Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z MPK Częstochowa)
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie
Ilustracja
Pojazdy Solaris Urbino 12 podczas prezentacji na pl. Biegańskiego
Państwo

 Polska

Siedziba

Częstochowa

Data założenia

1950 (przedsiębiorstwo państwowe)
2001 (sp. z o.o.)

Forma prawna

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościa

Udziałowcy

Gmina Miasto Częstochowa

brak współrzędnych

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie – przedsiębiorstwo, którego działalność koncentruje się na wykonywaniu autobusowego i tramwajowego transportu zbiorowego na terenie Częstochowy i sąsiednich gmin.

W lutym 2022 tabor firmy składał się z 146 autobusów i 33 tramwajów[1]. Istnieje od 1950 roku jako przedsiębiorstwo państwowe, od 1991 roku jako zakład budżetowy gminy Częstochowa, natomiast od 2001 roku jako jednoosobowa spółka gminy[2]. Od 1 stycznia 2010 roku organizację komunikacji miejskiej od Gminy Częstochowa przejął Urząd Miasta Częstochowa i powierzył ją swojej jednostce budżetowej, Miejskiemu Zarządowi Dróg i Transportu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki[edytuj | edytuj kod]

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie, zaczęło funkcjonować 1 marca 1950 roku jako Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji. W 1951 roku MPK otrzymało zajezdnię autobusową przy ul. Wilsona 44/54, w której znajdowało się 17 boksów garażowych i 13 kanałów rewizyjnych. Do 1955 roku zajezdnia była współużytkowana z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania (MPO)[2].

W 1991 roku z przedsiębiorstwa państwowego, decyzją uchwały Rady Miasta, MPK stało się zakładem budżetowym gminy jako Miejski Zakład Komunikacji. W 1995 roku liczba pasażerów wynosiła 114,4 mln, a w 1999 roku zmalała do 93,1 mln, co było spowodowane wzrostem liczby prywatnych samochodów. Jednocześnie zatrudnienie zostało ograniczone do 1025 pracowników[2].

W 1992 roku uruchomiono nowoczesną myjnię autobusową. Rok później kupiono 5 autobusów przegubowych Ikarus 435.05C. W 1994 roku ujednolicono tabor tramwajowy, wycofując z użytku przestarzałe modele. W 1995 roku zakupiono 13 kolejnych autobusów Ikarus 415.14A oraz 415.14E, a rok później gmina zakupiła i przekazała MZK 17 autobusów przegubowych Ikarus 280.70E i 12 autobusów niskopodłogowych Ikarus 412.08A. Ogółem przeznaczono na ten cel sumę 12,3 mln zł[2].

XXI wiek[edytuj | edytuj kod]

Z dniem 1 kwietnia 2002, na podstawie uchwały Rady Miasta nr 262/XXIII/2000 z dnia 28 marca 2000 roku, w stan likwidacji (bez zawieszania usług) postawiono Miejski Zakład Komunikacji. W jego miejsce utworzono jednoosobową spółkę Gminy Częstochowa o nazwie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie sp. z o.o., która z dniem 1 lipca 2000 roku przejęła cały majątek i załogę likwidowanego zakładu[2].

W roku 2000 zakupiono 7 autobusów niskopodłogowych MAN NL222, a rok później przybył kolejny taki sam autobus. Zmodernizowano 6 wagonów tramwajowych. W roku 2002 zakupiono 9 niskopodłogowych autobusów Solaris Urbino 12. W lipcu 2003 wprowadzono na trzy miesiące zasadę wpuszczania pasażerów pierwszymi drzwiami. Od 1 marca 2004 roku zasadę „pierwszych drzwi” wprowadzono na stałe. W grudniu 2004 roku zakupiono 6 używanych autobusów MAN NL202. W kwietniu 2005 roku zakupiono 4 używane autobusy przegubowe MAN NG 272[2].

Rozpoczęte zostały przygotowania do realizacji zakupu elektronicznego systemu sprzedaży biletów i systemu informowania pasażerów. Na realizację 75% wartości tej inwestycji firma wnioskowała o środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Wniosek o dotację z Unii Europejskiej został odrzucony, z powodu błędów w dokumentach. Pod koniec roku 2005 MPK otrzymało od Urzędu Miasta 10,6 mln złotych, za które został wprowadzony bilet elektroniczny i zakupione nowe autobusy. W marcu 2006 roku MPK rozpisało 2 przetargi: na dostawę 18 nowych autobusów i bilet elektroniczny. W czerwcu 2006 roku podpisano umowę na zakup 18 autobusów marki Mercedes-Benz, a w listopadzie 2006 roku dotarło do przewoźnika 10 sztuk autobusów O530 Citaro i 8 sztuk O345G Conecto[2].

