Larwy (mitologia)
Larwy (łac. lārvae, lp. lārva) – w mitologii rzymskiej złe duchy, będące duszami ludzi, którzy za życia popełnili ciężką zbrodnię lub zginęli nagłą i gwałtowną śmiercią, i nie zostali należycie pochowani[1][2][3]; odpowiednik dzisiejszych upiorów.
Pojawiały się jako widma lub szkielety, zsyłając na żyjących strach, choroby nerwowe i epilepsję. Z czasem utożsamiono je z lemurami (lemures)[1]; św. Augustyn uważał je nawet za ich synonim[3]. Na równi z nimi składano im corocznie w maju ofiary przebłagalne podczas archaicznych ceremonii zwanych Lemuria, rzucając w otchłań ciemności ziarna czarnego bobu wraz z zaklęciami, aby opuściły domostwo[4].
W takim też znaczeniu wymieniane są przez rzymskich autorów, np. przez Plauta (Jeńcy 598) czy Apulejusza (Metamorfozy IX 29,3)[5]. Ówczesne świadectwa opisują je w dwojakiej postaci: jako blade upiory o ściągniętym obliczu bądź jako groteskowe szkielety i marionetki (przedstawiane tak np. w farsach i widowiskach ludowych, z przykładem podobnego wyobrażenia w Satyrykach Petroniusza). Dręczone przez nie osoby nazywano „utajnionymi chorymi”[3].
We współczesnym słownictwie był to dawniej synonim straszydła, uciążliwej mary (maszkary), dręczącej zjawy, widziadła albo upiora[2]. W tym znaczeniu użyte również przez poetę[6]:
- Same się z mogił ruszają pokłady
- I larwy stają widomie.
- (A. Mickiewicz, ballada To lubię, 19-20)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996. ISBN 83-7132-266-6.
- ↑ a b Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: PWN, 1991, s. 493. ISBN 83-01-08730-7.
- ↑ a b c Erberto Petoia: Wampiry i wilkołaki. Źródła, historia, legendy od antyku do współczesności. Kraków: Universitas, 2004, s. 44-45. ISBN 83-242-0341-9.
- ↑ Jean-Claude Fredouille: Słownik cywilizacji rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996, s. 168. ISBN 83-85348-76-X.
- ↑ Słownik łacińsko-polski. Marian Plezia (red.). T. 3. Warszawa: PWN, 1998, s. 321. ISBN 83-01-12634-5.
- ↑ Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW, 1997, s. 577. ISBN 83-06-02646-2.
