Maciej Aleksander Sołtyk

Maciej Aleksander Sołtyk

Biskup tytularnny Maksaru
Data urodzenia	1679
Data i miejsce śmierci	8 grudnia 1749 Chełmno
Biskup pomocniczy chełmiński
Okres sprawowania	1729–1749
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Prezbiterat	1 maja 1706
Nominacja biskupia	7 lutego 1729
Sakra biskupia	27 marca 1729

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	27 marca 1729
Konsekrator	Teodor Andrzej Potocki
Współkonsekrowani biskupi Michał Remigiusz Łaszewski 1730 Jan Aleksander Lipski 1732 Józef Tadeusz Kierski 1737 Józef Eustachy Szembek 1737 Aleksander Działyński 1738 Krzysztof Michał Dobiński 1738 Wojciech Stanisław Leski 1747 Kajetan Ignacy Sołtyk 1749

Maciej Aleksander Sołtyk herbu Sołtyk (ur. 1679 – zm. 1749), biskup pomocniczy chełmiński.

Życiorys

Był synem Aleksandra Nikodema, cześnika bracławskiego i Zuzanny z Gołyńskich, córki Wojciecha, podczaszego czernichowskiego. Spowinowacony z prymasem Teodorem Andrzejem Potockim; jego protekcji zawdzięczał wykształcenie i dalszą karierę. Studia filozoficzne i teologiczne odbył w Krakowie, i w Rzymie. W 1699 r. przyjął święcenia kapłańskie i został kapelanem Teodora A. Potockiego, od 11 kwietnia 1699 biskupa chełmińskiego. W 1700 Sołtyk awansował na kanonika chełmińskiego, a w 1702 został kustoszem kapituły. Potocki obejmując w 1712 r. diecezję warmińską wziął z sobą Sołtyka, który otrzymał funkcję kanclerza biskupa, a w 1714 został kanonikiem warmińskim. Odtąd towarzyszył Potockiemu w jego działalności kościelnej i publicznej. W 1718 przebywał wraz z ordynariuszem na sejmie grodzieńskim. Ponownie był obecny na sejmie w 1720. W 1720 roku był deputatem kapituły chełmińskiej do Trybunału Głównego Koronnego, a w 1721 został dziekanem tejże kapituły. W 1722 ponownie przebywał razem z bpem Potockim na sejmie w Warszawie. Po przejściu Potockiego na prymasostwo, witał w 1725 r. przy wjeździe do Fromborka nowego ordynariusza Krzysztofa Jana Szembeka. Prymas T. A. Potocki nadal otaczał jednak Sołtyka swoją protekcją. W 1725 został on archidiakonem łowickim, w 1726 kanonikiem i kantorem gnieźnieńskim, a w 1729 awansował na prepozyta kapituły gnieźnieńskiej. Odtąd czynnie uczestniczył w pracach tej kapituły. W międzyczasie, w 1728, został także archidiakonem chełmińskim oraz proboszczem kościoła św. Jana w Toruniu, był też wówczas proboszczem łęczyckim. Z ramienia kapituły gnieźnieńskiej był jej wysłannikiem na sejm grodzieński w 1726. W latach 1728 i 1732 jako deputat do trybunału koronnego z kapituły gnieźnieńskiej pełnił funkcje prezydenta trybunału.

Z końcem 1728 r. bp chełmiński Feliks Kretkowski zaproponował Sołtykowi objęcie sufraganii chełmińskiej i 7 lutego 1729 został on sufraganem chełmińskim. Konsekrował go na biskupa tytularnego margariteńskiego T. A. Potocki w Łowiczu 27 marca 1729. Od początku 1733 r. pełnił też funkcję opata komendatoryjnego klasztoru norbertanów w Witowie. W bezkrólewiu 1733 r. Sołtyk udzielił poparcia kandydaturze Stanisława Leszczyńskiego. Obawiając się zemsty Rosjan i Sasów w 1734 przeniósł się do Prus Książęcych do pobliskiego Turowa i dopiero z początkiem 1735 r. powrócił do diecezji chełmińskiej, którą zarządzał od 5 stycznia 1735 do 10 listopada 1736 jako administrator sede vacante. Od 2 listopada 1739 do 5 stycznia 1740 znowu zarządzał diecezją chełmińską. Nowy biskup Andrzej Stanisław Załuski powierzył mu w kwietniu 1742 nadzór nad sądem konsystorskim. 18 sierpnia 1742 objął także obowiązki wikariusza generalnego i oficjała sądowego diecezji chełmińskiej. W 1743 pozwał przed sąd biskupi radę Torunia w związku z budową w tym mieście nowego kościoła ewangelickiego. Po toruńskich interwencjach na dworze biskup A. S. Załuski nakazał Sołtykowi skasować ten pozew. W tym czasie Sołtyk prowadził też spory z ewangelicką radą Brodnicy. 12 października 1743 Sołtyk przybrał sobie na koadiutora prepozytury gnieźnieńskiej swego bratanka Kajetana Ignacego Sołtyka, uczestniczył też w jego konsekracji na biskupa sufragana kijowskiego w 1749. Od 23 sierpnia 1746 do 3 sierpnia 1747 po raz trzeci pełnił funkcję administratora diecezji chełmińskiej po przejściu bpa A. S. Załuskiego do Krakowa. Sołtyk zajmował się głównie działalnością wewnątrzkościelną, przejawiając w niej dużą aktywność i gorliwość. Zmarł w Chełmnie 8 grudnia 1749.

Bibliografia

• Teodor Żychliński: Złota księga szlachty polskiej R. XVII. Poznań: 1895, s. 155-177.

Linki zewnętrzne

• Maciej Aleksander Sołtyk h. własnego Internetowy Polski Słownik Biograficzny