Ikarus 280 w trakcie obsługi linii 27

W sierpniu 2007 rozpisano przetarg na dostawę 10 fabrycznie nowych, niskopodłogowych, jednoczłonowych autobusów miejskich. Przetarg wygrała firma EvoBus Polska, która jako jedyna przystąpiła do przetargu i zaproponowała autobus Citaro II. Autobusy przyjechały do Częstochowy w pierwszych dniach marca 2008 roku. W maju 2009 roku rozpisano przetarg na dostawę 14 nowych autobusów niskopodłogowych – 8 sztuk autobusów 12-metrowych oraz 6 sztuk 18-metrowych. Jedynym oferentem była firma EvoBus Polska. Zaproponowana cena to niecałe 14 milionów 300 tysięcy złotych. Umowa na dostawę została podpisana 10 lipca 2009 roku. Firma EvoBus miała od tego dnia 135 dni na dostawę 14 Mercedesów Citaro. 6 listopada 2009 roku zostały zaprezentowane mieszkańcom nowe autobusy: 8 sztuk Mercedes-Benz Citaro oraz 6 sztuk Mercedes-Benz Citaro G.

Przejęcie organizacji transportu przez miasto[edytuj | edytuj kod]

Od 1 stycznia 2010 MPK sp. z o.o. od Gminy Częstochowa, przejął Urząd Miasta Częstochowa i przekazał swojej jednostce budżetowej, Miejskiemu Zarządowi Dróg i Transportu.

23 lutego 2010 MPK zakupiło cztery kolejne autobusy, kilkunastoletnie Ikarusy 280 sprowadzone z Poznania. 10 marca 2010 roku ogłoszono przetarg na dostawę 10 sztuk nowych autobusów niskopodłogowych – 5 jednoczłonowych o długości 12 metrów oraz 5 przegubowych, 18-metrowych[3]. 21 kwietnia 2010 wybrano ofertę Evobusa oferującego pojazdy Mercedesa w cenie około 10,5 mln zł i 6 maja podpisano umowę. Dzięki niższej cenie MPK zdecydowało się wydać zaoszczędzone, w stosunku do planowanej kwoty, pieniądze na zamówienie dodatkowego jedenastego autobusu[4].

Dostawy tramwajów Twist[edytuj | edytuj kod]

19 lipca 2010 ogłoszony został przetarg na 7 fabrycznie nowych wieloczłonowych, jednokierunkowych, niskopodłogowych składów tramwajowych, wyposażonych m.in. w klimatyzację i monitoring. Tramwaje będą przeznaczone do obsługi nowo powstającej linii na Błeszno, której budowa zakończy się w 2012 roku[5]. Wynik przetargu został ogłoszony 28 września 2010 roku. Zwyciężyła bydgoska PESA[6][7], a tramwaje mają być dostarczone do Częstochowy w okresie od kwietnia do listopada 2012 roku[8].

Od wyników przetargu odwały się przedsiębiorstwa Solaris i Newag-Koncar[9], ale Krajowa Izba Odwoławcza 21 października odrzuciła protesty[10]. 17 grudnia 2010 roku w siedzibie MPK podpisano z PESĄ umowę na dostawę 7 nowych tramwajów niskopodłogowych z klimatyzacją i monitoringiem. Tramwaje zostały dostarczone w drugim i trzecim kwartale 2012 roku.

14 grudnia 2012 roku dotarło do Częstochowy 6 zakupionych w Warszawie kilkunastoletnich Ikarusów 280.70, co tłumaczono brakiem środków finansowych na zakup nowych pojazdów[11]. W drugiej połowie sierpnia 2013 roku MPK zakupiło 5 autobusów MAN A78 wyprodukowanych w 2006 roku dla przewoźnika szwedzkiego[12], które trafiły do przewoźnika w 2014 roku. Jeszcze jesienią 2013 roku miało być zakupione kolejnych 5 autobusów używanych[13], ale w ostatnim dniu grudnia 2013 roku ogłoszono przetarg na 7 fabrycznie nowych autobusów krótkich[14], który w pierwszych dniach marca 2014 roku wygrał Solaris[15]. 23 czerwca MPK podpisało natomiast umowę o dokupieniu trzech kolejnych pojazdów marki Solaris. Zakupu dokonano bez rozpisywania przetargu, w ramach rozszerzenia uprzedniego zamówienia[16]. Pojazdy dotarły do zamawiającego 30 października[17].

