Laskowice (powiat prudnicki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Laskowice
wieś
Ilustracja
Centrum wsi (2011)
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Lubrza

Liczba ludności (2011)

101[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-231[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0498365

Położenie na mapie gminy Lubrza
Mapa konturowa gminy Lubrza, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Laskowice”
Ziemia50°20′04″N 17°42′06″E/50,334444 17,701667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Laskowice (niem. Laßwitz, cz. Lasovice[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza[5][6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 96 osób[7].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, tuż przy granicy z Czechami, we wschodniej części Obniżenia Prudnickiego. Należy do Euroregionu Pradziad[8]. Leży na obszarze 392 ha, w niewielkim zagłębieniu terenu (suchej dolinie erozyjnej)[9].

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

W Laskowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Laskowic wynoszą 627 mm. Dominują wiatry zachodnie[10].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

W 1228 wieś została zanotowana w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Lascovici”[11]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Lascovez we fragmencie Lascovez decima more polonico[12][13].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Laswitz oraz staropolską Leskowicz we fragmencie: „Laswitz (1412 Leskowicz)”[14]. Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwa ta została zmieniona w okresie nazistowskim na Hohenschanz[15]. 9 grudnia 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Laskowice[16]

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Lascovez (ok. 1300), Lascovicz (1335), Laskowicz (1383), Leskowicz (1412), Laskowicz (1418), z Laskowicz (1453), Lagirowicz (1577), Lasswitz, villa (1579), Laswitz, villa (1638), Laschwitz, villa (1651), Laschwitz (1743), Laßwitz (1784), Laßwitz (1845), Laskowice – Lasswitz (1896), Laskowice (Lasswitz) – Hohenschanz (1939), Hohenschanz – Laskowice, -wic, laskowicki (1948), Laskowice, -wic (1981)[15].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Grodzisko Szwedzki Szaniec

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego, gdzie zanotowana została w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico[17]. W zachodniej części wsi znajduje się grodzisko Szwedzki Szaniec, składające się z dwóch nasypów. Według Zbigniewa Bagniewskiego, budowla obronna na niższym kopcu istniała na przełomie XIII i XIV wieku[18].

W kronice Racławic Śląskich podano informację, że w czasie rejzy husytów na Śląsk, w marcu 1428 husyci zabili mieszkańców Laskowic „do najmniejszego dziecka”. W czasie wojny trzydziestoletniej, w 1643 szwedzki feldmarszałek Lennart Torstensson rozbił obóz na granicy Nowego Browińca i Laskowic[19]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[20]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[21]. Friedrich Albert Zimmermann w 1784 notował, że w Laskowicach mieszkali zarówno katolicy, jak i ewangelicy[22]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa kopiącego łopatą w ziemi, zwróconego w prawo, a w otoku napis: LASWIZ. GEM: SIEG: (pol. Gmina Laskowice)[23].

Pieczęć Laskowic (1880)

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 196 mieszkańców Laskowic 190 posługiwało się językiem niemieckim, 5 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[24]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Laskowice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[25]. Do głosowania uprawnionych było w Laskowicach 221 osób, z czego 100, ok. 45,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 90, ok. 40,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 219 głosów (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 219 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 219 osób (100%), a za Polską 0 osób (0%)[26]. W Laskowicach działało graniczne przejście drogowe uruchomione na czas głosowania[27]. We wsi stacjonowało włoskie wojsko[28].

Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Laskowicach zamordowano 9 obywateli Polski[29]. W styczniu 1945 przez Laskowice przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców. Na trasie między Racławicami Śląskimi i Laskowicami w ciągu jednego dnia zastrzelono 10 więźniów[30]. Krótko przed nadejściem Armii Czerwonej w marcu 1945, około 250 mieszkańców Białej uciekających przed frontem zatrzymało się w gospodzie w Laskowicach. Czerwonoarmiści, którzy weszli do gospody, zgwałcili przebywające w niej kobiety i wszystkich ograbili. Kobiety, które próbowały uciec lub opierały się przemocy, zostały zastrzelone[31].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[32]. Wówczas w Laskowicach została osiedlona część polskich osadników z Małopolski[33].

W latach 1945–1950 Laskowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Lubrza[34], a w latach 1954–1972 do gromady Olszynka.

W latach powojennych, na wyższym nasypie grodziska w Laskowicach stała drewniana wieża triangulacyjna[18]. W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[35].

W 2010 Laskowice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[36]. 29 sierpnia 2014 w Laskowicach zorganizowany został protest mieszkańców sprzeciwiających się budowie elektrowni wiatrowej w odległości 600 m od zabudowy wsi[37]. Protestujący zablokowali drogę krajową, akcja polegała na ciągłym przechodzeniu przez przejście dla pieszych[38].

Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Murowana kaplica-dzwonnica z 1900

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Laskowicach chronione są[43]:

  • układ ruralistyczny, z 1 poł. XIII w.
  • zespół folwarczny, nr 1, z 2 poł. XIX w.
    • dom mieszkalny
    • obora
    • stodoła
  • kapliczka-dzwonnica, nr 5, z 1900 r.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy nr 22, z k. XIX w.
  • stodoła, nr 22, z XIX/XX w.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Droga krajowa nr 40 w Laskowicach

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez Laskowice przebiega droga krajowa:

Sieć uzupełnia droga wojewódzka:

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

W rejonie miejscowości przebiega linia kolejowa nr 137 łącząca Katowice z Legnicą przez Gliwice, Kędzierzyn-Koźle, Prudnik, Nysę, Świdnicę i Strzegom. Najbliższy przystanek kolejowy znajduje się w Dytmarowie.

Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]

Laskowice posiadają połączenia autobusowe z Głogówkiem, Głubczycami, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem, Lubrzą, Nowym Browińcem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Laskowice 01”, „Laskowice 02”, „Wieś”[44].

Transport autobusowy w Laskowicach obsługiwany był przez PKS Prudnik[45]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[46]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[47], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[48]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[49]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Laskowicach i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[50]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[51].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Katolicy z Laskowic należą do parafii Wszystkich Świętych w Nowym Browińcu (dekanat Głogówek)[52].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Laskowicach[53].

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

Przez Laskowice prowadzi szlak rowerowy[54]:

Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[55].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66622
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 640 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2022-01-17] (cz.).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-15].
  7. ↑ a b c Liczba mieszkańców Gminy Lubrza [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  8. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-11].
  9. ↑ LASKOWICE ... [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  10. ↑ Klimat: Laskowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-11].
  11. ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 145.
  12. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  13. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  14. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1096.
  15. ↑ a b Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. VI, L-Ma, hasło „Laskowice (4)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2005, s. 22. ISBN 83-88866-26-5.
  16. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
  17. ↑ Grünhagen 1857 ↓, s. 4.
  18. ↑ a b Propozycja wakacyjnej wyprawy rowerowej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 30 (660), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 23 lipca 2003, s. 11, ISSN 1231-904X.
  19. ↑ Historia Racławic Śląskich [online], raclawice.net [dostęp 2023-05-05] (pol.).
  20. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  21. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  22. ↑ Powiat prudnicki z perspektywy roku 1784 [online], hkknos.eu [dostęp 2023-11-08] (pol.).
  23. ↑ 944 Lasswitz (Laskowice) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  24. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 52.
  25. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  26. ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
  27. ↑ Stanisław Stadnicki, Wybierali Polskę, Niemcy, a czasem żonę, „Życie Głogówka”, 4 (305), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, kwiecień 2021, s. 12, ISSN 1425-9591.
  28. ↑ Krzysztof Strauchmann, Pomnik plebiscytu na Śląsku [online], Nasza Historia, 29 kwietnia 2016 [dostęp 2023-02-13] (pol.).
  29. ↑ Zestawienie Miejsc Zbrodni Popełnionych na Ludności Cywilnej przez Okupanta Hitlerowskiego na Ziemiach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa: Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, 1 września 2022, s. 191, ISBN 978-83-954388-3-7.
  30. ↑ Józef Mycak, Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 52, 56.
  31. ↑ Hanich 2009 ↓, s. 56.
  32. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  33. ↑ Hanich 2009 ↓, s. 115.
  34. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  35. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  36. ↑ Laskowice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 20 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  37. ↑ Krzysztof Strauchmann, Jednym wiatrak przeszkadza, innym nie, „Tygodnik Kędzierzyn-Koźle/Prudnik/Głubczyce”, Tomasz Kapica – redaktor prowadzący, 36 (282), bezpłatny dodatek do „Nowej Trybuny Opolskiej”, Opole: Pro Media, 5 września 2014, s. 1, OCLC 833857597.
  38. ↑ Andrzej Dereń, Protest przeciwko wiatrakom [online], tygodnikprudnicki.pl, 29 sierpnia 2014 [dostęp 2023-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-01].
  39. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-11].
  40. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-11].
  41. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 224.
  42. ↑ a b c d Wieś Laskowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  43. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków – tabela zbiorcza [online], bip.lubrza.opole.pl, 19 lutego 2021 [dostęp 2023-02-10].
  44. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Laskowice 01, gm. Lubrza [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  45. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  46. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  47. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  48. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  49. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  50. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  51. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  52. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  53. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  54. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  55. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Lubrza
Wsie
Osada
Integralne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Laskowice_(powiat_prudnicki)&oldid=73452353”