Lodowy Szczyt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lodowy Szczyt
Ľadový štít
Ilustracja
Masyw Lodowego Szczytu od strony Doliny Pięciu Stawów Spiskich. Od lewej: Lodowa Kopa, Lodowy Szczyt, Śnieżny Szczyt, Śnieżna Przełęcz
Państwo

 Słowacja

Położenie

powiat Poprad

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2628 m n.p.m.

Wybitność

274 m

Pierwsze wejście

1843
John Ball, Wilhelm Richter, Carl Ritter

• zimowe

28 grudnia 1891
Theodor Wundt, Jakob Horvay

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, po prawej nieco na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Lodowy Szczyt”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Lodowy Szczyt”
Ziemia49°11′54,8″N 20°10′57,9″E/49,198556 20,182750

Lodowy Szczyt (słow. Ľadový štít, niem. Eistaler Spitze, węg. Jég-völgyi-csúcs) – najwyższy szczyt w grani głównej Tatr Wysokich, o wysokości 2628 m n.p.m.[1] (według wcześniejszych pomiarów 2627 lub 2630 m[2]). Nazwa góry pochodzi od długotrwale zalegających, zwłaszcza na jej północnych stokach, zlodowaciałych pól śniegowych[3][4].

Lodowy Szczyt należy do Wielkiej Korony Tatr[5].

Topografia[edytuj | edytuj kod]

Lodowy Szczyt jest trzecim co do wysokości (po Gerlachu i Łomnicy) samodzielnym szczytem tatrzańskim, a w okresie listopad 1938 – wrzesień 1939 był najwyższym szczytem Polski. Lodowy Szczyt jest silnie rozczłonkowany i opada graniami do Doliny Jaworowej (Javorová dolina), rozdzielając wiszące dolinki: Dolinę Zadnią Jaworową (Zadná Javorová dolina), Dolinę Suchą Jaworową (Suchá dolina) i Dolinę Śnieżną (Ľadová dolinka). Południowo-wschodnie ściany masywu górują nad Doliną Małej Zimnej Wody (Malá studená dolina).

Masyw oddzielony jest od Małego Lodowego Szczytu (Široká veža) Lodową Przełęczą (Sedielko), a od masywu Baranich Rogów (Baranie rohy) – Śnieżną Przełęczą (Ľadové sedlo).

Na północ od Lodowej Przełęczy znajdują się kolejno[2][6][1]:

W Sobkowej Grani z głównym wierzchołkiem Lodowego Szczytu graniczy Sobkowa Czuba, oddzielona od niego Sobkowym Karbikiem (Suchý zárez) i wyraźniejszym Wyżnim Sobkowym Przechodem[2].

Dno Doliny Śnieżnej pokrywają wieczne śniegi. Naukowcy określili je jako wieczne pola firnowe (Kapałkowe Śnieżniki). Masyw Lodowego Szczytu jest najbogatszym w Tatrach skupiskiem roślinności turniowej. Naliczono tu 85 gatunków roślin zielnych, z czego 30 osiąga tu najwyższe w Tatrach wysokości występowania.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Lodowy Szczyt najokazalej prezentuje się od strony Podhala. Od południa, widziany w towarzystwie Łomnicy i Kieżmarskiego Szczytu, wśród nikogo nie budził takich emocji, jak wśród polskich taterników. Na szczyt próbował wejść (bez sukcesu) już Stanisław Staszic w sierpniu 1805 r. Pierwsze odnotowane wejście: John Ball, Wilhelm Richter i nieznany z nazwiska węgierski malarz wraz z przewodnikami z Jurgowa ok. 31 sierpnia 1843 r. Na szczycie był też ks. Józef Stolarczyk z przewodnikami 17 września 1867 r.[2] Wejście odnotował w księdze parafialnej jako pierwsze pokonanie szczytu (nie wiedział o zdobyciu go przez Anglika J. Balla)[7]. Zimą (podczas zadymki śnieżnej) pierwsi na szczycie stanęli Theodor Wundt i Jakob Horvay 28 grudnia 1891 r.[2]

Nazwa szczytu najprawdopodobniej związana jest z polami długo utrzymującego się lodu i śniegu. Ze szczytem wiąże się też kilka legend. Stoki Lodowego Szczytu i Dolina Śnieżna były miejscem poszukiwań legendarnych skarbów. Jeden ze swoich wierszy poświęcił Lodowemu Szczytowi Jan Kasprowicz.

W 1938 roku, przy okazji zajmowania przez Polaków Zaolzia, części Spisza i Orawy Lodowy Szczyt znalazł się na terytorium Rzeczypospolitej. Został wtedy najwyższym szczytem Polski[8]. Po II wojnie światowej powrócił w granice Czechosłowacji, a od jej rozpadu leży na Słowacji[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
  2. a b c d e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XVIII. Lodowa Przełęcz – Lodowy Zwornik. Warszawa: Sklep Podróżnika, 1993, s. 66–69, 90.
  3. l, Nieznane Tatry – Lodowy Szczyt, www.nieznanetatry.pl [dostęp 2017-05-21].
  4. Damian Granowski, Lodowy Szczyt (2627 m n.p.m.), „Drytooling.com.pl” [dostęp 2017-05-21] (pol.).
  5. Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7.
  6. Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-07-19].
  7. Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 36–37. ISBN 83-217-2463-9.
  8. Granica Polski na terenie Tatr, portaltatrzanski.pl [dostęp 2022-02-07] (pol.).
  9. Andrzej Olejko, Niedoszły sojusznik czy trzeci agresor? Wojskowo-polityczne aspekty trudnego sąsiedztwa Polski i Słowacji 1918–1939, Kraków-Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego i Arkadiusz Wingert, 2012, s. 10.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Panorama widokowa z Lodowego Szczytu
Panorama widokowa z Lodowego Szczytu