Program GAZELA[edytuj | edytuj kod]

Solbus SM 18 CNG Hybrid
Autobusy Solbus SM 12 CNG Hybrid dostarczone w ramach programu GAZELA

W kwietniu 2014 roku MPK Częstochowa zajęło pierwsze miejsce w konkursie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dotację do zakupu nisko emisyjnych autobusów. Dotacja w wysokości 66 mln zł ma pokryć 100% kosztów zakupu 40 hybrydowych autobusów napędzanych gazem CNG[18], w tym 25 jednoczłonowych i 15 przegubowych[19], w zamian za likwidację 48 starych autobusów[20].

Hybrydowy Solbus SM18 CNG o numerze taborowym 210 po pożarze z 28 kwietnia 2017 roku na ulicy Legionów oczekuje dalszych decyzji na terenie zajezdni. 12 marca 2023 roku.

Ostateczną umowę w tej sprawie między MPK i NFOŚiGW zawarto w połowie sierpnia 2014 roku[21], a przetarg na zakup autobusów został rozpisany 25 sierpnia[22]. 14 listopada otwarto koperty w przetargu, wpłynęła jedna oferta, od firmy Lider Trading, producenta autobusów Solbus, o wartości 65,85 mln zł[23]. Umowę podpisano oficjalnie 17 grudnia[24], a pierwsze pojazdy rozpoczęły regularne kursy z pasażerami 23 grudnia 2015 roku[25].

W 2015 roku rozpisano przetarg na zakup trzech autobusów solowych o klasycznym napędzie dieslowskim, w którym oferty złożyli Solaris i Lider Trading, producent autobusów marki Solbus. 24 lipca 2015 roku podpisano z Lider Trading umowę zakupu trzech pojazdów, przewidującą dostarczenie zamówienia przed końcem listopada tego samego roku[26].

W kwietniu 2016 r. rozpisano przetarg na zakup 40 kolejnych autobusów z napędem klasycznym[27], także i tym razem oferty złożyli producenci autobusów marek Solaris i Solbus[28], a zwycięzcą postępowania został Solaris[29]. Na inwestycję MPK otrzymało 38 mln zł dotacji[30]. W maju następnego roku rozpisano przetarg na 10 tramwajów z opcją na zakup 5 kolejnych[31].

Z powodu pożaru jednego z pojazdów hybrydowych 28 kwietnia 2017 r. wszystkie pojazdy tego typu wycofano z użytku do czasu planowanego na listopad 2017 r. zakończenia postępowania wyjaśniającego i późniejszej, ewentualnej naprawy. Wycofanie pojazdów wymusiło zatrzymanie we flocie pojazdów Ikarus, przeznaczonych pierwotnie do złomowania[32]. Przeglądy wykazały, że wady pojazdów wymagały prac o dużym zakresie. MPK zdecydowało wówczas o zleceniu firmie Autosan eksperymentalnej przebudowy jednego egzemplarza[33], jednak koszt tej interwencji był wysoki[34] i nie zdecydowano się na przebudowę pozostałych. W związku z tym NFOŚiGW w 2019 r. uznał, że warunki umowy nie zostały zrealizowane i wypowiedział umowę, żądając zwrotu dotacji wraz z odsetkami. MPK wniosło jednak o podjęcie rozmów w celu opracowania ugody i wniosło pozew do sądu w związku z wypowiedzeniem umowy. W wyniku rozmów w 2020 r. zawarto ugodę, zgodnie z którą MPK nie musiało zwracać dotacji w zamian za zobowiązanie do osiągnięcia efektu ekologicznego w inny sposób. Jednym z elementów umowy był wynajem 15 autobusów elektrycznych[33].

We wrześniu 2017 r. MPK Częstochowa wprowadziło możliwość doładowania biletu elektronicznego przez internet[35]. Od 1 października MPK Częstochowa wprowadziło darmową komunikację dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów[36]. Jesienią 2017 r. MPK kupiło dwa używane Mercedesy Citaro z 2007 roku zasilane są sprężonym gazem ziemnym[37] oraz pojazdy marki Jelcz[30].

