Lista istniejących monarchii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez EmptyBot (dyskusja | edycje) o 16:01, 25 lut 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Monarchie na świecie w 2012 roku

Lista istniejących monarchii przedstawia współczesne byty prawne o ustroju monarchicznym, ich typy, a także obecnie panujących władców (monarchów).

Monarchie suwerenne

Istniejące formy monarchii

Państwa oznaczone gwiazdką (*) to państwa w unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej: „Commonwealth realms” (15), New Zealand Realm (2) i Dependencje brytyjskiej korony (3) – gdzie królową reprezentuje gubernator.

Państwo forma monarchii ustrój monarchii dynastia[1]
lub monarchia elekcyjna		 tytuł monarchy panujący portret od następca tronu
(imię i tytuł)
 Andora księstwo parlamentarna monarchia elekcyjna/z urzędu[2] Współksiążę francuski[3] Emmanuel Macron[4] 2017 brak
współksiążę episkopalny[5] Joan Enric Vives Sicília[6] 2003 brak
 Antigua i Barbuda królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie[7] królowa Elżbieta II[8] 1981 Karol, książę Walii
 Arabia Saudyjska królestwo absolutna Saudowie król Salman ibn Abd al-Aziz as-Saud 2015 Muhammad ibn Najif
 Australia królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[9] 1952 Karol, książę Walii
 Bahrajn królestwo konstytucyjna al-Chalifa król Hamad ibn Isa al-Chalifa 1999 Salman bin Hamad bin Isa Al Khalifa
 Bahamy królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[10] 1973 Karol, książę Walii
 Barbados królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[11] 1966 Karol, książę Walii
 Belgia królestwo parlamentarna Saksonia-Coburg-Gotha król Filip I 2013 Elżbieta
 Belize królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[12] 1981 Karol, książę Walii
 Bhutan królestwo konstytucyjna Wangchuck król Jigme Khesar Namgyel Wangchuck 2006 Jigme Namgyel Wangchuck
 Brunei sułtanat absolutna sułtan Hassanal Bolkiah 1967 Al-Muhtadee Billah
 Dania
(Wspólnotowe Królestwo Danii)[13]		 królestwo konstytucyjna Glücksburgowie królowa Małgorzata II 1972 Fryderyk, hrabia Monpezat
 Grenada królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[14] 1974 Karol, książę Walii
Guernsey Guernsey księstwo
Dependencja korony brytyjskiej[15]		 parlamentarna Windsorowie Książę Normandii[16] Elżbieta II[17] 1952 Karol, książę Walii
 Hiszpania królestwo parlamentarna Burbonowie król[18] Filip VI 2014 Eleonora, księżna Asturii
 Holandia
(Królestwo Niderlandów)[19]		 królestwo parlamentarna Oranje-Nasau król Wilhelm Aleksander 2013 Katarzyna Amalia
 Jamajka królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[20] 1962 Karol, książę Walii
 Japonia cesarstwo parlamentarna epoka Gendai cesarz Akihito 1989 Naruhito
Jersey Jersey księstwo
Dependencja korony brytyjskiej		 parlamentarna Windsorowie Książę Normandii[16] Elżbieta II[21] 1952 Karol, książę Walii
 Jordania królestwo konstytucyjna Haszymici król Abd Allah II ibn Husajn 1999 Husajn ibn al-Abdullah
 Kambodża królestwo konstytucyjna Norodom król Norodom Sihamoni 2004
 Kanada królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[22] 1952 Karol, książę Walii
 Katar emirat absolutna As-Sani emir Tamim ibn Hamad Al Sani 2013
 Kuwejt emirat konstytucyjna Sabah emir Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah 2006 Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah
 Lesotho królestwo konstytucyjna Moshesh król Letsie III 1996 Lerotholi Seeiso
 Liechtenstein księstwo konstytucyjna Liechtensteinowie ksiażę Jan Adam II[23] 1989 Alojzy Liechtenstein (regent)
 Luksemburg wielkie księstwo parlamentarna Burbonowie[24] wielki ksiażę Henryk 2000 Wilhelm
 Malezja federacja sułtanatów[25] parlamentarna monarchia elekcyjna Yang di-Pertuan Agong (król) Muhammad V Faris Petra 2016 Nazrin Szach
Wyspa Man królestwo
Dependencja korony brytyjskiej		 parlamentarna Windsorowie Królowa, Pani Man[26] Elżbieta II[27] 1952 Karol, książę Walii
 Maroko królestwo konstytucyjna Alawici król Mohamed VI 1999 Mulaj Hassan
 Monako księstwo konstytucyjna Grimaldi książę Albert II 2005 Jakub Grimaldi
 Niue królestwo
New Zealand Realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[28] 1974 Karol, książę Walii
 Norwegia królestwo parlamentarna Glücksburgowie król Harald V 1991 Haakon Magnus Glücksburg
 Nowa Zelandia królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[29] 1952 Karol, książę Walii
 Oman sułtanat absolutna Al 'Bu Sa'id sułtan Kabus ibn-Said 1970
 Papua-Nowa Gwinea królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[30] 1974 Karol, książę Walii
 Saint Kitts i Nevis królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[31] 1983 Karol, książę Walii
 Saint Lucia królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[32] 1979 Karol, książę Walii
 Saint Vincent i Grenadyny królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[33] 1979 Karol, książę Walii
 Samoa królestwo (dyskusyjne)[34] konstytucyjna monarchia elekcyjna O le Ao o le Malo Tuimalealiʻifano Vaʻaletoa Sualauvi II Plik:His Highness Tui A'ana Tuimaleali'ifano Va'aleto'a Sualauvi II cropped.jpg 2017 z wyboru
 Suazi królestwo absolutna 1.król
2.królowa-matka		 1.Mswati III
2.Ntombi[35]		 1986
 Szwecja królestwo parlamentarna Bernadotte król Karol XVI Gustaw 1973 Wiktoria Bernadotte, księżna Västergötland
 Tajlandia królestwo parlamentarna Czakri król Rama X 2016 Dipangkorn Rasmijoti
 Tonga królestwo absolutna Tupou król Tupou VI[36] 2012 Siaosi Manumataongo, Ulukalala
 Tuvalu królestwo parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[37] 1978 Karol, książę Walii
Stolica Apostolska[38] podmiot prawa międzynarodowego absolutna monarchia elekcyjna[39] papież Franciszek 2013 brak
 Watykan[38] państwo kościelne z urzędu[39] Suweren
Suweren[40]
 Wielka Brytania[41] królestwo parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II 1952 Karol, książę Walii
 Wyspy Cooka królestwo
New Zealand Realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[42] 1965 Karol, książę Walii
 Wyspy Salomona królestwo
Commonwealth realm		 parlamentarna Windsorowie królowa Elżbieta II[43] 1978 Karol, książę Walii
Zakon Maltański Zakon Maltański państwo zakonne[44] konstytucyjna monarchia elekcyjna wielki mistrz Giacomo dalla Torre del Tempio di Sanguinetto (tymczasowo) 2017 brak
 Zjednoczone Emiraty Arabskie federacja emiratów
 konstytucyjna monarchia elekcyjna
(sporne)[45]		 Prezydent[46] Chalifa ibn Zaid an-Nahajan- 2004 brak

