Leon Nowosielski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Nowosielski
Herb
Ślepowron
Rodzina

Nowosielscy herbu Ślepowron

Data i miejsce urodzenia

1698
Polska

Data i miejsce śmierci

1741
Polska

Ojciec

Antoni Karol Nowosielski – Kasztelan Nowogródzki

Matka

Helena Wrobek-Lettaw

Żona

Salomea Sapieha

Dzieci

Józef Nowosielski

Leon Nowosielski (ur. ok. 1698, zm. 1741)[1] z dóbr Lubczy n. Niemnem, podczaszy Wielkiego Księstwa Litewskiego[2], starosta luboszański, buńczuczny, pułkownik[3] królewski Wielkiej Wojny Północnej z nominacji króla Stanisława Leszczyńskiego, kolejny spadkobierca majątku rodzinnego i dzierżawca[4] m. Lubcza, od 1726[5] żonaty z Salomeą Sapieżanką. Posiadali dwór nieopodal zamku w Lubczy nad Niemnem, a także miasta Grodno, Wsielub, Oświeja wraz z okolicznymi dobrami ziemskimi.

Posiadane dobra ziemskie[edytuj | edytuj kod]

Majętności ziemskie Leona Nowosielskiego w postaci dóbr lubczańskich to obszar 9933 morg (5598 ha)[6], dzierżawione przez Nowosielskich starożytne miasteczko Lubcz woj. nowogródzkim, nad Niemnem posiadało w okolicy ok. 200 wiosek żydowskich, 32 sioła, tereny te zamieszkiwało ok. 6800 włościan o pracy pańszczyźnianej. Miasta Grodno, Wsielub, Oświeja i okoliczne dobra w guberni mińska, okolicy Nowogródka były uprzednio własnością rodzinną Antoniego, syna Wawrzyńca Nowosielskiego. Spisy i herbarze[7] zawierają informacje o dobrach ziemskich i majątkach. Miasto i okolice Wsielub o powierzchni 7582 dziesięcin należące do rodziny Nowosielskich składały się z 52 wiosek, 595 domów, 1 miasto, 19 uroczysk, 10 folwarków. Tereny te w początkach XVIII wieku zamieszkiwało ok. 3800 katolików i żydów. Od początku XVIII wieku majątek (8283,3 ha) należał do Nowosielskich, a następnie do Radziwiłłów. W II połowie XVIII wieku Wsielub przeszedł we władanie rodziny O'Rourke.

Nabyte od rodziny Sapiehów miasto Oświeja[8] z okolicznymi rozległymi dobrami o powierzchni 24814 dziesięcin (27109,29 ha) położone nad jeziorem oświejskim zawierały ok. 750 chrześcijan i 1470 żydów, czyli ok. 2200 mieszkańców. Na wielki majątek składały się 3 folwarki, 49 wsi, 623 domy. Od początku XVIII wieku do Nowosielskich należał jeden z rynków wraz z zabudowanymi dookoła 9 nieruchomosciami w mieście Grodnie. Był on nabyty od rodziny Potockich[9]. Rynek z nieruchomościami pozostawał w dobrach rodzinnych do II połowy XVIII wieku. Łącznie majątki rodzinne w Wielkim Księstwie Litewskim wynosiły: 4 miasta, ok. 300 wiosek, kilkadziesiąt folwarków, ok. 2000 domów, ok. 14 800 ludzi pracujących w licznych manufakturach i faktoriach na dobrach o powierzchni ok. 41 600 ha.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. doc. dr Inges Luksaites, Kulturu sankirtos, 60 mećiui, Diemendis, 2000, s. 354.
  2. Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Przegląd Historyczny, tom 96, PWN, 2005, s 47.
  3. Gebenther i Wolff, Polski Słownik Bigraficzny, tom 23, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, 1994, s. 21, 380.
  4. doc. dr Inges Luksaites, Kulturu sankirtos, 60 mećiui, Diemendis, 2000, s. 349, 353.
  5. Marcin Matuszewicz, Bohdan Królikowski, Dariusz życia mego: 1758-1764, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 737.
  6. Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Warszawa 1886, t. 5, s. 393-394.
  7. Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1895, t. 14, s. 65.
  8. Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Warszawa 1886, t. 7, s. 743-744.
  9. Jerzy Gordziejew, Socjotopografia Grodna w XVIII wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002, s. 132.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wydanie Wojska Polskiego

  • Wojsko Polskie Biuro Historyczne, Studia i materiały do historii wojskowości, tom 7, cz. 2, Poland, Zakład Historii Wojskowej do 1914 roku, 1995.

Herbarze

  • Seweryn hr. Uruski, Adam Amilkar Kosiński, Aleksander Włodarski, Rodzina, herbarz szlachty polskiej, Tom 12, Wydawnictwo Heroldium, Gebethner i Wolff, Warszawa 1915.
  • Xawery Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845.
  • Janusz Starykoń-Kasprzycki, Michał Dmowski, Polska encyklopedia szlachecka, Wydawn. Instytutu Kultury Historycznej, t. 2, 1937.

Polska

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]