Dostawy tramwajów Twist II i inwestycje Autosanu[edytuj | edytuj kod]

MAN NL293 o numerze bocznym 152 na Stradomiu

15 stycznia 2018 r. MPK Częstochowa podpisało umowę z Pesą na dostawę 10 nowych tramwajów Twist II z opcją na dodatkowe pięć[38] oraz wyremontowanie torowiska. W lutym ogłoszono przetarg na dostawę 12 fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych z terminem dostawy do 15 października tego samego roku[39] dzięki 9 mln zł unijnej dotacji[30]. W przetargu jedyną ofertę złożył MAN[40] i zdecydowano o wyborze jego oferty pomimo przekroczenia budżetu[41]. Jednocześnie miesiąc później nabyto w Niemczech 7 kolejnych autobusów zasilanych CNG o długości 12 metrów (4 MAN-y Lion's City i 3 Mercedesy Citaro) oraz 2 pojazdy przegubowe (Solaris Urbino 18 i MAN NG313 Lion`s City G CNG). Zakupiono również przegubowego MAN'a NG363 Lion's City G z Warszawy. Wszystkie te używane pojazdy są z lat 2006–2007[42]. 19 kwietnia 2018 roku MPK podpisało umowę z firmą MAN Truck & Bus Polska na zakup 12 nowych pojazdów z silnikiem diesla[43] – MAN Lion's City A37[44]. W październiku 2018 r. zakończono remont zabytkowego tramwaju 4ND, który 14 października tego roku po raz pierwszy został włączony do eksploatacji jako doczepa do pojazdu typu 4N wykorzystywanego na linii zabytkowej[45]. 10 października tego samego roku uruchomiono na stronie przewoźnika serwis umożliwiający śledzenie pojazdów w czasie rzeczywistym[46]. W grudniu 2018 roku autobusy marki MAN dotarły do Częstochowy, jednak z miesięcznym opóźnieniem. Pierwsze 6 sztuk przyjechało 4 grudnia, natomiast kolejne 6 sztuk – 14 grudnia. Krótka prezentacja odbyła się w zajezdni MPK[47]. Pod koniec 2018 roku MPK wypożyczyło 10 przegubowych Solarisów Urbino 18, które od 2019 roku stały się własnością MPK[48].

W październiku 2019 r. rada miasta przekazała przedsiębiorstwu w formie aportu linię tramwajową na Błeszno[49]. 26 listopada MPK rozpisało przetarg na 15 autobusów elektrycznych klasy MAXI w formie najmu na siedem lat wraz z infrastrukturą do ładowania[50]. W tym samym roku MPK nawiązało współpracę ze spółką Autosan, celem naprawy i przebudowy hybrydowych autobusów Solbus[51]. 1 listopada część kursów linii nr 17 skierowano nową trasą przez ul. Przestrzenną[52], ale już 1 grudnia zostały one zlikwidowane i w zamian została uruchomiona nowa linia nr 37 w relacji Kawodrza Górna – Przestrzenna – Piastowska – Wolności – Aleje – Jana Pawła II – TESCO[53].

1 czerwca 2020 r. w zajezdni MPK został zaprezentowany pierwszy autobus hybrydowy zmodyfikowany przez spółkę Autosan, który zaczął po testach normalną eksploatację[54]. Sąd Okręgowy w Warszawie zatwierdził 5 sierpnia ugodę z między Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz MPK, dzięki której MPK nie będzie musiało zwracać dotacji na zakup autobusów hybrydowych[55]. We wrześniu do miasta dotarł ostatni z dziesięciu tramwajów PESA Twist II[56]. Pod koniec roku został rozpisany przetarg na przerobienie 24 wadliwych autobusów hybrydowych, a 5 maja 2021 r. podpisano umowę z Autosanem na wykonanie tego zadania[57].

Trasy linii obsługiwanych przez MPK Częstochowa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Komunikacja miejska w Częstochowie.

