Lepnica baldaszkowa

Lepnica baldaszkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	Atocion
Gatunek	lepnica baldaszkowa
	Nazwa systematyczna
	Atocion armeria (L.) Raf.; Autik. Bot.: 29 (1840)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lepnica baldaszkowa (Atocion armeria (L.) Raf.^[4]) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Pochodzi z południowej, środkowej i wschodniej Europy oraz Turcji, została zawleczona do wielu innych rejonów świata^[5]. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiana jako roślina ozdobna, czasami dziczejąca (efemerofit)^[6].

Rośliny z wschodnioeuropejskiej części zasięgu (występujące także we wschodniej Polsce) opisane zostały jako lepnica litewska (Silene lithuanica ≡ Atocion lituanicum), jednak w rewizji taksonomicznej rodzaju cechy diagnostyczne tego taksonu uznane zostały za mieszczące się w naturalnej zmienności Atocion armeria^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina jednoroczna lub dwuletnia o wysokości do 30 cm i szerokości do 15 cm.
Łodyga: Wzniesiona, lepka, wysokości ok. 40 cm, u góry rozgałęziona. Ulistnienie naprzeciwległe, liście nasadami obejmują łodygę.
Liście: Dolne skupione, łopatkowate, górne mniejsze, lancetowate do jajowatych.
Kwiaty: Różowe, jasnopurpurowe, rzadko białe, średnicy do 1,5 cm. Zebrane w wierzchotki formujące gęste nibybaldachogrona.

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna – jest uprawiana na rabatach i w ogródkach skalnych jako roślina jednoroczna (jeśli uprawia się ją z gotowych sadzonek) lub dwuletnia (jeśli uprawia się ją z nasion). Nadaje się do stref klimatycznych 6-10^[8]. Preferuje glebę średnio żyzną i przepuszczalną oraz słoneczne lub półcieniste stanowisko^[8]. Rozmnaża się z nasion wysiewanych wczesną jesienią lub sadzonek^[8]. Często rozsiewa się sama.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Synonimy homotypowe^[3]

Cucubalus fasciculatus Lam.
Lychnis armoraria Scop.
Silene armeria L.
Silene glauca Salisb.
Silene latifolia Gray
Silene variegata Fenzl

Synonimy heterotypowe^[3]

Atocion armeria var. lituanicum (Zapał.) Niketić & Stevan.
Atocion armeria var. sparsiflorum (Schur) Niketić & Stevan.
Atocion armeroides Raf.
Atocion lituanicum (Zapał.) Tzvelev
Cucubalus glaucus Spreng.
Silene berdaui Zapał.
Silene lituanica Zapał.
Silene mixta Fenzl
Silene subleopoliensis Zapał.
Silene umbellata Gilib.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-28] .
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ BožoB. Frajman BožoB., MikaelM. Thollesson MikaelM., BengtB. Oxelman BengtB., Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27] .
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[powo-3] Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-28] .

[4] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[klucz-6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[bozo-7] BožoB. Frajman BožoB., MikaelM. Thollesson MikaelM., BengtB. Oxelman BengtB., Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27] .

[E-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]