Liget (stan emocjonalny)
Liget – stan emocjonalny odczuwany głównie podczas odcinania głów (ang. headhunting) przez członków plemienia Ilongotów, mieszkańców północnego Luzonu, wyspy należącej do archipelagu Filipin[1].
Studia nad plemieniem Ilongotów[edytuj | edytuj kod]
Pojęcie to było rozpatrywane przez badaczkę Michelle Rosaldo (1944–1981)[2] w wielu kontekstach społecznych pojawiających się w trakcie codziennego życia plemienia. Z powodu braku możliwości odniesienia terminu liget do kultury zachodniej oraz różnorodność znaczeń, pojawiły się trudności z jego tłumaczeniem. Rosaldo podejmując próbę interpretacji słowa liget wskazała na następujące znaczenia: „pasja”, „energia”, „twardość”, „porywczość”, „aspiracje”, „zdrowie”, „intensywność”, „entuzjazm”, „pragnienie”, „niezadowolenie”, „inspiracja”, „konkurencyjność”, „ambicja”, „wytrwałość”, „odwaga”, „siła”, „męstwo”. Jednocześnie zaznaczyła obecność tego terminu wśród metafor i skryptów dotyczących zwykłych życiowych sytuacji, tj. pracy, polowania, łączenia się w pary.
Biorąc pod uwagę powyższą listę, w odniesieniu do kontekstu sytuacji liget można być, można mieć i można odczuwać.
Spośród wszystkich sytuacji życiowych największe znaczenie Ilongoci przywiązują do aktu ścinania głów[3], w którym wyraża się witalność – bardzo ceniona przez członków plemienia i związana z poczuciem tożsamości oraz wspólnoty. Dokonanie tego czynu przez młodego członka plemienia świadczy o jego pełnej dorosłości i niezależności oraz gwarantuje mu szacunek otoczenia i podwyższa poczucie własnej wartości. Przez starszych członków plemienia przeżywany w akcie ścinana głowy liget uznawany jest za kontynuację życia, które zanika w nich wraz z biegiem czasu. Takie pojmowanie tego przeżycia nawiązuje do podtrzymywania witalności całej społeczności Ilongotów, którzy uznają, że strata życia jednostki może być odwołalna i zastąpiona czymś innym. W związku z tym zabójstwo nie przywraca do życia utraconej jednostki, ale doświadczany w momencie dokonywania zbrodni liget przywraca żywotność zabójcy, a społeczeństwu – utraconą witalność spowodowaną śmiercią innych[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J. R. Averill (1998). Nieodpowiednie i odpowiednie emocje. W: P. Ekman i R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 229.
- ↑ R. C. Roberts, (2003). Emotions: An Essay in Aid of Moral Psychology. Cambridge, UK: Health Press, s. 208.
- ↑ tamże, s. 209, por. P.J. Greenfeld, (1982). Knowledge and Passion: Ilongot Notions of Self & Self Life by Michelle Z. Rosaldo. American Antropologist. 84(1), s. 222-224.
- ↑ tamże, s. 239.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Averill, J.R. (1998). Nieodpowiednie i odpowiednie emocje. W: P. Ekman i R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. (s. 229). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Averill, J.R. (1998). W oku patrzącego. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. (s. 19). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Greenfeld, P.J. (1982). Knowledge and Passion: Ilongot Notions of Self & Self Life by Michelle Z. Rosaldo. American Antropologist. 84(1), 222-224.
- Millon, T., Lerner, M.J., Weiner, I.B. (red.). (2003). Handbook of psychology: Personality and social psychology. (t. 5, s. 285, 288). Hobokan, NY: John Wiley and Sons.
- Roberts, R.C. (2003). Emotions: An Essay in Aid of Moral Psychology. Cambridge, UK: Health Press.
- www.nationalgeographicstock.com. nationalgeographicstock.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-10)]. (dostęp 25 maja 2013 r.)