Tabor[edytuj | edytuj kod]

Autosan A1010T używany jako nauka jazdy; na zajezdni

MPK Częstochowa posiada w służbie liniowej pojazdy następujących typów[58]

Autobusy
Typ autobusu Zdjęcie Napęd Wyposażenie Klasa autobusu Rok zakupu Numery taborowe Liczba
Autosan Sancity 10LFE Elektryczny MIDI 2022 516–519 4[59]
Autosan Sancity 12LFE Elektryczny system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe Internet bezprzewodowy ładowarki USB  MAXI 2021 500–515 16[60]
MAN NL293 Lion's City Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe Internet bezprzewodowy ładowarki USB  MAXI 2018 149–160 12
MAN NL243 Lion`s City CNG system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach  MAXI 2018 105–107, 148 4
MAN NG313 Lion’s City G CNG system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach  MEGA 2018 217 1
MAN NG363 Lion’s City G Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  MEGA 2018 219 1
Mercedes-Benz 515 CDI/VDL MidCity Diesel przewóz osób na wózkach system informacji pasażerskiej klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  MINI 2022 400 1
Mercedes-Benz Citaro Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring  MAXI 2006–2007 108–118 11
2008–2010 119–127, 129–142 23
Mercedes-Benz Citaro CNG system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  MAXI 2017–2018 102–104, 143–144 5
Mercedes-Benz Conecto G Diesel system informacji pasażerskiej  MEGA 2006 177–184 8
Mercedes-Benz Citaro G Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach  MEGA 2009–2010 185–195 11
Solbus Solcity 12 Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej ładowarki USB  MAXI 2016 036–038 3
Solbus Solcity 12 CNG Hybrid Gazowo–elektryczny system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring  MAXI 2015 011–035 25
Solbus Solcity 18 CNG Hybrid Gazowo–elektryczny system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring  MEGA 2015 196–209 14
Solaris Urbino 18 (III) Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring  MEGA 2018 220–229, 231 11
system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  MEGA 218 1
Solaris Urbino 12 (II) Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring  MAXI 2002 95 1
Solaris Urbino 12 (III) Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej monitoring  MAXI 2014 001–010 10
Solaris Urbino 12 (IV) Diesel system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe Internet bezprzewodowy ładowarki USB  MAXI 2017 039–053, 059–073, 075–084 40
Wszystkie pojazdy 198
Tramwaje
Typ tramwaju Zdjęcie Wyposażenie Rok zakupu Numery taborowe Ilość
Konstal 105Na system informacji pasażerskiej Internet bezprzewodowy [61] 1988–1990 611–614 4
system informacji pasażerskiej  1979–1980
1985, 1990 		615–616, 644–645, 648–649, 695, 697 8
Pesa Twist 129Nb system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  2012 621–627 7
system informacji pasażerskiej przewóz osób na wózkach monitoring klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej automaty biletowe Internet bezprzewodowy ładowarki USB  2020 651–660 10
Wszystkie pojazdy 29
Legenda
  • system informacji pasażerskiej  Pojazd wyposażony w system informacji pasażerskiej
  • przewóz osób na wózkach  Pojazd niskopodłogowy
  • monitoring  Pojazd wyposażony w monitoring
  • klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej  Pojazd wyposażony w klimatyzację przestrzeni
  • automaty biletowe  Pojazd posiada biletomat
  • Internet bezprzewodowy  Pojazd posiada router WiFi
  • ładowarki USB  Pojazd wyposażony w gniazda USB
  • MEGA Autobus przegubowy – osiemnastometrowy
  • MAXI Autobus dwunastometrowy
  • r.b. Rok budowy
Tabor historyczny
Typ Zdjęcie Liczba egzemplarzy Rok zakupu Numeracja przewoźnika
Tramwaje
4N1 + 4ND 1 + 1 1958, 2011 (r.b. 1954) 202 + 668
102Na 1 1972 628
Autobusy
Bristol Lodekka 1 2018 (r.b. 1965) 299
Ikarus 280 3 1982, 1991, 1997 288, 358[a], 176[a]
Jelcz M11 1 1985 254[a]
Ikarus 435.05C 1 1993 360[a]
Ikarus 412 1 1997 74[a]

Kolorem ciemnożółtym zaznaczone są typy autobusów, które oczekują remontu.