Tytularna monarchia

 Fidżi – Tytuł królewski „Tui Viti” tradycyjnie przysługuje od 1878 monarchom brytyjskim. Mimo że 1978 Fidżi zostało ogłoszone republiką z prezydentem na czele, Wielka Rada Wodzów Plemiennych (80 dziedzicznych fidżyjskich wodzów plemiennych) nadal honorowo uznaje królową Elżbietę II jako „Tui Viti” bez realnej władzy w Fidżi[47]. Sama królowa nie rości sobie prawa do tego tytułu pozostawiając tę kwestię decyzji obywateli Fidżi.

Monarchie – części składowe federacji

Monarchie w ZEA

Władcy poszczególnych emiratów Zjednoczonych Emiratów Arabskich

Monarchie w Malezji

Władcy stanów w Malezji

Monarchie plemienne

W kilku państwach Afryki oraz w Indonezji i na Oceanii istnieją tradycyjne monarchie plemienne niemające charakteru państwowego.

Są to m.in.:

Quasimonarchie

Współcześnie niektóre państwa rządzone metodami dyktatorskimi lub autorytarnymi mimo iż formalnie są republikami są uważane za quasi-monarchie[48]. Wynika to z faktu sukcesji władzy w obrębie jednej rodziny, która stoi na czele państwa tak jak to dzieje się w dziedzicznych monarchiach. Przykłady quasi-monarchii:

Państwo Tytuł głowy
państwa		 Poprzednia głowa państwa Rok przekazania władzy Relacja następcy
wobec poprzednika		 Aktualna głowa państwa
 Azerbejdżan Prezydent Hejdar Alijew 2003 syn Ilham Alijew[49]
 Gabon Prezydent Omar Bongo 2009 syn Ali Bongo Ondimba
 Korea Północna Najwyższy Przywódca Kim Ir Sen[50]
Kim Dzong Il[51]		 1994-1998
2011-2012		 syn
wnuk[52]		 Kim Dzong Un[53][54]
 Kuba Przewodniczący Rady Państwa Fidel Castro 2008 brat Raul Castro[55][56].
 Syria Prezydent Hafiz al-Assad 2000 syn Baszszar al-Asad
 Togo Prezydent Gnassingbé Eyadéma 2005 syn Faure Gnassingbé
 Demokratyczna Republika Konga Prezydent Laurent-Désiré Kabila 2001 syn Joseph Kabila

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ w przypadku monarchii dziedzicznej
  2. ↑ Andora nie jest monarchią elekcyjną w pełnym znaczeniu tego słowa gdyż Współksiążę francuski, którym jest prezydent Francji, pochodzi z wyborów przeprowadzanych na terenie Francji, nie Andory, natomiast Współksiążę episkopalny – biskup Seo de Urgel pochodzi z nominacji papieża
  3. ↑ prezydent Francji
  4. ↑ reprezentowany przez przedstawiciela – Patrick Strzoda
  5. ↑ biskup Seo de Urgel w Hiszpanii
  6. ↑ reprezentuje go przedstawiciel – Josep Maria Mauri
  7. ↑ Windsorowie oficjalna nazwa linii angielskiej dynastii Saksonia-Coburg-Gotha od 1917
  8. ↑ królową reprezentuje gubernator Rodney Williams
  9. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Peter Cosgrove
  10. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Marguerite Pindling
  11. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Sandra Mason
  12. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Colville Young
  13. ↑ Grenlandia i Wyspy Owcze choć posiadają bardzo szeroką autonomię (np. nie należą do UE), razem z Danią tworzą Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet)
  14. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Cécile La Grenade
  15. ↑ W ramach Guernsey – dependencja Sark, jest monarchią z seniorem na czele i lennem króla Anglii
  16. ↑ a b „Książę Normandii” oficjalny tytuł monarchy brytyjskiego na Wyspach Normandzkich (bez względu na płeć) http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/QueenandCrowndependencies/ChannelIslands.aspx
  17. ↑ królową reprezentuje gubernator porucznik Ian Corder
  18. ↑ W pełnej tytulaturze króla Hiszpanii po słowach Z Bożej łaski król Hiszpanii znajdują się m.in. tytuły król Portugalii i arcyksiążę Austrii, które są pozostałościami po czasach historycznego panowania władców Hiszpanii w tych państwach i nie stanowią obecnie podstawy do żadnych roszczeń o koronę
  19. ↑ Holandia to de facto nazwa Królestwa Niderlandów. De iure Holandia stanowi europejską część Królestwa Niderlandów w skład którego wchodzą również Aruba, Curaçao i Sint Maarten
  20. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Patrick Allen
  21. ↑ królową reprezentuje gubernator porucznik Stephen Dalton
  22. ↑ królową reprezentuje gubernator generalna Julie Payette
  23. ↑ faktycznie sprawami bieżącymi Liechtensteinu zajmuje się koregent Alojzy Liechtenstein, syn i następca tronu
  24. ↑
    Linia Parmeńska dynastii Burbonów
  25. ↑ Yang di-Pertuan Agong (tytuł głowy państwa Malezji zwyczajowo tłumaczony jako „król”, wybierany jest na 5 letnią kadencje spośród władców dziewięciu stanów-sułtanatów
  26. ↑ monarcha brytyjski jest tytułowany na Man jako „król/królowa, Lord/Pani Man”
  27. ↑ królową reprezentuje gubernator porucznik Richard Gozney
  28. ↑ królową reprezentuje wysoki komisarz Ross Ardern
  29. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Patsy Reddy
  30. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Bob Dadae
  31. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Samuel Weymouth Tapley Seaton
  32. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Neville Cenac
  33. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Frederick Ballantyne
