Kwas metafosforowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Kwas cyklo-trifosforowy)
Kwas trimetafosforowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

H3P3O9

Inne wzory

(HPO
3
)
3

Masa molowa

239,94 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

13566-25-1

PubChem

510

Podobne związki
Podobne związki

kwas fosforowy, kwas metafosfonowy

Kwas metafosforowy, nazwa Stocka: kwas metafosforowy(V) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy kwasów tlenowych o empirycznym wzorze sumarycznym HPO
3
. Otrzymać go można w formie szklistej masy przez ogrzewanie kwasu fosforowego w temperaturze ok. 320 °C[1]. Składa się z mieszaniny kwasów cyklo-polifosforowych opisywanych wzorem ogólnym (HPO
3
)
n
, gdzie n = liczba jednostek fosforanowych (n ≥ 3), przy czym scharakteryzowane są związki o n = 3 lub 4[2].

Najmniejszą strukturę w tej serii (n = 3) stanowi kwas trimetafosforowy (cyklo-trifosforowy), (HPO
3
)
3
lub H
3
P
3
O
9
, tworzący pierścienie sześcioczłonowe (systematyczna nazwa addytywna według IUPAC: tri-μ-oksydo-tris(hydroksydooksydofosfor)[3]).

Znaczenie ma też kwas tetrametafosforowy (cyklo-tetrafosforowy), (HPO
3
)
4
lub H
4
P
4
O
12
, CAS 13598-74-8. Można go otrzymać w reakcji dekatlenku tetrafosforu z kontrolowaną ilością wody w temperaturze 0 °C[2]:

P
4
O
10
+ 2H
2
O → (HPO
3
)
4

Sole kwasów metafosforowych to metafosforany (cyklo-polifosforany), które są dobrze poznane dla n = 3–8, natomiast większe pierścienie zostały jedynie zidentyfikowane w mieszaninach[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 681, ISBN 83-01-13654-5.
  2. a b c N.N. Greenwood, A. Earnshaw, Chemistry of the elements, Oxford–New York: Pergamon Press, 1984, s. 617–618, ISBN 0-08-022057-6.
  3. Neil G. Connelly i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, ISBN 978-0-85404-438-2 (ang.).