Lista szefów[edytuj | edytuj kod]

Dyrektorzy

  • Miejskie Zakłady Komunikacyjne
    • 1949–1950: Mieczysław Gintel
    • 1950–1951: Tadeusz Tchórzewski
  • Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne
    • 1951–1953: Czesław Rzepko
    • 1953–1954: Roman Gross
    • 1954–1960: Mirosław Kwapisz
    • 1960–1979: Marian Skwarliński
    • 1979–1984: Tadeusz Mszyca
    • 1984–1990: Zbigniew Rudlicki
    • 1990–1991: Krzysztof Nabrdalik
  • Miejski Zakład Komunikacji
    • 1991–1999: Krzysztof Nabrdalik
    • 1999–2000: Roman Wydymus

Prezesi zarządu[62]

  • Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie sp. z o.o.
    • 2000–2002: Roman Wydymus
    • 2002–2011: Krzysztof Nabrdalik
    • 2011: Roman Wydymus[63]
    • 2011: Michał Porada (p.o.)[64]
    • 2011–2017: Roman Bolczyk[65]
    • 13 listopada 2017: Mariusz Sikora[66].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Pojazd przeznaczony do remontu i wykorzystania jako zabytkowy

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tabor, [w:] Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie [online] [dostęp 2022-02-19].
  2. ↑ a b c d e f g Historia [online], www.mpk.czest.pl [dostęp 2019-06-21] (pol.).
  3. ↑ th: MPK kupi nowe autobusy. Gazeta.pl, 2010-03-15 20:07. s. 1. [dostęp 2010-03-29]. (pol.).
  4. ↑ Tomasz Haładyj: Tu autobus, tam wagon. Gazeta.pl, 2010-05-06 19:19. s. 1. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).
  5. ↑ Częstochowa: Przetarg na nowe tramwaje
  6. ↑ Tomasz Haładyj: Ile kupić nowych tramwajów?. Gazeta.pl, 2010-09-29 10:46. s. 1. [dostęp 2010-09-29]. (pol.).
  7. ↑ Przetarg wygrała Pesa – ale z innym modelem niż Swing
  8. ↑ Tomasz Haładyj: Prostowanie torów na Ostatnim Groszu. Gazeta.pl, 2010-02-02 22:29. s. 1. [dostęp 2010-02-06]. (pol.).
  9. ↑ Tomasz Haładyj: Upierają się, żeby sprzedać Częstochowie tramwaje. Gazeta.pl, 2010-10-12 20:09. s. 1. [dostęp 2010-10-13]. (pol.).
  10. ↑ Tomasz Haładyj: Tramwaj na Błeszno: leżą pierwsze szyny. Gazeta.pl, 2010-10-24 14:03. s. 1. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-27)]. (pol.).
  11. ↑ Dominik Wojcik: Powarszawskie Ikarusy nadjeżdżają. Częstochowski Serwis Komunikacyjny, 2012-12-15. [dostęp 2012-12-15]. (pol.).
  12. ↑ Anna Wojtysiak, Piotr Gagla: Autobusy ze Szwecji. Telewizja Orion, 2013-08-17. [dostęp 2013-08-18]. (pol.).
  13. ↑ MPK kupiło w Szwecji pięć używanych autobusów MAN. Pojeżdżą u nas długo. [w:] Gazeta.pl Częstochowa [on-line]. Agora SA, 2013-08-17. [dostęp 2013-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-30)]. (pol.).
  14. ↑ Zakup i dostawa 7 sztuk fabrycznie nowych, 12 metrowych niskopodłogowych autobusów miejskich, jednoczłonowych, jednego producenta i typu. MPK Częstochowa Sp. z. o.o.. [dostęp 2014-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)]. (pol.).
  15. ↑ MPK rozstrzygnęło przetarg na siedem nowych autobusów. Wybrano solarisy. [w:] Gazeta.pl Częstochowa [on-line]. 2014-03-05. [dostęp 2014-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-05)]. (pol.).
  16. ↑ MPK będzie miało w swoim taborze 50 nowych autobusów na 60-lecie istnienia!. EVOPRESS spółka z o.o., 2014-06-23. [dostęp 2014-06-23]. (pol.).
  17. ↑ Do Częstochowy przyjechały kolejne klimatyzowane solarisy. EVOPRESS spółka z o.o., 2014-10-30. [dostęp 2014-10-30]. (pol.).
  18. ↑ Częstochowa wygrywa Gazelę!. [w:] InfoBus [on-line]. Infobus, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-24]. (pol.).
  19. ↑ Tomasz Haładyj: Częstochowa będzie miała 40 autobusów hybrydowych. I to za darmo!. [w:] Gazeta.pl Częstochowa [on-line]. Agora SA, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-24]. (pol.).
