Litokarpus
 L. vestitus | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
litokarpus |
| Nazwa systematyczna | |
| Lithocarpus Blume Bijdr. 526. 7 Dec 1825-24 Jan 1826[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
L. javensis Blume[3] | |
Litokarpus[4] (Lithocarpus Blume) – rodzaj roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 336 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 7 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[5]. Wszyscy przedstawiciele rodzaju występują naturalnie w Azji Południowo-Wschodniej. Zaliczano tu jeden gatunek (L. densiflorus) z zachodniej części Ameryki Północnej[6][7], jednak wyodrębniony on został w osobny rodzaj Notholithocarpus[8][2]. Rosną w wiecznie zielonych lasach subtropikalnych i w ciepłym klimacie umiarkowanym[9].
Kilka zimozielonych gatunków bywa uprawianych jako rośliny ozdobne w ogrodach w ciepłym klimacie. Ze względu na rzadkie zawiązywanie nasion w uprawie – nie są zbyt popularne[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Zimozielone drzewa (w tym sięgające do 45 m wysokości[9] lub krzewy[7].
- Liście
- Ulistnienie jest naprzemianległe. Liście są pojedyncze, skórzaste, a ich blaszka liściowa jest całobrzega, bądź różnie ząbkowana lub piłkowana. Wyposażone są w przylistki[7].
- Kwiaty
- Promieniste, rozdzielnopłciowe (jednopienne), rzadziej obupłciowe, zebrane w wiechowate kwiatostany (męskie są z reguły bardzo wąskie, kłosokształtne[9]), rozwijają się w kątach pędów. Złożone są z 4–8 klapek okwiatu. Kwiaty męskie mają 10–12 wolnych pręcików otaczających bezpłodny słupek. Kwiaty żeńskie mają 10–12 prątniczków ułożonych wokół trójkomorowej zalążni[7].
- Owoce
- Pojedyncze orzechy, mniej lub bardziej otoczone przez miseczki[7]. Miseczki są kolczaste, czasem owoce rozwijają się w gęstych skupieniach[9].
- Rodzaje podobne
- Rośliny z rodzaju litokarpus podobne są do dębu. Różnią się od niego kształtem i barwą kwiatów. Ponadto owoce są osadzone w kolczastych miseczkach[10].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny bukowatych z rzędu bukowców[2].
- Lista gatunków[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-17] (ang.).
- ↑ a b Lithocarpus. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-03-17]. (ang.).
- ↑ litokarpus, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-01-23].
- ↑ a b Lithocarpus. The Plant List. [dostęp 2017-03-17]. (ang.).
- ↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 725. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
- ↑ a b c d e Lithocarpus. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-17]. (fr.).
- ↑ Notholithocarpus Manos, Cannon & S.H.Oh. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 117. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 151. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).