Leon Kieres

Leon Kieres

Data i miejsce urodzenia	26 maja 1948 Kolonia Zielona
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego
Okres	od 23 lipca 2012
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
Okres	od 30 czerwca 2000 do 29 grudnia 2005
Następca	Janusz Kurtyka
Odznaczenia

Leon Kieres przemawiający podczas 11. posiedzenia Senatu

Leon Kieres (ur. 26 maja 1948 w Kolonii Zielonej) – polski prawnik, profesor nauk prawnych, samorządowiec.

W latach 2000–2005 prezes Instytutu Pamięci Narodowej, w latach 2006–2007 przewodniczący sejmiku dolnośląskiego, senator IV i VII kadencji, od 2012 sędzia Trybunału Konstytucyjnego.

Życiorys

Wykształcenie i praca naukowa

Syn Józefa i Heleny. Szkołę podstawową oraz średnią ukończył w Koszalinie, gdzie zdał również egzamin maturalny. Od 1966 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie 20 czerwca 1970 uzyskał tytuł zawodowy magistra. Następnie rozpoczął studia doktoranckie, które zakończył obroną rozprawy doktorskiej w 1975. W 1985 otrzymał stopień doktora habilitowanego.

Od 1 października 1970 do 31 sierpnia 1971 pracował jako młodszy bibliotekarz w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. Następnie został zatrudniony na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego w Instytucie Nauk Administracyjnych w charakterze asystenta (od października 1971), adiunkta (od października 1976), docenta (od stycznia 1986), profesora nadzwyczajnego (od czerwca 1991). 22 października 1996 prezydent RP nadał mu tytuł profesora nauk prawnych. Objął następnie stanowisko profesora zwyczajnego Uniwersytetu Wrocławskiego. W pracy naukowej Leon Kieres zajął się administracyjnym prawem gospodarczym.

Działalność w latach 1980–2000

W latach 1980–2000 należał do NSZZ „Solidarność”. Brał udział w I Zjeździe „Solidarności” w Gdańsku w charakterze doradcy delegacji regionu Dolny Śląsk. Pełnił również funkcję eksperta prawnego Zarządu Regionu oraz sekretarza komisji zakładowej związku na Uniwersytecie Wrocławskim. Był także ekspertem tajnej Komisji Krajowej związku.

W 1990 i 1994 uzyskiwał mandat radnego Wrocławia. Będąc przedstawicielem rady miejskiej w sejmiku samorządowym, pełnił funkcję przewodniczącego prezydium. Podczas działalności samorządowej był także delegatem do Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego i członkiem prezydium, a także członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W 1994 został powołany do Rady ds. Samorządu Terytorialnego przy Prezydencie RP, a w 1998 wybrany w pierwszych powszechnych wyborach na radnego sejmiku dolnośląskiego z listy Unii Wolności.

W latach 1992–2004 reprezentował Polskę w Kongresie Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy. W 1995 został wybrany na wiceprzewodniczącego Izby Regionów Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych RE. Z ramienia Kongresu był obserwatorem wyborów samorządowych w Chorwacji w 1997 oraz wyborów municypalnych w Bośni i Hercegowinie w 1998.

W trakcie powodzi z lata 1997 we Wrocławiu brał udział w akcjach zarządzania kryzysowego i organizowania pomocy. W tym samym roku uzyskał mandat senatora IV kadencji z województwa wrocławskiego. W Senacie był wiceprzewodniczącym Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz członkiem Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.

Prezes IPN

8 czerwca 2000 Sejm wybrał go na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. 30 czerwca tego samego roku złożył ślubowanie, rozpoczynając tym samym urzędowanie. Zorganizował od podstaw centralę IPN oraz 11 oddziałów terenowych, inaugurując pracę trzech pionów merytorycznych: archiwalnego, prokuratorskiego i edukacyjnego. W trakcie urzędowania prowadził sprawę wyjaśnienia okoliczności pogromu w Jedwabnem oraz rozpoczęcia polskiego śledztwa w sprawie zbrodni w Katyniu.

Na początku 2005 „Gazeta Wyborcza” artykułem pod tytułem Ubecka lista krąży po Polsce ogłosiła w ten sposób fakt wyniesienia z biura IPN jawnej listy katalogowej osób z archiwalnego zasobu warszawskiego IPN przez ówczesnego dziennikarza „Rzeczpospolitej” Bronisława Wildsteina. 18 lutego Leon Kieres jako prezes IPN złożył przed Sejmem wyjaśnienia dotyczące okoliczności wyniesienia tej listy i sytuacji z tym związanej. Posłowie zaakceptowali przedłożoną informację 385 głosami za, 19 przeciw i 15 wstrzymującymi się.

Po upływie kadencji (30 czerwca 2005) kierował pracami IPN do momentu złożenia w dniu 29 grudnia 2005 ślubowania przed Sejmem przez nowego prezesa Janusza Kurtykę.

Działalność od 2005

W 2006 zdecydował się na start w wyborach samorządowych do sejmiku dolnośląskiego z pierwszej pozycji na liście Platformy Obywatelskiej w okręgu podwrocławskim. W wyborach tych został wybrany na radnego sejmiku, uzyskując najlepszy wynik w okręgu. 29 listopada na swoim pierwszym posiedzeniu sejmik wybrał (29 głosami za, przy 4 głosach wstrzymujących) go na swojego przewodniczącego. W wyborach parlamentarnych w 2007 z ramienia PO po raz drugi uzyskał mandat senatorski, otrzymując 259 453 głosy, najwięcej w okręgu wrocławskim. W Senacie objął funkcję przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. W 2011 nie uzyskał reelekcji. 13 lipca 2012 Sejm wybrał go na sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Kadencję rozpoczął 23 lipca 2012.

Odznaczenia i wyróżnienia

W trakcie swojej działalności publicznej i naukowej był odznaczany: w 1978 Brązowym Krzyżem Zasługi, w 1996 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski nadanym za wybitne osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju samorządu lokalnego oraz zasługi w pracy naukowo-dydaktycznej, w 1998 papieskim Orderem św. Sylwestra, w 2002 Medalem św. Jerzego przyznawanym przez redakcję „Tygodnika Powszechnego”. W styczniu 2004 z rąk Józefa Życińskiego, metropolity lubelskiego, otrzymał Medal Lumen Mundi. W 2004 „Gazeta Prawna” przyznała prezesowi IPN nagrodę Złoty Paragraf i tytuł Prawnika Roku 2003. Podczas inauguracji Jubileuszowego Roku Akademickiego 2004/2005 na Politechnice Gdańskiej otrzymał tytuł doktora honoris causa tej uczelni. Na początku 2005 odebrał – razem z ostatnim prezydentem RP na uchodźstwie Ryszardem Kaczorowskim – tytuł „Człowieka Roku 2004” przyznany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski oraz Federację Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP. 30 grudnia 2008 sejmik dolnośląski nadał mu tytuł honorowego obywatela Dolnego Śląska.

Bibliografia

• Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 23 lutego 2011].zły zapis daty dostępu
• {{{osoba}}}, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) .{{Ludzie nauki}} Brakujące pola: data dostępu oraz osoba. [dostęp 23 lutego 2011].