  20. ↑ Anna Wojtysiak, Adam Tarnowski: Hybrydowe w 2015. Telewizja ORION, 2014-06-21. [dostęp 2014-08-28]. (pol.).
  21. ↑ Tomasz Haładyj: Siedem autobusów teraz, trzy jesienią, a czterdzieści w 2015 lub 2016 roku. Gazeta.pl Częstochowa, 2014-08-21. [dostęp 2014-08-21]. (pol.).
  22. ↑ MPK ogłosiło przetarg na 40 autobusów hybrydowych. [w:] wCzestochowie.pl [on-line]. EVOPRESS, 2014-08-26. [dostęp 2014-08-26]. (pol.).
  23. ↑ Firma z Warszawy wyprodukuje 40 autobusów hybrydowych dla Częstochowy. [w:] wCzestochowie.pl [on-line]. EVOPRESS, 2014-11-14. [dostęp 2014-11-14]. (pol.).
  24. ↑ Częstochowa: MPK podpisało umowę na zakup 40 autobusów hybrydowych. [w:] Nasze Miasto Częstochowa [on-line]. Polskapresse sp. z o.o., 2014-12-17. [dostęp 2014-12-17]. (pol.).
  25. ↑ MPK Częstochowa. Hybrydy już wożą pasażerów. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-12-23. [dostęp 2015-12-24]. (pol.).
  26. ↑ Dominik Wójcik: To Solbus dostarczy trzy nowe autobusy do Częstochowy. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR sp. z o.o., 2015-07-24. [dostęp 2015-07-24]. (pol.).
  27. ↑ MPK kupi kolejnych 40 nowoczesnych autobusów. Będą to diesle z bogatym wyposażeniem [online] [dostęp 2016-09-28] (pol.).
  28. ↑ Informacja z otwracia ofert [online] [dostęp 2016-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-01].
  29. ↑ Dominik Wójcik, Solaris wygrywa w Częstochowie. Decyduje nie cena, a parametry [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2016-11-17].
  30. ↑ a b c Michał Hyra: MPK Częstochowa dostało pieniądze na kolejne nowe autobusy. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2018-02-22. [dostęp 2018-02-26]. (pol.).
  31. ↑ Witold Urbanowicz, Częstochowa ogłasza przetarg na zakup do 15 tramwajów [online], www.transport-publiczny.pl, 11 maja 2017 [dostęp 2017-05-12] (pol.).
  32. ↑ Michał Hyra, MPK Częstochowa. Hybrydy w tym roku nie wyjadą na ulice miasta [online], czestochowa.wyborcza.pl, 6 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-09].
  33. ↑ a b Michał Hyra, MPK Częstochowa zawarło ugodę i nie musi zwracać 66 mln zł dotacji na zakup hybryd [online], czestochowa.wyborcza.pl, 17 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-18].
  34. ↑ MPK Częstochowa. Hybryda już jeździ po mieście. I to z pasażerami [WIDEO] [online], czestochowa.wyborcza.pl, 5 czerwca 2020 [dostęp 2020-08-18].
  35. ↑ Dominik Wójcik, Częstochowa. Bilety komunikacji miejskiej w internecie [online], 12 września 2017 [dostęp 2017-10-06] (pol.).
  36. ↑ Michał Hyra: Częstochowa. Od 1 października komunikacja gratis dla uczniów podstawówek i gimnazjów. A później dla wszystkich?. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2017-09-05. [dostęp 2017-10-29]. (pol.).
  37. ↑ Michał Hyra, MPK Częstochowa kupiło używane mercedesy na gaz i ma dalsze plany [online], czestochowa.wyborcza.pl, 20 września 2017 [dostęp 2017-09-20].
  38. ↑ Witold Urbanowicz: MPK Częstochowa podpisało umowę z Pesą na dostawy 10 Twistów. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR sp. z o.o., 2018-01-15. [dostęp 2018-01-17]. (pol.).
  39. ↑ MPK ogłosiło przetarg na zakup 12 sztuk fabrycznie nowych autobusów. 2018-02-03. [dostęp 2018-02-03]. (pol.).
  40. ↑ Dominik Wójcik: MAN chce sprzedać MPK 12 autobusów. [w:] FOTOCZEWA [on-line]. FOTOCZEWA, 2018-04-05. [dostęp 2018-04-09]. (pol.).
  41. ↑ Dominik Wójcik: MAN wraca do Częstochowy. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR sp. z o.o., 2018-04-09. [dostęp 2018-04-10]. (pol.).
