Lego. Obóz koncentracyjny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lego. Obóz koncentracyjny – instalacja polskiego artysty Zbigniewa Libery wykonana z klocków Lego, przedstawiająca po złożeniu niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny. Praca, należąca do nurtu sztuki krytycznej, powstała w 1996 roku. Wystawiono ją po raz pierwszy w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie[1]. Jest uważana za jedno z najważniejszych dzieł polskiej sztuki współczesnej[2][3].

Historia powstania[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Libera planował początkowo zbudowanie sowieckiego gułagu, jednak zmienił koncepcję na nazistowski obóz koncentracyjny, wyjaśniając to następująco: Terror niemiecki był zorganizowany, racjonalny, sowiecki – absolutnie chaotyczny. Moją intencją była refleksja nad racjonalizmem i edukacją[4]. Polski oddział firmy Lego współpracował z artystą przekazując potrzebne klocki[4]; pochodziły one z różnych zestawów (więźniowie to duchy z zestawu Piraci, strażnicy pochodzą z kolei z Posterunku Policji etc.). Stąd też na pudełku widnieje napis This work of Zbigniew Libera has been sponsored by Lego. Niektóre klocki Libera w niewielkim stopniu sam zmodyfikował[5]. Powstały trzy zestawy, w skład każdego z nich wchodzi siedem pudełek o różnych rozmiarach.

Udział w Biennale w Wenecji[edytuj | edytuj kod]

W 1997 roku Libera zgłosił zestaw do udziału w Biennale w Wenecji, jednakże kurator polskiego pawilonu Jan Stanisław Wojciechowski nie dopuścił tej pracy uzasadniając swą decyzję następująco: Strategie wyrazowe artysty nie zmierzają ku pogłębionej refleksji na temat najciemniejszej strony XX wieku ani krytyki podstępnego działania kultury masowej, natomiast zaczynają się niebezpiecznie pokrywać ze strategiami reklamowymi, z grami komercyjnego rynku[6]. Po ogłoszeniu tej decyzji Libera zrezygnował z udziału w Biennale. Jego instalacja nie spotkała się też ze zrozumieniem innych krytyków sztuki, pisano m.in. o wygłupie, nonszalancji, swobodnym traktowaniu bolesnego tematu[7].

Dalsze losy instalacji[edytuj | edytuj kod]

Po wybuchu skandalu związanego z wystawieniem pracy Libery w Wenecji centrala firmy Lego wniosła pozew przeciwko artyście, który jednak po pewnym czasie wycofano[4]. Jeden zestaw został zakupiony przez nowojorskie Muzeum Żydowskie[3], drugi trafił do Domu Historii Republiki Federalnej Niemiec w Bonn. Trzeci zestaw należał do norweskiego kolekcjonera; od niego Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odkupiło instalację pod koniec 2011 roku za sumę 245 tys. zł (55 tys. euro)[8], z czego ponad 153 tys. przekazało Towarzystwo Przyjaciół Sztuki Nowoczesnej (103 tys. zł pochodziło ze zbiórki publicznej, a 50 tys. ze środków własnych organizacji)[2].

Na 1 grudnia 2021 r. zaplanowano pierwszą w Polsce sprzedaż dzieła sztuki w technologii NFT, którym został zdigitalizowany wykrojnik jednego z opakowań zestawu lego sygnowany przez Zbigniewa Liberę[9].

W 2022 r. tygodnik "Polityka" uznał pracę Lego, obóz koncentracyjny za jedno z dziesięciu najważniejszych dzieł sztuki ostatniego trzydziestolecia[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dorota Jarecka: Warszawa walczy o obóz koncentracyjny z klocków Lego. Gazeta Wyborcza, 2011-12-08. [dostęp 2012-01-09].
  2. ↑ a b „Lego” Zbigniewa Libery kupione przez MSN. „Arteon”. 2(142), s. 4, luty 2012. ISSN 1508-3454. 
  3. ↑ a b Lego. Obóz koncentracyjny. Kolekcja Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. [dostęp 2012-08-28].
  4. ↑ a b c Zbigniew Libera – Lego. Galeria Raster. [dostęp 2012-01-09]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-01-08)].
  5. ↑ Zbigniew Libera – prace. Galeria Raster. [dostęp 2012-01-09]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-06-06)].
  6. ↑ Jacek Zydorowicz: Artystyczny wirus. Polska sztuka krytyczna wobec przemian kultury po 1989 roku. Warszawa: Instytut im. Adama Mickiewicza, 2005, s. 110. ISBN 83-60263-00-0.
  7. ↑ Jacek Zydorowicz: Artystyczny wirus. Polska sztuka krytyczna wobec przemian kultury po 1989 roku. Warszawa: Instytut im. Adama Mickiewicza, 2005, s. 114. ISBN 83-60263-00-0.
  8. ↑ Zebrano na „Lego” Libery. Gazeta Wyborcza, 2011-12-31. [dostęp 2012-01-09].
  9. ↑ Dzieło „Lego. Obóz koncentracyjny” pierwszą aukcją dzieła sztuki NFT w Polsce [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-02] (pol.).
  10. ↑ Piotr Sarzyński, Dzieła zebrane, [w:] Niezbędnik Inteligenta 30 lat Paszportów POLITYKI, 2022, s. 74.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lego._Obóz_koncentracyjny&oldid=72756979”