  34. ↑ O le Ao o le Malo – tytuł głowy państwa Samoa. Tłumaczenie w przybliżeniu brzmi: „szef rządu”. Pełni on głównie funkcję reprezentacyjne. Gdy Samoa ogłosiło niepodległość w 1962 roku, dwaj o le Ao o le Malo zostali powołani na urząd dożywotnio – Malietoa Tanumafili II i Tupua Tamasese Mea'ole. Po śmierci Tupua Tamasese Mea'ole w 1963 roku Malietoa Tanumafili II pozostał jedynym o le Ao o le Malo i pełnił tę funkcję do śmierci w 2007 roku. Jego następca został wybrany spośród czterech żyjących wielkich wodzów na pięcioletnią kadencję przez parlament. Konstytucja Samoa nie precyzuje, czy o le Ao o le Malo powinien być uznawany za prezydenta, a kraj za republikę, czy za króla, a kraj za monarchię. Za republiką przemawia pięcioletnia kadencja oraz wybór głowy państwa przez parlament. Jednak dożywotnie sprawowanie urzędu przez dwóch pierwszych o le Ao o le Malo oraz tytułowanie głowy państwa Jego Wysokość są cechami charakterystycznymi dla monarchii dlatego przyjęło się Samoa określać jako monarchię a O le Ao o le Malo jako króla.
  35. ↑ Ntombi – królowa-matka, współpanująca – z tytułem „Indovukazi” („Wielka Słonica”)
  36. ↑ Pełne imię: Aho’eitu ’Unuaki-’o-Tonga Tuku’aho Tupou VI
  37. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Iakoba Italeli
  38. ↑ a b Watykan i Stolica Apostolska – stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju teokratycznym złączone ze sobą ścisłą unią personalną i funkcjonalną. Ich głową jest Papież, w imieniu którego władze w Państwie Watykan sprawuje Prezydent Gubernatoratu
  39. ↑ a b Monarchią elekcyjną jest Stolica Apostolska-papież jest wybierany na konklawe, zostaje równocześnie głową Państwa Watykan na mocy unii personalnej łączącej oba podmioty
  40. ↑ Suweren Państwa Miasto Watykan – oficjalny tytuł papieża jako głowy Państwa Watykańskiego
  41. ↑ Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
  42. ↑ królową reprezentuje Przedstawiciel Królowej Tom Marsters
  43. ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Frank Kabui
  44. ↑ Zakon Maltański uznawany jest za podmiot prawa międzynarodowego na równi z państwami i organizacjami międzynarodowymi. Jego dwie rzymskie nieruchomości i jedna na Malcie posiadają status eksterytorialny. Zakon jest stroną umów międzynarodowych, utrzymuje stosunki dyplomatyczne, bierze udział w konferencjach międzynarodowych i działa w różnych organizacjach jako obserwator. Stanowi suwerenne państwo i jest oficjalnie uznawany przez rządy 92 państw na świecie (w tym Polskę), przy których posiada on swoich ambasadorów.
  45. ↑ Formalnie głowa Zjednoczonych Emiratów Arabskich nosi tytuł „prezydenta” (odpowiadający republice) i jest wybierana przez Federalną Radę Najwyższą na 5 letnią kadencję, lecz w praktyce władza przechodzi z ojca na syna (emirów Abu Zabi) i jest dziedziczna
  46. ↑ oficjalny tytuł głowy państwa ZEA, w praktyce jest on monarchą (zob. wyżej)
  47. ↑ Fiji votes to make Queen `supreme tribal chief' – The Independent (London, England) | HighBeam Research
  48. ↑ Book Review: „Nothing to Envy: Ordinary Lives in North Korea” by Barbara Demick
  49. ↑ http://wiadomosci.wp.pl/prezydent-azerbejdzanu-ilham-alijew-dziedzic-dynastii-6078996452201089a Prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew – dziedzic dynastii
  50. ↑ 1972-1994 Prezydent
  51. ↑ 1998- 2011 Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej
  52. ↑ KRLD to jedyna quasimonarchia w której sukcesja nastąpiła w trzecim pokoleniu
  53. ↑ od 2012 Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej
  54. ↑ Po śmierci Kim Dzong Ila: Nowa-stara Korea Północna W sierpniu 2013 Partia Pracy Korei oficjalnie zapisała w swoich głównych zasadach, że władza w państwie będzie dziedziczona przez dynastię Baekdu.
  55. ↑ I Sekretarzem rządzącej krajem Komunistycznej Partii Kuby był nadal formalnie Fidel Castro choć już w lipcu 2006 przekazał faktycznie obowiązki swemu bratu Raulowi Castro. 18 kwietnia 2011 Fidel Castro ogłosił ostateczną rezygnację ze stanowiska przywódcy partii, przekazując je ostatecznie Raulowi
  56. ↑ Fidel Castro rezygnuje z przywództwa w partii. Onet.pl, 19 kwietnia 2011. [dostęp 2017-09-16].
Monarchia
Modele monarchii
Sukcesja tronu
Podstawowe
formy monarchii
(i tytuły monarsze)
Władcy państw o ustroju monarchicznym
Afryka
Azja
Europa
Ameryka
Australia i Oceania

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_istniejących_monarchii&oldid=52577257”