Lipka (powiat złotowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lipka
wieś
Ilustracja
Rynek w Lipce
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

złotowski

Gmina

Lipka

Liczba ludności 

2198[2]

Strefa numeracyjna

67

Kod pocztowy

77-420[3]

Tablice rejestracyjne

PZL

SIMC

0527049

Położenie na mapie gminy Lipka
Mapa konturowa gminy Lipka, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Lipka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Lipka”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Lipka”
Położenie na mapie powiatu złotowskiego
Mapa konturowa powiatu złotowskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Lipka”
Ziemia53°29′45″N 17°15′02″E/53,495833 17,250556[1]
Strona internetowa

Lipka (niem. Linde[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Lipka[1]. Miejscowość jest siedzibą gminy Lipka.

Według danych z 1 stycznia 2011 roku wieś liczyła 2198 mieszkańców[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy raz wzmiankowana w 1376. Wieś szlachecka, własność wojewody płockiego Piotra Potulickiego, około 1580 roku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego[5]. W 1755 roku dobra wolnego sołectwa kupują Godfryd I Anna Krumrey za 3800 tynfów w monecie srebrnej. Wkrótce powstaje pierwszy zajazd w Lipce (1754 r.), przywilej otworzenia otrzymał niejaki Wergin za 1000 tynfów. W 1868 r. dobra Lipki przechodzą na własność rodziny Schliemann. Doktor Jan Aschliemann zakłada winiarnię, a wina owocowe tu produkowane szybko zyskują uznanie; na światowej Wystawie Win w Petersburgu (pierwsze lata XX w.) wino z Lipki nagrodzono medalem. W 1772 r. w wyniku I rozbioru Polski, Lipka zostaje włączona do Prus. Następstwem tego wydarzenia jest postępująca germanizacja i rozwój gospodarczy wsi. Już w 1773 r. powstaje pierwsza niemiecka szkoła. W XIX – wiecznych kronikach odnotowano też, że w 1826 r. Lipka prawie doszczętnie spłonęła, a w 1870 r. położono, istniejącą do dziś, linię kolejową łączącą Złotów-Chojnice oraz postawiono zabudowania dworcowe.

Druga wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

W końcu 1939 mieścił się tutaj obóz przejściowy dla jeńców wojennych oraz ludności cywilnej, w tym dla działaczy polonijnych z ziemi złotowskiej.

31.01.1945 roku do Lipki wkracza IV Dywizja Piechoty im. Jana Klińskiego. Ludność niemiecka w obawie przed nadciągającymi wojskami opuszcza wieś. Wkrótce przybywają tu pierwsi osadnicy z województwa kieleckiego, lubuskiego, sandomierskiego i niewielu reprezentantów zza Buga.

Wkraczające 29 stycznia 1945 oddziały radzieckie dopuściły się zbrodni wojennej, zabijając 16 mieszkańców oraz dokonując gwałtu na przynajmniej 50 kobietach, z których 4 następnie zamordowano (w tym 18-letnią dziewczynę). W raporcie dowództwa 2 Armii niemieckiej, która następnie odzyskała przejściowo te tereny, zanotowano; W trzech pokojach pewnego dużego domu znaleziono pięć martwych kobiet oraz trzy martwe dziewczynki, wszystkie ofiary miały między nogami puste butelki po winie[6]. Przed końcem wojny mieszkańcy na czele z pierwszym wójtem Ignacym Jackowskim, przystępują do odbudowy zrujnowanej szkoły i spalonej sali gimnastycznej. 14 maja 1945 roku ksiądz proboszcz Domachowski z Zakrzewa dokonuje aktu poświęcenia szkoły, a wójt wręcza klucze pierwszemu kierownikowi polskiej szkoły Fulgentemu Młodzianowskiemu.

Po wojnie[edytuj | edytuj kod]

W okresie PRL mieściły się tu liczne małe zakłady przemysłowe, m.in. wytwórnia win, cegielnia produkująca cegły wapienno-piaskowe, PGR, a także jedne z największych w Polsce plantacji porzeczek.

1 czerwca 1951 w Lipce utworzono rzymskokatolicką parafię św. Katarzyny[7].

Pamiątki historyczne[edytuj | edytuj kod]

Wieś o układzie wielodrożnicy. We wsi: kościół św. Katarzyny (modernistyczny z lat 1927-1933), sala katechetyczna (stary kościół z 1864 o cechach neoromańskich) i kilka chałup z XIX wieku (w tym szachulcowe). Izba Pamięci Narodowej w Gminnym Ośrodku Kultury obrazuje działalność Polonii przed 1939, dzieje obozu przejściowego, oswobodzenie wsi przez 4. Dywizję Piechoty 1 Armii Wojska Polskiego i powojenny rozwój miejscowości. Na miejscu obozu znajduje się głaz pamiątkowy.

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Przez centrum lipki przebiega droga wojewódzka nr 188 łącząca Piłę z Człuchowem. W Lipce również jest stacja kolejowa Lipka Krajeńska.

Administracja[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Inne miejscowości o nazwie Lipka: Lipka, Lipka Wielka, Święta Lipka.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 68729
  2. a b Wieś Lipka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-05-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 664 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 251.
  6. Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Rebis, 2011, s. 247. ISBN 978-83-7510-714-2.
  7. Lipka – Parafia pw. św. Katarzyny. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-12].