Lidice

Lidice
	; Urząd gminy w odbudowanych Lidicach
Herb	Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	środkowoczeski
Powiat	Kladno
Powierzchnia	4,74
Wysokość	343
Populacja (2006); • liczba ludności	; 435
• gęstość	90
Kod pocztowy	273 54
	Położenie na mapie Czech Lidice
	50°09′N 14°12′E/50,144444 14,200278
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 18 lis 2017, była oparta na tej wersji.

Lidice (niem. Liditz) – wieś i gmina w Czechach, położona w kraju środkowoczeskim w powiecie Kladno na północny zachód od Pragi. Liczy 435 mieszkańców (2006).

Podczas II wojny światowej, 10 czerwca 1942 roku, Niemcy w ramach represji po zamachu na Reinharda Heydricha dokonali tu masowej eksterminacji ludności cywilnej (inne miejsce wymordowania ludności to wieś Ležáky). Po wojnie wieś została ponownie założona w ścisłym sąsiedztwie pierwotnych Lidic, a na miejscu starych Lidic znajduje się obecnie pomnik oraz muzeum.

Stare Lidice

Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1318. Przez całe wieki Lidice były niczym niewyróżniającą się rolniczą wsią w płytkiej dolinie Lidickiego potoku, która należała do dominium Buštěhrad. Najważniejszym zabytkiem oraz dominantą miejscowości był barokowy kościół parafialny św. Marcina. Wyraźniejszy wzrost liczby mieszkańców nastąpił w drugiej połowie XIX w. wraz z rozwojem górnictwa i hutnictwa w regionie pobliskiego miasta Kladno. W 1942 wieś liczyła 102 domy, w których zamieszkiwało łącznie 503 mieszkańców.

Przed tragedią

Po zamachu 27 maja 1942 na Protektora Rzeszy Reinharda Heydricha nasilił się terror władz niemieckich skierowany przeciwko narodowi czeskiemu. Po śmierci Heydricha 4 czerwca 1942 na skutek obrażeń odniesionych podczas zamachu, naziści zdecydowali się rozpocząć szeroko zakrojone akcje zastraszania ludności.

Znaczący udział w zagładzie Lidic miał ambitny sekretarz stanu protektora Rzeszy Karl Hermann Frank. Miał nadzieję, że akcją tą wzmocni swoją pozycję i zwiększy szanse na to, by zostać następnym protektorem. Zdecydował się on wykorzystać Lidice jako demonstrację swego „zdecydowanego postępowania”. 9 czerwca, przy okazji pogrzebu Heydricha, Frank osobiście przedstawił Hitlerowi w Berlinie swoje zamiary i od razu otrzymał zgodę Führera. Lidice miały zostać spalone i zrównane z ziemią, dorośli mężczyźni rozstrzelani, kobiety wysłane do obozów koncentracyjnych, a dzieci przekazane na „właściwe wychowanie”.

Zagłada Lidic

Wieczorem 9 czerwca Lidice otoczyły jednostki SS i niemieckiej policji, nikomu nie wolno było wyjechać ze wsi. Wójt został zmuszony do wydania wszystkich kosztowności gminnych. Mieszkańców po północy wyprowadzono z domów. Mężczyzn w wieku powyżej 15 lat zgromadzono w piwnicy i oborze gospodarstwa Horáka. Wszystkie wartościowe rzeczy (m.in. konie, bydło, maszyny rolnicze) zgromadzono i wywieziono do sąsiedniego Buštěhradu.

Rano 10 czerwca 1942 do Lidic przyjechał Karl Hermann Frank, żeby nadzorować likwidację wsi. Kobiety z dziećmi zamknięto w miejscowej szkole, a później przewieziono do sali gimnastycznej gimnazjum w Kladnie. W tym czasie ściany stodoły koło gospodarstwa Horáka obłożono materacami i siennikami oraz przygotowano pluton egzekucyjny. Lidickich mężczyzn przyprowadzano grupami (z początku pięcioosobowymi, później dziesięcioosobowymi) do ogrodu i rozstrzeliwano. W sumie zamordowano 173 mężczyzn. Najstarszy miał 84 lata, najmłodszy – 14 lat. Wszystkie budynki – łącznie ze szkołą, kościołem i plebanią – oblano benzyną i spalono.

W następnych tygodniach i miesiącach resztki budynków wysadzano w powietrze, cmentarz zniszczono, drzewa zrąbano, staw zasypano gruzami. W niektórych miejscach nawet przesunięto koryto potoku, żeby nic nie zostało na swoim miejscu. Miejsce, gdzie stały Lidice, miało zostać gołym polem i nazwa wsi miała zniknąć z map.

Los mieszkańców

W dniu 16 czerwca 1942 w Pradze rozstrzelano kolejnych 26 mieszkańców Lidic: 7 kobiet i 8 mężczyzn z rodzin Horáków i Stříbrnych, uwięzionych już wcześniej; 9 dorosłych mężczyzn, którzy znajdowali się feralnego dnia poza Lidicami (7 w pracy, 1 w szpitalu, 1 ukrywał się przez kilka dni w lesie) i 2 chłopców, u których stwierdzono dodatkowo, że już skończyli 15 lat.

W Kladnie przez trzy dni badano lidickie dzieci, na ile są z „punktu widzenia rasowego” nadające się do „przewychowania”. Troje wybrano od razu w Kladnie, kolejnych siedmioro w wieku do jednego roku życia oddano do niemieckiego sierocińca w Pradze Krči. Pozostałych 88 deportowano do Łodzi, gdzie siedmioro z nich przeznaczono na zniemczenie, a resztę, czyli 81 dzieci, 2 lipca przewieziono do obozu Kulmhof w Kulmhof an der Nehr (obecnie Chełmno nad Nerem), gdzie prawdopodobnie jeszcze tego samego dnia je zagazowano. Dodatkowo na śmierć wysłano do Kulmhofu jeszcze jedno z trojga dzieci pierwotnie wybranych na zniemczenie. Po wojnie udało się odnaleźć i zwrócić krewnym tylko 17 dzieci.

184 kobiety przewieziono do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, a 12 kolejnych do Ravensbrücku deportowano dodatkowo. W obozach zginęły 53 kobiety z Lidic.

W sumie zginęło 340 mieszkańców wsi (192 mężczyzn, 60 kobiet oraz 88 dzieci).