Literał znakowy

Literał znakowy – literał reprezentujący w kodzie źródłowym konkretną wartość typu znakowego.

Reprezentacja literału znakowego

Literał znakowy to określona jednostka leksykalna danego języka programowania, która reprezentuje wartość wybraną z dostępnego zestawu znaków. To jakie literały znakowe mogą zostać użyte, a więc jaki jest dostępny zestaw znaków, zależy od systemu komputerowego i ustawień w nim zawartych. Przykładowymi zestawami znaków są ASCII, EBCDIC. Obecnie we współczesnych systemach dostępne są różne zestawy (np. Unicode) zawierające m.in. znaki narodowe i różne symbole, np. matematyczne.

Literał znakowy może być zapisany w kodzie źródłowym:

• bezpośrednio, za pomocą danego znaku, zazwyczaj ujęty w odpowiednie ograniczniki, np. język C: 'C', '7', '*';
• za pomocą symbolu, specjalnego kodu (np. kodu sterującego), opisu znaku, np. język C: '\n', '\\'; język Pascal: ^N;
• za pomocą kodu liczbowego, zgodnego z bieżącym zestawem znaków, np. język C: '\47', '\xFC', język Pascal: #10, #$A.

Literał znakowy a inne literały

W danym języku programowania zwykle obok literału znakowego występuje literał łańcuchowy, przy czym składnia różnych języków jest tak skonstruowana, że:

• literał znakowy jest zapisywany inaczej niż literał łańcuchowy, np. język C:
  • literał znakowy w apostrofach, np. 'a',
  • literał łańcuchowy w cudzysłowach, np. "a",
• literał znakowy i łańcuchowy jest zapisywany tak samo, np. język Pascal:
  • literał znakowy w apostrofach, np. 'a',
  • literał łańcuchowy również w apostrofach, np. 'a'.

W tym drugim przypadku interpretacja, czy dana jednostka leksykalna jest literałem znakowym czy łańcuchowym, zależy od kontekstu, w którym dany literał został zapisany i nie da się rozróżnić literału znakowego od jednoznakowego literału łańcuchowego na podstawie samego zapisu literału. Np. w języku Pascal, w instrukcji przypisania x:='a'; to czy literał 'a' jest literałem znakowym czy łańcuchowym wynika z kontekstu – w tym przypadku typu zmiennej x (np. w Turbo Pascalu, jeżeli zmienna x jest typu znakowego to literał 'a' jest literałem znakowym zajmującym 1 bajt; jeżeli x jest typu string to literał 'a' reprezentuje łańcuch zapisany jako: 1 bajt długość łańcucha równa 1 i znak łańcucha – drugi bajt).

Literały znakowe mogą być:

• traktowane jak dane liczbowe całkowite, o wartości zgodnej z kodem danego znaku według aktualnego zestawu znaków, np. język C: x=5+'a'; natomiast użycie literału znakowego jak łańcucha wymaga odpowiedniego przekształcenia lub konwersji,
• traktowane jak łańcuchy jednoznakowe, co umożliwia operowanie literałami znakowymi i łańcuchami równocześnie, np. Pascal, x:='Ala' + '.'; wynika z jednolitego zapisu i kontekstowej interpretacji literału (patrz wyżej); natomiast użycie literału znakowego jak liczby całkowitej wymaga konwersji lub użycia odpowiedniej funkcji.

Literały znakowe w językach programowania

język programowania	bezpośredni zapis literału znakowego	zapis za pomocą opisu znaku	zapis za pomocą kodu znaku	miejsce opisu lub kodu względem ograniczników	przykłady
Język C	'znak'	'\opis_znaku'	'\kod_ósemkowy'	pomiędzy ogranicznikami	'a', '\n', '\12'
Język C – rozszerzenia ANSI	traktowane jak dane int (2 bajty), możliwość zapisu dwóch znaków 'ab'	jw.	możliwość stosowania także kodów szesnastkowych '\xkod_szesnastkowy'	pomiędzy ogranicznikami	'zn', 'a\n', '\12\xFA'
Icon	'znak'	'\opis_znaku'	---	wewnątrz	'a', '\n'
	uwaga: w języku Icon literał znakowy jest tylko szczególnym przypadkiem zapisu zbioru znaków (jednoelementowym zbiorem znaków)
Modula 2	'znak', "znak"	---	kod_ósemkowyC	bez ograniczników	'a', 12C
Pascal	'znak'	^znak_sterujący	#kod_dziesiętny, #$kod_szesnastkowy	bez ogranicznika	'a', #10, #$FA, ^z,
PL/M	'znak'	---	kod_dec, kod_binB, kod_octQ, kod_octO kod_hexH	bez ograniczników	'a', 1AH

Zobacz też

• literał
  • literał bitowy
  • literał łańcuchowy
  • literał liczbowy
  • literał logiczny
  • literał pusty
  • literał zbiorowy
• jednostka leksykalna