Lotnicza Szkoła Strzelania i Bombardowania
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1928 |
| Rozformowanie |
1937 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr pil. inż. Tadeusz Wereszczyński |
| Ostatni |
mjr pil. Piotr Dudziński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
Lotnicza Szkoła Strzelania i Bombardowania – szkoła lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej Polskiej.
Historia szkoły[edytuj | edytuj kod]
Rozwój lotnictwa spowodował konieczność zwiększenia liczby wyszkolonych kadr. Konieczne było stworzenie placówki zajmująca się szkoleniem personelu latającego i technicznego. 4 lutego 1928 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził tymczasową organizację Lotniczej Szkoły Strzelania i Bombardowania[1]. Szkoła została utworzona rozkazem wydanym przez ministra Spraw Wojskowych w dniu 8 marca 1928r. w Grudziądzu, ale zajęcia rozpoczęły się 15 lipca 1928 roku[2]. Początkowo w strukturę szkoły wchodziły: dowództwo, administracja, kwatermistrzostwo z kasynem, Dział Nauk, sale wykładowe, Park Lotniczy, warsztaty – magazyny, Dział Uzbrojenia (rusznikarnia), magazyny amunicyjne, spadochroniarnia oraz eskadra treningowa[3].
Szkoła została zorganizowana w budynkach, które pozostały po Oficerskiej Szkole Lotnictwa, którą przeniesiono do Dęblina[4]. Baza lokalowa i warsztatowa nie była wystarczająca, np. remonty płatowców w początkowym okresie funkcjonowania szkoły przeprowadzano w Toruniu i Bydgoszczy[2]. Początkowo rozpoczynała działalność od zajęć dla strzelców pokładowych. W następnym roku rozpoczęły się kursy doskonalące, których uczestnikami tych byli już piloci i obserwatorzy. Zapoznawali się na nich z techniką strzelania i bombardowania. Na tym nie poprzestano, zorganizowano dodatkowe kursy[4]:
- kurs wyższego pilotażu.
- kurs strzelców samolotowych,
- kursy przeszkoleniowe dla pilotów i obserwatorów w zakresie strzelania powietrznego,
- kursy rusznikarzy dla podoficerów zawodowych,
- szkołę ognia dla oficerów i podchorążych rezerwy powołanych na ćwiczenia wojskowe.
Forma organizacyjna Szkoły ustaliła się ostatecznie w 1929 roku i upodobniła się do szkół w Dęblinie i Bydgoszczy[5]. W ramach szkoły stworzono jeden dział nauk, dzielący się na zespoły wg specjalności. W ramach Kursu Wyższego Pilotażu piloci liniowi i obserwatorzy byli przeszkalani na pilotów samolotów myśliwskich. Szkoła dysponowała dwoma eskadrami szkolnymi: eskadrą myśliwską na potrzeby kursu wyższego pilotażu i eskadrą liniową dla obsługi pozostałych kursów[4]. Eskadry dysponowały samolotami: Potez XV, Lublin R.XIII, PWS-A, PWS-10, PZL P.7, PWS-16, PWS 16a, PWS-14, Wibault 70 C1, Lublin XIII t (przystosowany do lotów bez widoczności), Blériot-SPAD S.51, Blériot-SPAD S.61, Bartel BM-6, PWS-11. Farman F-68 Goliath[6]. Wzrost liczby samolotów i różnorodność stosowanych typów doprowadziła do stworzenia w Szkole Parku Lotniczego, który składał się z Działu Płatowcowego, Działu Silnikowego oraz Magazynów[3].
Pierwszy kurs rozpoczął się 11 marca 1928 roku i był to kurs strzelców pokładowych dla szeregowców niezawodowych. We wrześniu uruchomiono kurs dla podoficerów instruktorów strzelców samolotowych[5]. W następnych latach taka organizacja stała się powszechną praktyką, Szkoła prowadziła kurs wiosenny i jesienny. Przeszkolenie strzelców-szeregowców trwało od dwóch i pół miesiąca do trzech miesięcy, było to uwarunkowane indywidualnie umiejętnościami przeszkalanego. Natomiast szkolenie instruktorów-podoficerów zajmowało siedem miesięcy, obejmowało 584 godzin zajęć teoretycznych i ćwiczeń naziemnych oraz odbycie 34 lotów ćwiczebnych[5]. W ramach zajęć naziemnych uczestnicy kursów mieli zajęcia z zakresu znajomości broni, amunicji i bomb lotniczych. Program ćwiczeń w powietrzu obejmował strzelanie z fotokarabinu i ostrą amunicją przez pilota i obserwatora do tarcz na ziemi oraz naukę bombardowania bombami ćwiczebnymi. W późniejszych latach wprowadzono do programu szkolenia strzelanie ostrą amunicją do holowanego rękawa oraz bombardowanie bombami ostrymi. Ukończenie kursu nie obligował absolwenta do pozostania w wojsku (w przypadku żołnierzy niezawodowych)[5].
