Liga Europy UEFA
Ilustracja | |
(2017/18) | |
Dyscyplina | |
---|---|
Organizator rozgrywek | |
Data założenia |
1971 / 2009 |
Poprzednia nazwa |
Puchar UEFA |
Sponsor tytularny | |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn |
194 |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca |
Tottenham Hotspur (1972) |
Obecny zwycięzca |
Manchester United (2017) |
Najwięcej zwycięstw |
Sevilla FC (5 razy) |
Strona internetowa |
Liga Europy UEFA (ang. UEFA Europa League, wym. /juːˈeɪ̯fə jʊˈɹoʊ̯pə ˈliːg/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskch, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /juːˈeɪ̯fə ˈkʌp/; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to Liga Europy UEFA (2017/2018).
Historia turnieju
- Osobny artykuł:
O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za jej oficjalny turniej[1].
Obowiązująca początkowo reguła "jedno miasto, jeden klub", pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).
W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].
System turnieju
Puchar UEFA 1971–2004
Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3 miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.
Puchar UEFA 2004–2009
Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:
- 24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
- 8 zespołów, które zajęły 3 miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.
Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.
Liga Europa UEFA
W 2008 roku zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europa UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej.
Faza kwalifikacyjna
Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają mecze w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.
W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:
- 2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino
- 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA[4],
- 29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA[4],
- 3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.
W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:
- 25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
- 24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
- 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
- 6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
- 6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.
W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:
- 40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
- 12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
- 3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
- 6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
- 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
- 3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.
W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:
- 35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
- 15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
- 3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
- 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
- 15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.
Faza grupowa
W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:
- 37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
- 10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.
- od sezonu 2012/2013 decyzja Komitetu Centralnego UEFA zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji. (Decyzja Komitetu Centralnego podczas posiedzenia w Mińsku 5 października 2010 roku).
Faza pucharowa
W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:
- 24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
- 8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.
Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.
Mecze finałowe
Puchar UEFA
Liga Europy:
Sezon | Zwycięzca | Pokonany | Wynik | Stadion |
---|---|---|---|---|
2009/2010 | Atlético Madryt | Fulham F.C. | 2-1 dogr. (1-1, 1-1, 1-1) | Volksparkstadion w Hamburgu |
2010/2011 | FC Porto | SC Braga | 1-0 (1-0) | Aviva Stadium w Dublinie |
