Lewica
Lewica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, używane odnośnie do ruchów żądających zmian polityczno-ustrojowych, społecznych i gospodarczych. Głównym założeniem lewicy jest dążenie do wolności, równości i sprawiedliwości społecznej[1].
Pochodzenie nazwy
Termin wywodzi się z okresu rewolucji francuskiej (1789), kiedy to w Zgromadzeniu Narodowym przedstawiciele szlachty, arystokracja i duchowieństwo zasiadali po prawej stronie sali, zaś po lewej politycy żądający przemian społecznych i politycznych, w tym sekularyzacji i wprowadzenia republikańskiego ustroju (lewica).
Określenie lewica przez cały XIX w. było kojarzone z ugrupowaniami republikańskimi i socjalistycznymi[2][3][4]. Termin prawica-lewica zaczął być szerzej używany w okresie hiszpańskiej wojny domowej lat 30. XX wieku[5].
Podział lewicy
Cechą wspólną ugrupowań lewicowych są wartości takie jak egalitaryzm, kolektywizm – wyższość równości nad wolnością oraz dobra grup społecznych nad jednostką. Lewica kieruje się aktywną rolą państwa w gospodarce, rozbudową programów socjalnych państwa, zwiększaniem wydatków na oświatę, służbę zdrowia oraz opiekę społeczną[6]. Z punktu widzenia Szkoły austriackiej lewicowy libertarianizm jest sprzecznością. Do XX wieku mianem lewicy określano republikanów i socjalistów, następnie termin ten przyjęto odnośnie nowych ruchów – ruchu praw obywatelskich, feminizmu, pacyfizmu, nowej lewicy[7] i ruchów ekologicznych[8][9]. Obecnie najsilniejszym nurtem lewicy jest socjaldemokracja[7]. Mianem skrajnej lewicy są z kolei określane ideologie anarchizmu i komunizmu[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Lewica. [w:] Portal Wiedzy [on-line]. http://portalwiedzy.onet.pl.+(pol.).
- ↑ Maass 2010 ↓, s. 164.
- ↑ Prawica. [w:] Portal Wiedzy [on-line]. http://portalwiedzy.onet.pl.+(pol.).
- ↑ Carlisle ↓, s. 693.
- ↑ Mowat ↓, s. 577.
- ↑ Lewica. [w:] Portal Wiedzy [on-line]. http://portalwiedzy.onet.pl.+(pol.).
- ↑ a b Lewica. [w:] Encyklopedia PWN [on-line]. http://encyklopedia.pwn.pl.+(pol.).
- ↑ Neumayer ↓, s. 167–175.
- ↑ Barry ↓, s. 249.
- ↑ Schmidt ↓, s. 128.
Bibliografia
- John Barry: International Encyclopedia of Environmental Politics. Taylor & Francis, 2002. ISBN 978-0415202855. Cytat: All surveys confirm that environmental concern is associated with green voting...[I]n subsequent European elections, green voters have tended to be more left-leaning...the party is capable of motivating its core supporters as well as other environmentally minded voters of predominantly left-wing persuasion....
- Rodney P. Carlisle: Encyclopedia of politics: the left and the right. T. cz.2. University of Michigan, 2005. ISBN 1-4129-0409-9.
- Alan Maass, Howard Zinn: The Case for Socialism. Haymarket Books, 2010. ISBN 978-1608460731.
- Charles Loch Mowat: Britain Between the Wars: 1918–1940. 1955.
- Eric Neumayer. The environment, left-wing political orientation, and ecological economics. „Ecological Economics”, 2004.
- Michael Schmidt, Lucien Van der Walt: Black Flame: The Revolutionary Class Politics of Anarchism and Syndicalism. Counter-Power 1.. AK Press, 2009. ISBN 978-1-904859-16-1.