  42. ↑ Dominik Wójcik: MPK Częstochowa kupiło kolejne gazowce CNG. Pięć mercedesów i MAN. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR sp. z o.o., 2018-03-22. [dostęp 2018-03-22]. (pol.).
  43. ↑ Michał Hyra, Wyborcza.pl [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 2018-04-20].
  44. ↑ To już pewne! Kolejnych 12 nowoczesnych autobusów zasili nasz tabor. Tym razem będą to pojazdy marki MAN. MPK Częstochowa, 2018-04-20. [dostęp 2018-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. (pol.).
  45. ↑ Tomasz Haładyj, MPK Częstochowa. Zabytkowy tramwaj po raz pierwszy pojechał z wyremontowaną doczepą [WIDEO] [online], czestochowa.wyborcza.pl, 14 października 2018 [dostęp 2018-10-15].
  46. ↑ Dominik Wójcik, Częstochowa. Pierwszy element dynamicznej informacji pasażerskiej [online], 15 października 2018 [dostęp 2018-10-18] (pol.).
  47. ↑ Wyborcza.pl [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 2018-12-15].
  48. ↑ Częstochowa skorzysta z 10 przegubowych Solarisów z Krakowa [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-06-21] (pol.).
  49. ↑ Michał Hyra, MPK w Częstochowie przejmie linię na Błeszno i stanie się spółką akcyjną [online], czestochowa.wyborcza.pl, 27 października 2019 [dostęp 2019-11-02].
  50. ↑ Bartłomiej Romanek, Częstochowa: MPK chce wynająć 15 autobusów elektrycznych, aby zawrzeć porozumienie z NFOŚiGW w sprawie hybryd [online], Dziennik Zachodni, 28 listopada 2019 [dostęp 2019-11-30] (pol.).
  51. ↑ Autosan naprawi częstochowskie hybrydy Solbusa [online], infobus.pl [dostęp 2019-12-02] (pol.).
  52. ↑ MPK Częstochowa. Autobus na stałe pojedzie ul. Przestrzenną [online], czestochowa.wyborcza.pl, 3 listopada 2019 [dostęp 2019-12-03].
  53. ↑ Od 1 grudnia 2019 r. zmiany na liniach nr 11, 14, 17, 19, 25, 35, 36 oraz nowa linia nr 37 [online], mzd.czest.pl [dostęp 2019-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-03] (pol.).
  54. ↑ MPK Częstochowa z pierwszym Solbusem od Autosana [online], infobus.pl [dostęp 2020-09-17] (pol.).
  55. ↑ Ugoda MPK Częstochowa z NFOŚiGW ws. hybryd [online], infobus.pl [dostęp 2020-09-17] (pol.).
  56. ↑ Michał Hyra, MPK Częstochowa. Dotarł ostatni z 10 twistów. Opóźnienie będzie kosztować Pesę miliony [online], czestochowa.wyborcza.pl, 21 września 2020 [dostęp 2020-09-21].
  57. ↑ Michał Hyra, MPK w Częstochowie podpisało umowę na przerobienie hybryd. Zadanie wykona Autosan [online], czestochowa.wyborcza.pl, 6 maja 2021 [dostęp 2021-05-06].
  58. ↑ Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie, Tabor [online], Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie [dostęp 2023-06-09].
  59. ↑ https://motoryzacja.interia.pl/wiadomosci/news-czestochowa-stawia-na-elektryki-zamowila-nowe-autobusy,nId,6079504
  60. ↑ Komplet autobusów elektrycznych już w Częstochowie [online], wCzestochowie.pl, 2 lipca 2021 [dostęp 2022-02-19].
  61. ↑ Będzie WiFi w kilku częstochowskich tramwajach. EVOPRESS spółka z o.o., 2015-07-23. [dostęp 2015-07-23]. (pol.).
  62. ↑ Nabrdalik odwołany. Nowym prezesem MPK Roman Wydymus. [dostęp 2011-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-11)].
  63. ↑ W MPK znów zmiana prezesa
  64. ↑ Do MPK wszedł prokurent [online], wCzestochowie.pl, 21 listopada 2011 [dostęp 2022-02-20].
  65. ↑ Bolczyk szefem częstochowskiego MPK
  66. ↑ Michał Hyra, Nowy prezes MPK Częstochowa: Mariusz Sikora, dotąd szef zarządu dróg, 10 listopada 2017.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Częstochowa

Zagadnienia
Gospodarka
Kultura
Dzielnice

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Miejskie_Przedsiębiorstwo_Komunikacyjne_w_Częstochowie&oldid=73368322”