2011/2012 | Atlético Madryt | Athletic Bilbao | 3-0 (2-0) | Stadionul Național w Bukareszcie |
2012/2013 | Chelsea F.C. | Benfica Lizbona | 2-1 (0-0) | Amsterdam ArenA w Amsterdamie |
2013/2014 | Sevilla FC | Benfica Lizbona | 0-0, k. 4-2 (0-0, 0-0, 0-0) | Juventus Stadium w Turynie |
2014/2015 | Sevilla FC | Dnipro Dniepropetrowsk | 3-2 (2-2) | Stadion Narodowy w Warszawie |
2015/2016 | Sevilla FC | Liverpool F.C. | 3-1 (0-1) | St. Jakob-Park w Bazylei |
2016/2017 | Manchester United | Ajax Amsterdam | 2-0 (1-0) | Friends Arena w Solnie |
2017/2018 | Parc Olympique Lyonnais w Lyonie | |||
2018/2019 | Stadion Olimpijski w Baku |
Osiągnięcia według klubów
Drużyna | Zwycięzca | Finalista | Zwycięzca (lata) | Finalista (lata) |
---|---|---|---|---|
Sevilla FC | 5 | 0 | 2006, 2007, 2014, 2015, 2016 | |
Juventus Turyn | 3 | 1 | 1977, 1990, 1993 | 1995 |
Inter Mediolan | 3 | 1 | 1991, 1994, 1998 | 1997 |
Liverpool F.C. | 3 | 1 | 1973, 1976, 2001 | 2016 |
Borussia Mönchengladbach | 2 | 2 | 1975, 1979 | 1973, 1980 |
Tottenham Hotspur | 2 | 1 | 1972, 1984 | 1974 |
Feyenoord Rotterdam | 2 | 0 | 1974, 2002 | |
IFK Göteborg | 2 | 0 | 1982, 1987 | |
Real Madryt | 2 | 0 | 1985, 1986 | |
AC Parma | 2 | 0 | 1995, 1999 | |
FC Porto | 2 | 0 | 2003, 2011 | |
Atlético Madryt | 2 | 0 | 2010, 2012 | |
RSC Anderlecht | 1 | 1 | 1983 | 1984 |
AFC Ajax | 1 | 1 | 1992 | 2017 |
PSV Eindhoven | 1 | 0 | 1978 | |
Eintracht Frankfurt | 1 | 0 | 1980 | |
Ipswich Town | 1 | 0 | 1981 | |
Bayer 04 Leverkusen | 1 | 0 | 1988 | |
SSC Napoli | 1 | 0 | 1989 | |
Bayern Monachium | 1 | 0 | 1996 | |
Schalke 04 Gelsenkirchen | 1 | 0 | 1997 | |
Galatasaray SK | 1 | 0 | 2000 | |
Valencia CF | 1 | 0 | 2004 | |
CSKA Moskwa | 1 | 0 | 2005 | |
Zenit Sankt Petersburg | 1 | 0 | 2008 | |
Szachtar Donieck | 1 | 0 | 2009 | |
Chelsea F.C. | 1 | 0 | 2013 | |
Manchester United | 1 | 0 | 2017 | |
SL Benfica | 0 | 3 | 1983, 2013, 2014 | |
Athletic Bilbao | 0 | 2 | 1977, 2012 | |
Espanyol Barcelona | 0 | 2 | 1988, 2007 | |
Borussia Dortmund | 0 | 2 | 1993, 2002 | |
Olympique Marsylia | 0 | 2 | 1999, 2004 | |
Wolverhampton Wanderers | 0 | 1 | 1972 | |
Twente Enschede | 0 | 1 | 1975 | |
Club Brugge | 0 | 1 | 1976 | |
SC Bastia | 0 | 1 | 1978 | |
Crvena Zvezda Belgrad | 0 | 1 | 1979 | |
AZ Alkmaar | 0 | 1 | 1981 | |
Hamburger SV | 0 | 1 | 1982 | |
Videoton FC | 0 | 1 | 1985 | |
1. FC Köln | 0 | 1 | 1986 | |
Dundee United | 0 | 1 | 1987 | |
VfB Stuttgart | 0 | 1 | 1989 | |
ACF Fiorentina | 0 | 1 | 1990 | |
AS Roma | 0 | 1 | 1991 | |
Torino FC | 0 | 1 | 1992 | |
Red Bull Salzburg | 0 | 1 | 1994 | |
Girondins Bordeaux | 0 | 1 | 1996 | |
Lazio Rzym | 0 | 1 | 1998 | |
Arsenal F.C. | 0 | 1 | 2000 | |
Deportivo Alavés | 0 | 1 | 2001 | |
Celtic F.C. | 0 | 1 | 2003 | |
Sporting Lizbona | 0 | 1 | 2005 | |
Middlesbrough F.C. | 0 | 1 | 2006 | |
Rangers F.C. | 0 | 1 | 2008 | |
Werder Brema | 0 | 1 | 2009 | |
Fulham F.C. | 0 | 1 | 2010 | |
SC Braga | 0 | 1 | 2011 | |
Dnipro Dniepropetrowsk | 0 | 1 | 2015 |
Osiągnięcia według państw
Lp. | Kraj | Zwycięzca | Finalista |
---|---|---|---|
1. | Hiszpania | 10 | 5 |
2. | Włochy | 9 | 6 |
3. | Anglia | 8 | 6 |
4. | Niemcy | 6 | 8 |
5. | Holandia | 4 | 3 |
6. | Portugalia | 2 | 5 |
7. | Rosja | 2 | 0 |
Szwecja | 2 | 0 | |
9. | Belgia | 1 | 2 |
10. | Ukraina | 1 | 1 |
11. | Turcja | 1 | 0 |
12. | Francja | 0 | 4 |
13. | Szkocja | 0 | 3 |
14. | Austria | 0 | 1 |
Jugosławia | 0 | 1 | |
Węgry | 0 | 1 |
Uwagi
Przypisy
- ↑ UEFA Cup: All-time finals. UEFA, [2005-06-30. [dostęp 2009-05-24].
- ↑ Liga Europy UEFA zastąpi Puchar UEFA!. UEFA, [2008-09-26. [dostęp 2009-05-24].
- ↑ UEFA: UEFA Cup to become UEFA Europa League. 2008-08-26. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
- ↑ a b Z wyjątkiem Andory, Liechtensteinu i San Marino.
Bibliografia
- Encyklopedia piłkarska FUJI, Katowice 1996-2003 (tom 18 Puchar UEFA; tom 23 Europejskie finały; tomy 26, 27, 29, 30 – Roczniki piłkarskie)
Zobacz też
- Liga Mistrzów UEFA
- Superpuchar Europy UEFA
- Puchar Miast Targowych
- Puchar Interkontynentalny
- Puchar Zdobywców Pucharów