Lipawa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez MalarzBOT (dyskusja | edycje) o 23:25, 2 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Lipawa
Ilustracja
Widok miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Łotwa

Region

Lipawa

Burmistrz

Uldis Sesks

Powierzchnia

60,4 km²

Wysokość

7 m n.p.m.

Populacja (2014)
• liczba ludności
• gęstość


78 144[1]
1294,4 os./km²

Kod pocztowy

LV-34(01-17)

Położenie na mapie Łotwy
Mapa konturowa Łotwy, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Lipawa”
Ziemia56°31′N 21°01′E/56,516667 21,016667
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Lipawa (łot. Liepāja, niem. Libau, lit. Liepoja, ros. Либава, est. Liibavi, jid. ליבאַװע) – miasto na Łotwie, w Kurlandii, nad Morzem Bałtyckim i Jeziorem Lipawskim, miasto wydzielone, 79 995 mieszkańców (2014), trzecie co do wielkości miasto na Łotwie, drugie największe miasto portowe Łotwy (za Rygą), największe miasto Kurlandii.

Historia

Hala targowa w Lipawie
Wędkarze nad kanałem
Protestancki kościół pw. św. Anny w Lipawie

Lipawa została założona przez plemiona Kurów zajmujące się rybołówstem w 1253 jako Lyva. W 1263 zakon kawalerów mieczowych, po połączeniu się z zakonem krzyżackim założył tutaj osadę Libau. Nazwa Liepāja weszła do powszechnego użycia po 1560. W 1625 książę Kurlandii i Semigalii Fryderyk Kettler nadał osadzie prawa miejskie, potwierdzone przez króla Polski Zygmunta III Wazę w 1626. Od II rozbioru Polski w 1793 był to jedyny port I Rzeczypospolitej. Podczas Powstania kościuszkowskiego wybuchło tu Powstanie kurlandzkie.

W roku 1795, po upadku księstwa Kurlandii w wyniku III rozbioru Polski, Lipawa została przyłączona do Cesarstwa Rosyjskiego. W czasie powstania styczniowego, tą drogą sprowadzano uzbrojenie dla powstańców (m. in. sztucery z Belgii). W XIX wieku miasto szybko rozwijało się jako główny bałtycki port Rosji, a na początku XX stało się miejscem, z którego wielu obywateli rosyjskich udawało się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. W 1876 doprowadzono tutaj kolej, dzięki czemu jeszcze bardziej rozwinął się port, zdolny przyjmować towary z całej Rosji. W 1900 7% rosyjskiego eksportu przypadało na port w Lipawie. Podczas I wojny światowej Lipawa była okupowana przez Niemcy, po zakończeniu wojny i ogłoszeniu niepodległości przez Łotwę przez 6 miesięcy miasto pełniło funkcję tymczasowej stolicy, przed przybyciem rządu do Rygi.

2 listopada 1920 podpisano w Lipawie umowę o rozejmie i preliminariach pokoju w Rydze[2].

W 1940 Lipawę włączono do ZSRR. Planując napaść na zachód Europy, w porcie zgromadzono 3/4 zapasów paliwa Floty Bałtyckiej. 22 czerwca 1941 miasto znalazło się w ogniu walk z Wehrmachtem, który zdobył Lipawę wraz ze znajdującymi się tutaj materiałami pędnymi[3].

Podczas II wojny światowej Lipawa uległa znacznym zniszczeniom, a terror okresu stalinowskiego sprawił, że została częściowo wyludniona, głównie przez deportacje na Syberię, ale również przez ucieczki mieszkańców miasta na zachód. Niemcy wymordowali miejscowych Żydów w 1941.

Podczas okupacji sowieckiej w latach 1945–1991 port w Lipawie przestał pełnić funkcje handlowe, gdyż utworzono tam (w północnej części miasta, dzielnica Karosta) duży port Marynarki Wojennej ZSRR i bazę okrętów podwodnych. W 1991 port ponownie otwarto dla statków handlowych, zaś ostatni żołnierze sowieccy opuścili Lipawę w 1994. W 1997 na terenie Lipawy utworzono specjalną strefę ekonomiczną, która spowodowała szybki rozwój gospodarczy portu i miasta.

Turystyka

W Lipawie znajduje się wiele zabytków architektury, sztuki i kultury. Kultywowane są tutaj dawne tradycje morskie i kulturalne. Lipawa to również ośrodek edukacyjny, działa tutaj najstarsza na Łotwie orkiestra symfoniczna, odbywają się festiwale muzyki rockowej Liepājas dzintars ("Bursztyn Lipawy"). W mieście występuje klub hokejowy i piłkarski Liepājas Metalurgs (mistrz kraju w piłce nożnej).

Zabytki

Gospodarka

Port w Lipawie jest trzecim co do wielkości w kraju. Mieści się on w specjalnej strefie gospodarczej. Strefa zajmuje 37 km². Na jej terenie działa 19 spółek, w tym największa: zakłady metalurgiczne Liepājas metalurgs. W porcie przeładowuje się głównie drobnicę, drewno i ładunki metalowe. Lipawa posiada połączenia promowe z Karlshamn w Szwecji i Rostockiem. Znajduje się tutaj również międzynarodowy port lotniczy.

Sport

Transport

Tramwaje

Sieć tramwajowa w Lipawie (wraz z odcinkami zlikwidowanymi)
 Osobny artykuł: Tramwaje w Lipawie.

Lipawa jest najmniejszym łotewskim miastem posiadającym komunikację tramwajową (sieci tramwajowe posiadają jeszcze Ryga i Dyneburg). Sieć została uruchomiona w 1898. Od początku tramwaje kursują po torach o prześwicie 1000 mm. Szczytowym okresem rozwoju było lato 1972 kiedy długość sieci wynosiła 16 km. Wówczas to w czerwcu otwarto przedłużenie linii na południe oraz w październiku zlikwidowano linię nr 2. Od tej pory w Lipawie istnieje tylko jedna linia łącząca pętle Brîvîbas iela (na północy) z Centrâlkapi (na południowym wschodzie). Sieć lipawska jest całkowicie dwutorowa. Tabor stanowią wyłącznie tramwaje Tatra KT4[4].

Demografia

Miasta partnerskie

Urodzeni w Lipawie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ «Latvijas iedzīvotāju skaits pašvaldībās pagastu dalījumā»
  2. ↑ Protokół wymiany dokumentów ratyfikacyjnych (Dz. U. 1921 nr. 28 poz. 162)
  3. ↑ Wiktor Suworow "Dzień M", Rebis Poznań 2008, s. 87
  4. ↑ Piotr Tomasik. Tramwaje na Łotwie. „Świat Kolei”. 7/2012, s. 48-53. Łodź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 

Linki zewnętrzne

Podział administracyjny Łotwy
Gminy
Miasta wydzielone

Flaga Łotwy

Podział administracyjny Łotwy (do 2009)
Okręgi
Miasta wydzielone

Flaga Łotwy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lipawa&oldid=52641297”