Lilia biała

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lilia biała
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

liliowce

Rodzina

liliowate

Rodzaj

lilia

Gatunek

lilia biała

Nazwa systematyczna
Lilium candidum L.
Sp. pl. 1:302. 1753[3]
Kwiaty

Lilia biała, lilia świętego Józefa (Lilium candidum L.) – gatunek rośliny z rodziny liliowatych. Pochodzi z Bałkanów (Jugosławia, Grecja) i Azji Zachodniej (Izrael, Syria, Turcja, Liban). Jest uprawiany w wielu krajach świata[4]. W Polsce gatunek uprawiany, czasami dziczejący (efemerofit)[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Bylina. Tworzy cebule na poziomie gruntu, a w przeciwieństwie do innych lilii. Ulistnione łodygi osiągają w naturze do ok. 1 m wysokości, w uprawie bywają wyższe, nawet do 2 m wysokości[6].
Liście
Zachowuje rozetę liści przez zimę, ginącą w lecie.
Kwiaty
Okazałe lejkowate kwiaty rozwijają się w lecie w liczbie od 1 do 4. Okwiat jest czysto biały[7].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Wymaga ziemi przepuszczalnej, dobrze zdrenowanej i słonecznego stanowiska. Cebule sadzi się płytko, tuż pod powierzchnią gleby. Roślina wytwarza zimujące liście odziomkowe. Na zimę wskazane jest ich okrycie – roślina może przemarznąć (strefy mrozoodporności 6-10). Może na tym samym miejscu rosnąć przez wiele lat bez przesadzania, wówczas stopniowo się rozrasta i wytwarza cebule potomne. Przez cebule te łatwo ją rozmnożyć, ale, można rozmnażać także przez sadzonki otrzymywane z łusek cebuli lub przez wysiew nasion[8].

Obecność w kulturze[edytuj | edytuj kod]

  • Wymieniana jest w Biblii 15 razy. Żydzi uważali lilię za najpiękniejszą wśród kwiatów[11]. Badacze roślin biblijnych nie mają wątpliwości, że hebrajskie słowa, którymi w Biblii jest opisana, dotyczą lilii białej, która w Palestynie jest gatunkiem rodzimym. Lilia była symbolem narodu żydowskiego, co opisuje Księga Ozeasza (Oz 14,6): „Stanę się jakby rosą dla Izraela, tak, że rozkwitnie jak lilia i jak topola zapuści korzenie”. W czasach chrześcijańskich stała się symbolem dziewictwa, świętości, czystości duchowej, zmartwychwstania i opatrzności Bożej. Werset w Pieśni nad Pieśniami (2,2) „Jak lilia pośród cierni, tak przyjaciółka ma pośród dziewcząt” jest w katolicyzmie odnoszony do Matki Boskiej. W języku angielskim lilia biała nazywana jest potocznie „Madonna Lily”, a jej kwiat w chrześcijaństwie uznawany jest za atrybut Matki Boskiej[10].
  • Według M. Zoharego Salomon kazał głowicom kolumn Świątyni Jerozolimskiej nadać kształt kwiatu lilii. Jest to jednak zdanie odosobnione, pozostali znawcy roślin biblijnych uważają, że miały one kształt kwiatu grzybieni[10].
  • Lilia biała należała do najczęstszych motywów roślinnych w kulturze minojskiej symbolizując grację i czystość. To znaczenie symboliczne lilii rozpowszechnione zostało później w Starożytnej Grecji i w Cesarstwie Rzymskim. Umieszczana wraz z kłosami zbóż w wiankach zakładanych przez panny młode symbolizowała dziewictwo i płodność[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-07-28] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. Jacek Marcinowski: Katalog bylin. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni, 2005.
  7. a b Anthony Huxley, Wiliam Taylor: Flowers of Greece and the Aegean. London: Chatto & Windus, 1977, s. 146. ISBN 0-7011-2190-4.
  8. a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  9. Wilf Flovers of Israel. [dostęp 2014-12-18].
  10. a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  11. a b Flovers in Israel. [dostęp 2014-12-18].