Piloci myśliwcy poznawali w czasie kursu wyższego pilotażu nie tylko tajniki akrobacji, ale także technikę lotów grupowych. Kursant nabywał umiejętności strzeleckie prowadzenia ognia do celów powietrznych i naziemnych[7]. W latach 1930–1934 organizowano różne dodatkowe kursy dla pilotów, np. dla pilotów samolotów liniowych przeprowadzono szkolenie mające na celu poszerzenie umiejętności obrony i manewrów obronnych[3]. Od połowy lat trzydziestych w każdym z organizowanych kursów uczestniczyło średnio 60. kursantów[3]. Na początku lat trzydziestych odbył się kurs pilotażu bez widoczności ziemi, jednak nie był kontynuowany ze względu na brak odpowiednich samolotów[5].
Absolwenci Szkoły zostawali następnie instruktorami w macierzystych jednostkach, zgodnie z istniejącymi w pułkach etatami[5].
W szkole organizowano ogólnopolskie zawody myśliwskie w strzelaniu powietrznym, w lipcu 1935 roku odbyły się tu Mistrzostwa Pilotów Myśliwskich Armii, w 1931 roku międzynarodowe zawody lotnicze, w których wzięła udział reprezentacja Rumunii. W 1934 roku przygotowywała się tu polska reprezentacja do startu w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych (Challengede Tourisme Internationale) w 1934 roku[2]. Również w 1934 roku, z inicjatywy mjr. Bolesława Stachonia zorganizowano przy Szkole Koło Szybowcowe. Członkowie Koła przechodzili na terenie Szkoły lotnicze przeszkolenie praktyczne, następnie wykonywali loty na lotnisku w Księżych Górach. W 1946 roku Koło Szybowcowe przekształciło się w Aeroklub Grudziądzki[3].
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.dz. 4358/Org. tjn. z dnia 28 sierpnia 1937 roku szkoła została rozwiązana, natomiast Kurs Wyższego Pilotażu został usamodzielniony i przemianowany na Wyższą Szkołę Pilotażu[8]. Rozwiązanie Szkoły było związane ze zmianą koncepcji szkolenia, wg której kursy w zakresie podstawowego pilotażu oraz strzelania i bombardowania miały prowadzić we własnym zakresie pułki lotnicze[4]. Ponadto w trakcie działalności szkoły wyszkolono znaczną liczbę instruktorów, który mogli prowadzić szkolenia w jednostkach, w których służyli[7].
W czasie istnienia Szkoły jej kursanci wykonali ok. 70 000 lotów trwających ok. 18 000 godzin. W trakcie szkolenia zginęło 9 kursantów i instruktorów[2].
Tymczasowa organizacja pokojowa szkoły[edytuj | edytuj kod]
- komenda szkoły
- oddział portowy
- kompania administracyjna
- kompania portowa
- eskadra szkolna
- eskadra ćwiczebna
Żołnierze[edytuj | edytuj kod]
- Komendanci szkoły
- mjr pil. inż. Tadeusz Kajetan Wereszczyński (1928[9]-1929)
- mjr pil. Bolesław Feliks Stachoń (1929[10]-1932)
- mjr pil. Piotr Dudziński (I 1936 – 1937)
- Oficerowie
- por. obs. Stanisław Owsianka
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 4 lutego 1928 r., poz. 38.
- ↑ a b c d Krzysztof Żabierek: Lotnicza Szkoła Bombardowania i Strzelania w Grudziądzu – kuźnia polskich asów przestworzy w II Rzeczypospolitej. „Rocznik Grudziądzki”. XXV/2017, s. 275–289, 2017. Grudziądz: Wyd. Poznańskie. ISSN 0080-3464. OCLC 68742473.
- ↑ a b c d e Tadeusz Ruciński – Z dziejów wojskowych szkół lotniczych w Grudziądzu (1921-1939). „Rocznik Grudziądzki”. XIV/2001, s. 143–171, 2001. Grudziądz: Wyd. Poznańskie. ISSN 0080-3464. OCLC 68742473.
- ↑ a b c d Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2002, s. 291. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- ↑ a b c d e f Ryszard Bartel [i in.]: Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1818-1939. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, 1978, s. 175–176.
- ↑ Początki Szkoły Orląt są w Grudziądzu.... dobroni.pl. [dostęp 2019-08-02].
- ↑ a b Lotnicza Szkoła Strzelania i Bombardowania. infolotnicze.pl. [dostęp 2019-08-02].
- ↑ Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, s. 18, ISBN 83-206-0760-4, OCLC 69601095.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 149.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 127.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Bartel, Jan Chojnacki, Tadeusz Królikiewicz, Adam Kurowski, Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978.
- Stanisław Rutkowski, Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, wyd. MON, Warszawa, 1970, s. 79–112.
- Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936 – 1939. Próby modernizacji i rozbudowy wyd. MON 1964, str 243-248.