (46), s. 529–544, 1977. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).